У якім кірунку павінна ісці Беларусь? Гэта пытанне апошнім часам стала ці ледзь не самым папулярным у медыйных колах. Хоць, па сутнасці, абмяркоўваць асабліва і няма чаго. Афіцыйнаму Мінску даводзіцца чуць папрокі то за празахаднасць, то за залішні нахіл на Усход. Хоць, па сутнасці, уся сітуацыя раскалыхваецца толькі толькі ў полі інфармацыйным. Расія для Беларусі застаецца не проста галоўным партнёрам, гэта сапраўды братэрская дзяржава, дзе жывуць нашы людзі.
Наша краіна працягне мэтанакіравана і спакойна абараняць свой суверэнітэт і не дазволіць сутыкнуць расіян і беларусаў, каб дагадзіць чужым інтарэсам. Гэта дакладная пазіцыя дзяржавы і асабіста Прэзідэнта, які не бачыць ніякіх падстаў для змены палітычнага курсу краіны.
Аб гэтым Аляксандр Лукашэнка заявіў падчас вялікай сустрэчы з тымі, хто кіраваў знешнепалітычным ведамствам краіны ў розныя гады незалежнасці Беларусі. Нагода вельмі важная - 100-гадовы юбілей айчыннай дыпламатыі. Тэм для размовы мноства - ад супрацоўніцтва з ключавымі партнёрамі, сітуацыі ў рэгіёне да знешнепалітычных прыярытэтаў.
Менавіта зараз, калі на пунктах сутыкненення калектыўных Захаду і Усходу зноў заштарміла, варта з асаблівай дбайнасцю падбіраць словы і выказваць сваю пазіцыю. Новыя факты, якія датычацца гучных медыйных укідаў апошніх дзён і шырэй - пытанні знешняй палітыкі - у матэрыяле Андрэя Крывашэева.
Прэзідэнт плюс сем міністраў аднаго ведамства, але за тры дзесяцігоддзі. Фармат нязвыклы, але з традыцыяй. Успамінаем эканамічную групу Міхаіла Мясніковіча, курыраванне найважнейшых кірункаў вопытнымі кіраўнікамі пасля выхаду з дзяржслужбы і рэгулярныя сустрэчы з дыпламатычным корпусам. Інтэлект і вопыт, памножаныя на жаданне падтрымаць сваю дзяржаву ў няпросты час. І яшчэ нюанс. Фраза Кіраўніка дзяржавы "мала пішаце" азначае, што аналітыку дыпламатаў запытваюць і чытаюць рэгулярна.
Дзеючы міністр прызнаецца: “Рэгулярна пастаўляю Прэзідэнту ініцыятывы калег”. І само Міністэрства замежных спраў шануе пераемнасць.
Уладзімір Макей, Міністр замежных спраў Беларусі: "Прэзідэнт рэгулярна цікавіцца меркаваннем маіх папярэднікаў. Калі б мы не абапіраліся на тыя вынікі, што былі дасягнутыя ў сферы знешняй палітыкі, то сёння не мелі б таго аўтарытэту, такіх дасягненняў у сферы знешнеэканамічнай дзейнасці. Таму гэта сустрэча - важная падзея ў кантэксце пераемнасці знешняй палітыкі".
Фармальная падстава - беларуская дыпламатыя адзначае векавы юбілей. Для суверэннай дзяржавы гэта не столькі прыёмы і ўрачыстасці (хоць і яны былі), колькі падстава звярнуцца да гісторыі, ацаніць, як пераламляецца стогадовы вопыт знешняй палітыкі на дзень сённяшні. Дзе саслаблі, дзе набылі.
Для маладой рэспублікі з багатай дзяржаўнай традыцыяй такі аналіз далёка не бяздзейны. Гэта, калі жадаеце, самаадукацыя. Акумуляванне вопыту, інтэлекту і напрацовак некалькіх пакаленняў для вырашэння сённяшніх задач.
Кожны госць Палаца Незалежнасці на гэты раз - гэта цэлая эпоха нашай дыпламатыі. Напрыклад, Пётр Краўчанка - усведамленне суверэнітэту, фарміраванне СНД і ўсталяванне дыпадносін з большасцю краін свету.
Ці Уладзімір Сянько - запуск беларуска-расійскай інтэграцыі. Як бы не "іскрыла" сёння Беларусь, ад сваёй выбранай на рэферэндуме сапраўды саюзнай палітыкі не адступіла ні разу.
Тым больш абсурднымі з’яўляюцца сёння спробы не проста прадушыць Беларусь у эканамічнай спрэчцы, а сутыкнуць народы на глебе фейкавай нянавісці. Па федэральных каналах - хваля часта абразлівай рыторыкі аб "няўдзячнай Беларусі". З Інтэрнэту цягнецца смецце і пастановачныя скандалы - напрыклад, нашумелая бойка ў метро.
На кадрах ніводнага рускага. Выключна правакацыйны "гоп-стоп". Дарэчы, усе фігуранты ўстаноўленыя і пакараныя. Галоўнае пытанне: "Навошта гэта тыражаваць у Расіі? Ці больш дакладна: "Каму гэта выгадна?"
Рэгулярная антысаюзная рыторыка і, што важней, недружалюбныя гандлёвыя "накаты" выклікаюць здзіўленне не толькі ў нас. Частка расійскай патрыятычнай інтэлігенцыі з вопытам у дыпламатыі і проста з чалавечым вопытам пытаюца: "Хто здалёку будзе з намі сябраваць, калі блізкіх б'ём наводмаш"?
Мікалай Платошкін, доктар гістарычных навук, загадчык кафедры міжнародных адносін Маскоўскага гуманітарнага ўніверсітэта (Расія): "Мы перыядычна ўводзім мыты супраць Беларусі, краіны, бліжэй якой нам няма, таму што нашым бізнес-структурам не хочацца канкураваць з таннай беларускай малочнай прадукцыяй. Грошы вызначаюць знешнюю палітыку Расіі. Вы думаеце, беларусам гэта ўсё прыемна?"
Такіх меркаванняў і пазіцый у Расіі ўсё больш. Не нам, а нашым саюзнікам-расіянам не зразумела, чаму з краіны штогод выводзіцца да 60 мільярдаў долараў у афшоры, а беларускіх перавозчыкаў выціскаюць за сапраўды заробленыя 200 мільёнаў? Чаму сумесныя з беларусамі кампаніі - гэта дрэнна, а намінальна свае, расійскія, насамрэч зарэгістраваныя на Кіпры, у Ізраілі або Панаме, - гэта добра? Беларусь не просіць датацый, а настойвае на магчымасці зарабляць у рамках інтэграцыйных пагадненняў.
Добра, што за тры дзесяцігоддзі непастаянства саюзніка Беларусь навучылася кампенсаваць на ўсіх кантынентах. Напрыканцы 90-ых пры Іване Антановічы - новае адкрыццё Кітая і ўсяго свету, які развіваецца. Урал Латыпаў - пры ім дыпламаты становяцца галоўнымі правадырамі нашай эканомікі за мяжой. Міхаіл Хвастоў і Сяргей Мартынаў - гэта шматвектарнасць, далёкая дуга знешняй палітыкі - ад Аўстраліі да Венесуэлы.
Пры гэтым ад саюзных абавязацельстваў Беларусь не адыходзіць. Хіба што заклікае да справядлівасці.
Ёсць у сучаснай напрузе і парадаксальны эмацыйны фактар. Сёння Расія праводзіць шэраг балючых і непапулярных рэформ: павышэнне пенсіённага ўзросту, падаткі на самазанятых, рост акцыза на паліва і ПДВ - апошняе ўжо справакавала рост цэн. Магчыма, рашэнні апраўданыя, але эксперты лічаць, што непадрыхтаваныя. З такім узроўнем карупцыі, з нерэфармаванай бюракратыяй, з трухлявым яшчэ савецкім жылым фондам і інфраструктурай цяжка растлумачыць людзям, што настаў час зацягнуць паясы. Цяжка ўдвая, калі побач прыклад Беларусі.
Магчыма, у такім унутрырасійскім запыце на справядлівасць і крыецца корань зла ў саюзных адносінах? Прэзідэнт з бліскучымі дыпламатамі тут салідарны - трэба рэагаваць спакойна і з годнасцю.
Галоўны плюс нулявых, сапраўды, - гэта вялікі зачын у нашай Еўропе. Рэпутацыя нясхільнага, але сумленнага і канструктыўнага партнёра закладзеная менавіта тады.
Сваю частку "хатняга задання" па прымірэнні ва Украіне Беларусь выконвае. І не віна Мінска і мінскай пляцоўкі, што глабальныя гульцы аддаюць перавагу гуляць на пажары, а не тушыць яго ўсім светам.
Беларусі не да гульняў. Штодня трымаем мяжу ад трафіку зброі і людзей са зброяй. Спрабуем захаваць тавараабарот - запраўляць украінскія камбайны, а не танкі, як любяць спекуляваць асобныя блогеры і спікеры. Логіка простая - галодныя людзі першымі возьмуцца за зброю. І хоць Расія, Украіна, ЗША і Еўрасаюз пакуль не могуць дамовіцца, не Беларусь таму перашкода. Так ці варта ламаць курс, за якім тры дзесяцігоддзі суверэннага вопыту, сем бліскучых дыпламатаў, і, што важней, выбар саміх беларусаў?
Рэзюмуючы адкрыты дыялог, Прэзідэнт падкрэслівае: "Будаваць будзем - не ламаць".
Пераемнасць знешняй палітыкі - у фактах, аргументах, лёсах і асобах.
