Дзень Незалежнасці, вядома, галоўная тэма нашай праграмы, але пачнём мы па законах інфармацыйнага жанру з самых актуальных навін. Напярэдадні ўвечары беларусы апынуліся перад сапраўды складаным выбарам: акунуцца ў атмасферу такога роднага нацыянальнага Купалля або суперажываць братам-расіянам у гістарычнай бітве за паўфінал чэмпіянату свету па футболе.
Мне здаецца, гэтыя дзве падзеі можна аб'яднаць пад адным агульным слоганам: "Вера ў цуд". Дарэчы, у Сочы, мяркуючы па ўсім, без Хатабыча не абышлося, але адной штангі расійскай зборнай апынулася недастаткова.
Не дапамагла і новая сакрэтная зброя, якая прыйшла на змену праславутай руцэ Крамля. Памятаеце, як пасля паўфіналу з іспанцамі ўсе дружна загаварылі аб назе Крамля?
Але аб гэтым ледзь пазней, а зараз усё-такі - аб чароўным свяце. Цэнтрам якога традыцыйна кожны год становіцца невялікі аграгарадок у Магілёўскай вобласці.
"Александрыя збірае сяброў" - для нас гэта даўно знаёмы слоган. Слоган, напоўнены абсалютным пазітывам. Скажу шчыра, як не аднойчы ўдзельнік, гэта адна з самых любімых камандзіровак для журналістаў. Уявіце, цёплым летнім вечарам на беразе Дняпра, ды яшчэ ў кампаніі сапраўдных сяброў: не праца - задавальненне!
І слова "госці" тут не зусім дарэчы, бо ўсё гэта нашы суседзі, найбліжэйшыя партнёры і сябры. Расія, Украіна, Эстонія, Літва, Латвія, Польшча. Добрая магчымасць лепш пазнаёміцца з культурнай спадчынай найбліжэйшых краін. Паводле традыцыі, на Купалле ў Александрыю прыехаў і яе знакаміты зямляк Прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка.
Так, час цячэ, а трапны выраз, што Днепр аб'ядноўвае тры братэрскія народы - усё больш актуальны. Ад таго і мультыкультурнае Купалле становіцца яшчэ больш каштоўным. Дарэчы, кожны год беларуская традыцыя абрастае новымі, часта актуальнымі вобразамі. Напрыклад, гэтым разам пляцоўку свята выкарысталі для прэзентацыі II Еўрапейскіх гульняў.
Нічога дзіўнага, бо на лагатыпе гэтага спартыўнага форуму як раз красуецца папараць-кветка. Ды і лозунг "Ідзі за марай" - чым не дасылка да пошукаў міфічнага шчасця ў купальскую ноч. Хоць хто ведае, дзе ў гэты чароўны час можа быць грань рэальнасці.
Наш аглядальнік Ілона Красуцкая ўжо шмат гадоў не парушае традыцыю і ў гэтыя дні адпраўляецца ў Александрыю на стык Магілёўскай і Віцебскай абласцей. Дарэчы, упэўнівае: пасля жыцця ў шумным мегаполісе - гэта выдатная магчымасць не толькі адпачыць душой, але і набрацца сіл.
У гэтыя дні ў Александрыі чутная не толькі беларуская і руская мова. Тут гавораць на польскай, украінскай, англійскай. Абсалютнае яднанне народаў, і, здаецца, нават не патрэбен пераклад. Вось і наша здымачная група накшталт бы на працы, а накшталт бы і не. Шматлікія 8 гадоў запар прыязджаюць у Александрыю менавіта па гэты стан: адпачыць душой, набрацца сіл і натхніцца. Так, сёлета для беларусаў субота атрымалася працоўнай, але самыя дальнабачныя госці бяруць водпускі і прыязджаюць на некалькі дзён. Зрэшты, калі вы яшчэ ні разу не былі ў Александрыі, у нас ёсць мноства аргументаў, каб правесці найбліжэйшы ўікэнд у гэтых месцах.
250 км ад сталіцы. Усход краіны. Аграгарадок Александрыя. Магілёўская вобласць. Прыгажосць у прастаце - менавіта так можна ахарактарызаваць тутэйшыя месцы. Асабліва гэта адчуваецца пасля рытму шумнага мегаполіса. Сюды едуць па цішыню, супакаенне і цуды. Шматлікія турыстычныя парталы складаюць падрабязныя гайды: як дабрацца, дзе спыніцца і што паглядзець. У Александрыі колькасцю каля 600 чалавек сумаваць наўрад ці прыйдзецца. Аматарам пешых шпацыраў трэба абавязкова адправіцца на бераг Дняпра, а потым - на іншы, у Віцебскую вобласць.
Ужо шмат гадоў запар маленькае мястэчка прымае вялікае свята - збірае сваіх сяброў на Купалле. А іх сёлета больш за 120 тысяч. І для ўсіх знойдзецца месца. Улічваючы, што гэта стык абласцей, спыніцца на начлег можна і ў гасцініцы ў самім аграгарадку, і ў суседніх Копысі, Шклове, Оршы, Магілёве. Побач чыгунка, а напярэдадні свята дадалі 2 дзясяткі цягнікоў. А калі прыехаць на машыне і паставіць палатку прама на беразе Дняпра, атрымаецца ў поўнай меры прасякнуцца духам тутэйшых прыгажосцяў.
У рамесным турнэ Яўгена Осіпава Александрыя - абавязковы пункт ужо некалькі гадоў. Народны майстар з 30-гадовым стажам родам з Беразіна. Распавядае: яго самабытныя вырабы выключна для добрых гаспадынь.
Без рэкордаў не абыходзіцца ніводнае Купалле ў Александрыі. Пачынаючы ад колькасці гасцей і даўжыні гандлёвай экспазыцыі - яна ўпершыню больш за кіламетр. 80 кафэ і гандлёвых пунктаў з самымі рознымі смачнасцямі: ад знакамітых магілёўскіх каўбас і хатніх прысмакаў да выпечкі. І не толькі нацыянальнай.
Купалле ў Александрыі стала нацыянальным брэндам. Гэта свята адраджэння самабытных традыцый. Сустракаюць яго на беразе Дняпра невыпадкова. Спрадвеку ён быў важнай суднаходнай артэрыяй Беларусі. Часткай шляху з вараг у грэкі. Праз стагоддзі ўрачыстасць дапаўняе сучасная інтэрпрэтацыя.
Ад фэсту да фэсту змяняецца не толькі сама Александрыя. Абноўленае аблічча прымае і ўвесь Шклоўскі раён. Аб тутэйшых месцах сапраўды ходзяць легенды. У першую чаргу яны звязаныя са святой крыніцай - Трафімавай. Сюды едуць паломнікі з усяго свету: выпіць гаючай вады, акунуцца ў хрысцільні, але перш - загадаць запаветнае жаданне. З Трафімавай крыніцай звязаны і радавод беларускага Прэзідэнта. Заснаваў крынічку дзядуля Аляксандра Лукашэнкі Трафім.
Так, аграгарадок Александрыя - гэта яшчэ і малая радзіма нашага Прэзідэнта, тут прайшло яго дзяцінства. Тут жа знаходзіцца школа, па сумяшчальніцтве музей, дзе вучыўся Аляксандр Лукашэнка. Турысты на ўдачу імкнуцца сесці за школьную парту Кіраўніка дзяржавы, каб абавязкова пашанцавала ў кар'еры. На Купалле з экскурсіяй сюды прыехалі і дыпламаты.
Кожны год у гэтыя дні ў Александрыю прыязджае і яе знакаміты зямляк Аляксандр Лукашэнка. Журналісты заўсёды прымячалі: малая радзіма для Прэзідэнта - месца сілы. Дзе, як не на роднай зямлі, пасля шматлікіх нарад, паездак, перамоў набрацца энергіі. Зрэшты, нават непагадзь няздольная падмачыць рэпутацыю свята. Арганізатары прадумалі ўсё да дробязяў, улічваючы прагноз надвор'я: раздавалі дажджавікі, падбалі аб камфорце гледачоў - накрывалі плёнкай сядзенні. Ахвочыя маглі схавацца ад дажджу пад падстрэшкамі на ўсёй тэрыторыі і ўбачыць усё, нават не купляючы білет, назіраць за трансляцыяй на вялікіх экранах. Прэзідэнт у гэты вечар быў вельмі шчыры са сцэны, звяртаючыся да сваіх землякоў.
У тым, колькі жа шмат у Александрыі сяброў, пераконваешся падчас гала-канцэрта. Толькі на сцэне - паўтары тысячы артыстаў. Гэта вядомыя імёны і тыя, чыя зорка запалілася зусім нядаўна. У праграме выступленне хору "Мост пакаленняў" з'явілася літаральна за 2 тыдні. Увесь гэты час калектыў з Оршы рэпеціраваў, не перастаючы. Бо запрасіў іх выступіць на свяце сам Прэзідэнт. Знаёмства атрымалася выпадковым. Калектыў прыехаў з экскурсіяй на радзіму Кіраўніка беларускай дзяржавы, і ля адной з галоўных славутасцяў - Трафімавай крынічкі - і адбылася знамянальная сустрэча.
Дарэчы, памятным відэа з той самай лёсавызначальнай для творчасці сустрэчы калектыў падзяліўся з нашай здымачнай групай. Зараз іх гастролі распісаныя на месяц наперад.
У Александрыі хору збудавалі самую вялікую грымёрную, усё-такі ў калектыве 30 удзельнікаў. Самаму старэйшаму - 87, малодшай - усяго 7.
На сцэну ў Александрыі яны выйдуць двойчы: як пра хэдлайнераў аб іх раскажуць усе СМІ, а пасля новая хваля папулярнасці і ўражанні ад свайго першага выступлення на такой вялікай сцэне.
Сапраўдным сюрпрызам вечара для ўсіх, у тым ліку Кіраўніка дзяржавы, стала выступленне гэтага квартэта. Малодшы сын Прэзідэнта Мікалай сыграў на фартэпіяна "Вяртанне да спадчыны" кампазітара Валерыя Іванова. Акампанавалі яму яго выкладчык, а таксама цымбалістка Вера Шацько і баяніст Аляксандр Шувалаў.
Так, без высакакласнага інструмента не дабіцца такога гучання, роўна як і не выйграць міжнародныя конкурсы. Гэта пацвярджае і асабістая гісторыя баяніста Аляксандра Шувалава. Менавіта такіх таленавітых і адораных у нашай краіне падтрымліваюць праз фонд Прэзідэнта. А баяністу Аляксандру Шувалаву і зусім Аляксандр Лукашэнка падарыў свой уласны інструмент.
Справа была ў 2002 годзе. Прэзідэнт, наведваючы акадэмію музыкі, заўважае перспектыўнага хлопца. Даведаўшыся, што лаўрэат міжнародных конкурсаў не мае ўласнага інструмента, Аляксандр Лукашэнка вырашае перадаць яму свой баян. "Крутому Прэзідэнту ад Ігара Крутога". Інструмент з такім надпісам вядомы кампазітар калісьці падарыў беларускаму лідару. Але вось ужо 15 гадоў элітная гармоніка ў руках віртуоза Шувалава. Разам аб'ездзілі паўсвету.
Гэтую гісторыю новаму пакаленню таленавітай і адоранай моладзі Кіраўнік дзяржавы распавядаў зусім нядаўна на адной з сустрэч.
А зараз, што завецца, усё супала… Праз гады асабліва прыкметна: тая пуцёўка ў жыццё дала свой плён. Прайшло 16 гадоў, і гэты ж баян гучыць на сцэне ў Александрыі, на малой радзіме Кіраўніка дзяржавы. Тут жа і пераемнасць пакаленняў, ланцужок - вучань-выкладчык, і своечасова заўважаны талент, і такая неабходная падтрымка і вера. Момант сапраўды кранальны. Яго захавалі і камеры тэлетрансляцыі.
Другі дзень свята прысвяцілі Украіне. "Сарочынскі кірмаш" і выступленне коннага тэатра. Александрыя стала прамежкавым пунктам у гастрольным туры ўкраінскіх зорак і народных умельцаў. Далей у іх графіку - "Славянскі базар у Віцебску".
Невыпадкова ў нашай краіне Купалле стаіць за галоўным дзяржаўным святам - Днём Незалежнасці. Ствараючы новую гісторыю (масты сяброўства, творчасці і цэлых пакаленняў), беларусы не забываюць аб сваіх вытоках. І ў гэтым бачыцца заклад нашага адзінства. Аб тым, што мы разам і мы адзіныя, сведчаць і віншаванні ад лідараў мноства краін з нагоды галоўнага дзяржаўнага свята. Гэты важны дзень, па сутнасці, з усім светам святкуем у імя міру. Да нас едуць па спакой, сапраўднае свята... Спачатку ў Мінск на парад, потым у Александрыю на Купалле і, вядома, следам у "Славянскі Віцебск".
Купальскае вогнішча, спуск вянкоў на ваду, варожбы на суджанага. Абрады, без якіх немагчыма здзяйсненне купальскага цуду. І нават калі кветка папараці не знойдзеная, значыць - шчасце чакае ў наступным годзе. Добрая падстава сустрэцца на свяце яшчэ раз.
