Беларуская мова. Набытак народа і неад'емная частка гісторыка-культурнай спадчыны краіны

13 июня 2016

Напярэдадні важнай палітычнай падзеі Агенцтва тэленавін працягвае серыю рэпартажаў аб выніках пяцігодкі. Сёння размова пойдзе пра тое, што вызначае нашу самабытнасць і аб'ядноўвае нас як нацыю - і гэта, безумоўна, наша беларуская мова. Набытак народа і неад'емная частка гісторыка-культурнай спадчыны краіны. І вось захаваць, прымножыць і перадаць усё гэта - адзін з арыенціраў, пастаўленых на IV народным вечы. Сёння беларускае слова чуюць далёка за нашымі межамі, нашых аўтараў ведаюць і чытаюць у Туркменістане, Таджыкістане, Арменіі, а хутка - і ў Азербайджане. Пра набытак беларусаў - Наталля Бардзілоўская.

Найбуйнейшы друкаваны медыяхолдынг краіны - выдавецкі дом "Звязда". Мэтанакіравана створаны па выніках IV Усебеларускага народнага сходу. Для рэалізацыі пастаўленай Прэзідэнтам задачы "захавання найважнейшага нацыянальнага і культурнага здабытку - беларускай мовы" ён як адзін з крокаў: пад эгідай аўтарытэтнай у краіне штодзённай грамадска-палітычнай беларускамоўнай газеты - у адзіны комплекс аб'яднаная нацыянальная патрыярхальная перыёдыка "Літаратура і мастацтва", "Полымя", "Маладосць" і яшчэ пяць вядомых у краіне рэдакцый. Кіраўнік холдынга - медыяперсона і пісьменнік Аляксандр Карлюкевіч - рыхтуецца да сёлетняга ўсебеларускага веча ўжо як дэлегат. На інтарэсы мовы і літаратуры - востры погляд журналіста і медыяменеджара: як узмацніць сацыяльную адказнасць кожнага чалавека, кожнага беларуса за нашае слова.

Сярод задач, якія сёння стаяць перад айчыннымі выдавецтвамі і пісьменнікамі, - выхад беларускай кнігі за межы нашай краіны. "Звязда" ў гэтай плыні лідзіруе даўно. З апошняга: хутка ў Азербайджане выйдзе "Анталогія беларускай паэзіі". Часопісы з творамі беларускіх аўтараў выпушчаны ў Туркменістане, Таджыкістане, Арменіі. Выдавецкі дом заключыў пагадненне з Акадэміяй грамадскіх навук Кітая. Сістэматызаваную працу прэзентуе і выдавецтва "Белорусская Энциклопедия имени Петруся Бровки" - шасцітомнік "Культура Беларусі".

Кніжныя працы выдатных асоб, помнікі літаратуры - сёння іх не толькі трымаюць у фондах музеі і бібліятэкі. Ідзе актыўнае пераўтварэнне артэфактаў у новы фармат. Вяртанне на Радзіму няхай не ў арыгінале, як Статут ВКЛ для Магілёва і Прэзідэнтскай бібліятэкі - дык у электронных паўтарэннях. Сучасныя тэхналогіі ўвекавечваюць рарытэты ў іх візуальнай некранутасці: перадаецца кожная трэшчынка, кожны загіб старонкі. За апошнія гады сучасную працэдуру факсіміле прайшлі найстаражытнейшыя Евангеллі - Тураўскае, Полацкае і Слуцкае.

Факсіміле поўнага збору Францыска Скарыны - 11 ужо выдадзена, яшчэ столькі ж рыхтуюць да жніўня наступнага года.

У наступным 2017-ым годзе нашае слова будуць ушаноўваць на сусветным узроўні. 500-годдзе беларускага кнігадрукавання - выхадзец з Полацка Францыск Скарыны прынёс гонар не толькі свайму гораду, але ўсяму беларускаму народу, бо даў Еўропе першую друкаваную кніжку і яна была на беларускай (дакладней, царкоўнаславянскай у беларускай рэдакцыі) мове! Гэтую дату ЮНЕСКА пазначыла, як афіцыйнае свята ў сваім календары.

Нацыянальная бібліятэка Беларусі. У фондах галоўнага кнігасховішча краіны - 10 скарынаўскіх арыгіналаў. У экзэмплярах гэтай самай першадрукаванай Бібліі. Тут у архаічным Музеі рэдкай кнігі - і наватарскі комплекс для папулярызацыі слова і ідэй. Бо з нацыянальнага слова беларусы адкрываюць свет. І з Нацыянальнай бібліятэкі замежныя турысты пачынаюць пракладваць маршруты па Беларусі.