У наступным годзе споўніцца 75 гадоў з дня першага залпу легендарнай кацюшы - ён быў дадзены пад Оршай. Халоднае сола кацюш на тыдзень стрымала наступ фашысцкіх войскаў на Маскву і разбурыла надзеі гітлераўцаў на хуткаплынную аперацыю па захопе Савецкага Саюза. Туды, дзе пачынаўся пераможны шлях савецкай рэактыўнай артылерыі, адправілася Вольга Маслоўская.
Кацюша на высокім беразе Дняпра ў Оршы - нібы ілюстрацыя вядомай песні Ісакоўскага і Блантэра. Простым рускім імем савецкія салдаты ахрысцілі на той момант новую разбуральную баявую машыну рэактыўнай артылерыі.
З данясення ў генеральны штаб Вермахта: "Сёння, 14 ліпеня 1941 года, рускія выкарысталі батарэю з небывалым лікам гармат. Страты ў людзях значныя". Эксперыментальная батарэя рэактыўнай артылерыі пад камандаваннем Івана Флёрава атрымала загад стрымаць прасоўванне гітлераўцаў да Масквы хоць бы на суткі. Халоднае сола кацюш спыніла фашыстаў амаль на два тыдні.
Адзін залп адной ракетнай устаноўкі абвальваў на ворага больш за 16 тысяч міліметровых снарадаў. Яны выпускаліся адначасова і літаральна пераворвалі зямлю ў раёне зададзенай цэлі.
У распараджэнні флёраўцаў было сем установак кацюша. Першы залп батарэя ажыццявіла адразу з усіх машын. Гэта было суцэльнае мора агню. Зямля гарэла нават пад самімі ўстаноўкамі. Тут дагэтуль не растуць ні дрэвы, ні кусты.
Ліпень, жнівень, верасень 41-га эксперыментальная батарэя пад камандаваннем Флёрава граміла ворага пад Рудняй, Раслаўлем, Смаленскам. Немцы не павінны былі даведацца сакрэт грознай савецкай зброі. Таму машыны перасоўваліся выключна ўначы. Былі дбайна замаскіраваныя. Пад Ельняй батарэя трапіла ў акружэнне. 6 кастрычніка 41-га года Флёраў з галаўной устаноўкі даў апошні залп. Затым разам з сабою падарваў кацюшу. Разлікі іншых баявых машын зрабілі тое ж самае.
Імем Флёрава ў Оршы названа адна з вуліц. А ля помніка кацюшы на беразе Дняпра заўсёды ляжаць жывыя кветкі.
