Славіцца беларуская зямля і сваімі людзьмі, і багатай гістарычнай спадчынай. Упершыню Нацыянальная бібліятэка Беларусі прапанавала самыя старажытныя з рукапісных кніг, якія захаваліся. Усе тры асобнікі былі створаныя на нашых тэрыторыях у 15 стагоддзі. Аб гэтых нацыянальных кніжных скарбах было вядома толькі некалькім спецыялістам. Пасля дэталёвага вывучэння кніжныя помнікі ўвядуць у навуковае абарачэнне. Алена Борматава - аб рукапісных рарытэтах.
Рукапісная спадчына Беларусі - самыя старажытныя сакральныя кнігі, якія захаваліся на нашых землях. Экспануюцца ўпершыню. Хоць і трапілі ў бібліятэчныя фонды амаль 80 гадоў таму. Летась іх пачалі дасканала вывучаць. Бо старажытныя рукапісныя кнігі часцей за ўсё не маюць выходных звестак. Адсутнічае і тытульны ліст, месца і час напісання.
У першую чаргу звярнулі ўвагу на паперу і вадзяныя знакі. Гэта дазволіла датаваць рукапіс з дакладнасцю ў дзесяцігоддзе. Таксама старыжытная кніга "Трыёдзь посная" была напісана ў 60-ыя - 70-ыя гады. "Мінею на снежань" спецыялісты дакладна адносяць да 70-ых. А "Пралог вераснёўскі" - апошняе дзесяцігоддзе 15 стагоддзя. Час, калі друкаванае слова яшчэ не прыйшло на нашы землі. На кожным з трох зборнікаў ёсць уладальніцкія запісы. І даволі дакладна можна прасачыць бытаванне гэтай духоўнай літаратуры.
Марыя Шопіна, галоўны бібліятэкар аддзела Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі: "На адным асобніку ёсць запіс аб належнасці Мурамскаму манастыру на Анежскім возеры, а вось на двух іншых ёсць запісы, якія сведчаць аб тым, што імі карысталіся ў Куцеінскім манастыры. Крыху пазней гэтым жа асобнікам - у Баркалабаўскім. А на трэцім наогул выдатны экслібрыс Віцебскай духоўнай семінарыі, адкуль яна да нас са збору і трапіла".
Усе тры выстаўленыя фаліянты - класічны ўзор славянскай рукапіснай кнігі. Напісаны паўуставам - від почырка. На старонцы тэкст абавязкова размяшчаецца ў два радкі. Кожная кніга напісана адным чалавекам. Руку перапісчыка не мянялі. Яшчэ адкрытым застаецца пытанне - ў якім з манастыроў Беларусі іх пісалі.
Старажытныя рукапісныя кнігі не больш за 30 дзён на год. Гэта міжнародныя стандарты. Самыя жорсткія патрабаванні датычацца асвятлення. Рукапісныя шэдэўры патрабуюць максімальнага зацямнення. Вітрына, у якой яны выстаўлены, не падсвечана, каб не выгаралі чарніла і кінавар - чырвоная фарба, якой пішуцца загалоўкі.
Экспануюць рукапісную спадчыну ў вертыкальным становішчы на адмысловых пюпітрах, вырабленых з хімічна-нейтральнага матэрыялу. Мінімум дзённага асвятлення і ўльтрафіялету. Менавіта таму ў музеі кнігі ўсе вокны і светлавыя калодзежы заклеены спецыяльнай плёнкай, якая не прапускае ўльтрафіялет. Для старадрукаў - герметычныя вітрыны. Выставілі ўзоры кніг амаль з усіх друкарань Беларусі. Ёсць фаліянты і Маскоўскага друкарскага двара.
