Выстава Авангард працягвае адкрываць новыя пляцоўкі

23 апреля 2014

А пакуль балельшчыкі з'язджаюцца ў сталіцу - у нас усё гатова. Сапраўдная перазагрузка сучаснага беларускага мастацтва. Самая маштабная выстава ў нацыянальнай гісторыі - Авангард - працягвае адкрываць новыя пляцоўкі. Экспазіцыя, якая лёгка ўпісваецца ў гарадскі экстэр'ер, стане не проста культурным лікбезам для мінчан, але і візітнай карткай беларускіх мастакоў у дні чэмпіянату свету па хакеі. Дарэчы, да галоўнай падзеі года застаецца 16 дзён.


Дык на якія эксперыменты пайшлі айчынныя музейшчыкі, у рэпартажы Ніны Мажэйкі.


Шагал і Малевіч - перазагрузка. Скульптуры з цэлафану, тэпцікі з цэглы і пластык замест палатна. У знешніх формах - кожны знаходзіць сваю ідэю. Такі ён - Авангард або ў перакладзе - перадавы атрад! Слова з засекаў ваеннай тэрміналогіі нядоўга выкарыстоўвалася па прызначэнні. Тэрмін адразу ўзялі на ўзбраенне сусветныя эстэты. Хоць і сучасных беларускіх эксперыментатараў цалкам можна назваць перадавым атрадам авангарда.


Па даручэнні Кіраўніка дзяржавы інтэрактыўная выстава праходзіць у дні чэмпіянату свету па хакеі. Інтэрактыўнасць мае на мэце ўдзел наведвальнікаў у працэсе. Да 10 чэрвеня адразу тры пляцоўкі Мінска задзейнічаны пад маштабную экспазіцыю: выставачная зала на праспекце Пераможцаў, Музей сучаснага выяўленчага мастацтва і прылеглая да яго плошча Якуба Коласа. Майстар-класы, лекцыі, модныя паказы і нават кінасеансы - мастацкі лікбез наладзяць не толькі для мінчан, для гасцей сталіцы. Авангард па-беларуску знадворку і знутры.


Мануэль Шрэдэр, мастак (Германія): Да вас прыехаў па натхненне. Я быў здзіўлены, як тут, у Мінску, шырока прадстаўлена сучаснае мастацтва. Мы ў Берліне, вядома таксама, трымаем высокі ўзровень, імкнёмся не адставаць ад апошніх тэндэнцый, але беларускае мастацтва ні ў чым не саступае. Мяне проста ўразілі некаторыя карціны, скульптуры, фатаграфіі. Думаю, у сваёй наступнай выставе я выкарыстаю беларускі вопыт.


У беларускага феномену магутная аснова - класічная школа. Гэта мы ў свой час стаялі ля вытокаў рускага акадэмізму ў Пецярбургу, не гаворачы ўжо пра больш ранні рэнесанс. А Рускія сезоны ў Парыжы? Не абышлося без дэкаратара з Гродна Лявона Баксты! Без магутнай акадэмічнай школы не было б такога імені ў свеце ў сучасных беларускіх наватараў. Сёння пад працы нашых аўтараў па ўсім свеце наладжваюць персанальныя экспазіцыі, палотны выкупляюць тытулаваныя галерэі свету, а калекцыянеры нязменна палююць за ўзорамі сацрэалізму.


Беларускі авангард фарміраваўся на базе Віцебскай школы. Натхнёны ідэямі моднай плыні наш Шагал павёў за сабою Суціна, Лісіцкага і, вядома ж, Малевіча з яго чорным квадратам і ідэяй супрэматызму, разам паклалі пачатак новаму мастацкаму слову. У свой час, праўда, наватараў не да канца разумелі. Як гэта звычайна і бывае з класікамі.


А сёння ў іх ёсць магчымасць узяць, так сказаць, мастацкі рэванш. Бацькі-заснавальнікі трывала ўвайшлі ў гісторыю сусветнага выяўленчага мастацтва. Арт-аб'екты, якія 100 гадоў назад лічыліся авангардам, зараз ужо класіка.


Імкненне па іншаму зірнуць на мастацтва нікуды не знікла, і сёння ёсць усе ўмовы да адраджэння мастацкіх традыцый.


Дзяржава зацікаўлена, каб класікі прызнання не чакалі гадамі. Так, адкрытая напярэдадні галоўная пляцоўка экспазіцыі на праспекце Пераможцаў - не проста культурная падстава выйсці і паглядзець на творы сучасных аўтараў ад нулявых да нашых дзён, але і пацверджанне таго, што беларусы як заўсёды смелыя ў пошуках форм і ідэй. Гатовыя ствараць для вечнасці, а не толькі для багета пад гасціную. А галоўнае - у сябе на Радзіме.


Авангард, які ў сябе ўключае векавую гісторыю плыні, аб'ядноўвае ўсе кірункі: жывапіс, графіку, скульптуру і дызайн. Эксперыментуюць, як гаворыцца, усе. Так што арт-парад - падзея стагоддзяў. Гэта заканамерна, улічваючы лідарства Беларусі на постсавецкай прасторы па колькасці мастацкіх школ і грантавай падтрымцы на ўзроўні Прэзідэнта.


Другая пляцоўка - Музей сучаснага выяўленчага мастацтва. Своеасаблівая рэтраспектыва векавой гісторыі беларускага авангарда з уласных фондаў. Паэтапна і даступна экспанаты самі за сябе распавядуць аб тэндэнцыях пачатку мінулага стагоддзя. Дапоўніць экспазіцыю мультымедыйная прэзентацыя авангарднага мастацтва 20-х, якая і стала пускавым механізмам для інтэграцыі беларускага мастацтва ў сусветны мастацкі працэс. Тое, што прынята называць модай. А значыць, прыехаўшы да нас, заходнія госці ўбачаць тую самую калыску. А першакрыніца і арыгінал заўсёды самагодны. Бо гэта нашы землякі пачатку стагоддзя - сёння самыя дарагія на аўкцыёнах Крысці і Сотбі.


Ігар Карпенка, намеснік старшыні Мінгарвыканкама: Горад сёння гатовы да прыезду турыстаў з-за мяжы не толькі інфраструктурна. Горад гатовы і з пункту гледжання стварэння вызначанага культурнага асяроддзя. Гэта ўсе элементы, якія пашыраюць культурнае асяроддзе горада, якія робяць больш даступным мастацтва, у тым ліку і сучаснае мастацтва. Горад Мінск багаты традыцыямі, багаты творамі мастацтва, багаты людзьмі крэатыўнымі.


Дадатковай галерэяй пад адкрытым небам стане праект Мастак і горад. Тут размясціліся своеасаблівыя рэпрадукцыі знакамітых карцін беларускіх мастакоў-авангардыстаў памерам 1,5 на 2 метры.


У Еўропе такія выставы становяцца тварам горада. Гэта завецца Public art - мастацтва ў публічнай прасторы. Кожны можа падысці да кардоннага постэра і прачытаць інфармацыю пра яго. У Беларусі такая практыка ўжо паспела стаць традыцыяй.


Мінчане памятаюць праекты мінулых сезонаў. Эксклюзіў жа гэтага года - жывапіс і графіка беларускіх аўтараў з калекцыі Музея сучаснага выяўленчага мастацтва. Ужо вельмі гарманічна беларусы глядзеліся на Маскоўскай і Венецыянскай біенале-трыенале. А яшчэ маладым мастакам дазволілі далучыцца і дапоўніць карціну сваімі фарбамі.


Арганізатары ўлічылі і размяшчэнне выставы. Пляцоўка знаходзіцца ў цэнтры горада, таму дабірацца будзе проста з любога пункта. Да таго ж у непасрэднай блізкасці ад музея. Так што, як гаворыцца, з пункта Наватарства ў пункт Авангарда і за кароткі тэрмін.