У сталіцы Палесся існуе нават цэлая гільдыя умельцаў-рэстаўратараў. Тут жа працуе і адзіны ў Беларусі клас, дзе навучаюць музіцыраванню на лютне. Вікторыя Патоня сустрэлася з тымі, хто цікавіцца гісторыяй і музыкай адначасова.
Менавіта з любові да класічнай гітары і пачалося незвычайнае хобі Андрэя Шкледы. У 90-я ён паспрабаваў стварыць струнны інструмент сваімі рукамі. Атрымалася. Зараз рэстаўруе арганы, робіць барабаны. У калекцыі: унікальныя барлінныя гітары, клавесіны, кельцкія арфы, гуслі, папярэдніцы скрыпкі - віёлы… Звыш 50-ці інструментаў, якія створаны для выканаўцаў-прафесіяналаў і палацаў-музеяў пад заказ. Майстар вырабляе па старажытных чарцяжах і тэхналогіях сапраўдныя творы мастацтва. І хоць музычнай адукацыі ў Андрэя няма, слых – вельмі добры. Што вельмі важна ў такой працы.
Андрэй Шкледа, майстар па вырабе старажытных музычных інструментаў:
"Гэты інструмент пашэта завецца. Выкарыстоўваўся яшчэ ў тыя поры, калі былі вандроўныя музыканты. Каб з сабою не насіць цяжкі інструмент, ён - кішэнны. Тут усё зроблена па акустычнай сістэме".
На мініяцюрным пашэта можна іграць смычком або рукамі. Яго гучанне нагадвае домру. Каб вырабіць эксклюзіўны інструмент, гаворыць майстар, спатрэбіцца мінімум 3 месяцы. Падбіраецца драўніна, струны, інкрустацыя… Праўда, "гучных" парод дрэва ў нас няма, прыходзіцца купляць за мяжой. Але "канвеерныя" гітара або альт каштуюць дорага. Але і гучаць - на сусветным узроўні.
Майстар вырабляе і папулярную ў эпоху Адраджэння лютню. Гэты музычны інструмент знешне нагадвае гітару, але мае 24 струны. А ў Пінску існуе адзіная ў Беларусі школа, дзе навучаюць гульні на лютні.
Сольна Стэфан Ясінефта на лютні іграе ўсяго два гады. І ўжо прызнаны лаўрэатам міжнародных конкурсаў. Выхаванец дзіцячай школы мастацтваў падкрэслівае: гучанне залежыць ад інструмента. Лютню для юнага віртуоза пінскі майстар вырабіў у падарунак.
Сёлета спаўняецца роўна 500 гадоў, як лютня з'явілася на беларускіх землях. У пачатку 16 стагоддзя каралева Бона Сфорца прывезла сюды італьянскіх музыкантаў, якія ігралі пры палацах. У Пінскай школе традыцыю ігры на старажытных інструментах адрадзілі: тут створаны нават цэлы ансамбль. Праўда, юныя таленты спасцігаюць не толькі нотную грамату.
Юрый Дубнавіцкі, выкладчык Пінскай дзіцячай школы мастацтваў, лютніст:
"Існавалі вось такія табулатуры, дзе музыка навочна паказвалася. Адрозніваюцца ад сучасных нот. Былі спецыяльныя значочкі, колькасць ліній не 5, а 6. І шмат ўмоўных пазначэнняў, якія невядомыя сучасным музыкантам".
З такімі ўмельцамі ў пінскай школе мастацтваў няма непрацоўных скрыпак, гітар, піяніна... У Беларусі майстроў, якія сваімі рукамі ствараюць старажытныя музычныя інструменты, амаль не засталося. І гэта сапраўды ўнікальны выпадак. Без пінскіх энтузіястаў ажывіць традыцыі і навучыць ігры на сярэднявечных лютнях і віёлах, было б практычна немагчыма.
