Дакумент, які не патрабуюць дзяржорганы. Але менавіта ён здольны выратаваць жыццё або зрабіць дзіця алімпійскім чэмпіёнам. Тысячы генетычны пашпартоў атрымалі беларусы. Як навукоўцы робяць найдакладныя прагнозы і што пакуль нельга даведацца пра лёс чалавека, раскажа Дзіяна Равякова.
З планамі трохгадовы Давыд Скаскевіч пакуль не вызначыўся, нягледзячы на тое што хобі, якое можна манетызавацть, у малога ўжо ёсць: разам з татам ён рэгулярна ездзіць на футбольныя матчы пахварэць за БАТЭ, а ў двары Давыд і зусім лепшы футбаліст. Бачачы цікавасць да мяча, пачаць спартыўную кар'еру сына бацькі вырашылі не з секцыі па футболе, а з навуковай лабараторыі. Бязбольны тэст па сліне дазволіць навукоўцам, вывучыўшы паўсотні генаў Давыда, ужо праз два тыдні даць адказ аб хуткасных і сілавых здольнасцях, цягавітасці. Таксама стане зразумела, ці здольнае дзіця да каманднай гульні.
Генетычны пашпарт Давыда Скаскевіча стане 10-тысячным дакументам, выданым у нашай краіне. Вось ужо восем гадоў можна атрымаць ДНК-пашпарт у Інстытуце генетыкі і цыталогіі НАН Беларусі. Пакуль ён выдаецца на платнай аснове - кошт залежыць ад колькасці доследных генаў. Якіх менавіта - дапамогуць вызначыць спецыялісты.
Па словах навукоўцаў, у прабірцы змяшчаюцца тысячы копій генаў аднаго толькі чалавека. Даследчыку ж па сутнасці неабходны ўсяго адзін пэўны ген або нават яго фрагмент, каб высветліць, якія спартыўыя здольнасці чалавека або так званая спадчынная схільнасць да захворванняў. Для гэтага спробу са спецыяльнымі рэагентамі змяшчаюць вось у такі прыбор.
Каб даведацца не толькі аб спартыўных магчымасцях чалавека, але і аб схільнасці да захворванняў, у сярэднім даследуюць паўсотні генаў. Дарэчы, ці сутыкнецца за сваё жыццё чалавек з анкалогіяй - на гэтае пытанне тэст пакуль адказаць не можа. Навукоўцы ўсё яшчэ вывучаюць, якія менавіта гены адказваюць за ўзнікненне пухлін. Але спектр медыцынскіх напрамкаў, якія даследуюць нашы генетыкі, з кожным годам пашыраецца.
Аляксандр Ганчар, навуковы супрацоўнік Інстытута генетыкі і цыталогіі НАН Беларусі: "Пачыналі мы са схільнасці да тромбафілій, сардэчна-сасудзісных захворванняў. Зараз спектр нашых прапаноў павялічыўся. Зараз мы глядзім схільнасць і да астэапарозу, і да дыябету, і да невыношвання цяжарнасці".
За персанальнай медыцынай будучыня, прычым найбліжэйшая, запэўніваюць навукоўцы. Урачы таксама на іх баку. І ўжо сёння прасцей паставіць дыягназ, які можа ніколі і не ўступіць у актыўную фазу, але само веданне - ужо крок да захавання жыцця.
