У краінах ЕС беспрэцэндэнтна ўзмоцнены меры бяспекі

22 ноября 2015

На вуліцы выведзены тысячы паліцэйскіх і вайскоўцаў. Адчуванне, што Стары Свет ахапіла паніка. Увесь тыдзень у Еўрасаюзе адмянялі канцэрты, спартыўныя матчы, эвакуіравалі школы, стадыёны, аэрапорты. Пасля паведамленняў аб пагрозе тэракта былі экстранна пасаджаныя некалькі пасажырскіх лайнераў. На борце аднаго з самалётаў знаходзіўся прэзідэнт Эстоніі.

Зараз у Еўропе прадаўжаецца маштабная аперацыя па пайманні магчымых саўдзельнікаў парыжскіх тэрарыстаў. Яшчэ адна аперацыя - ваенная - актывізавалася ў Сірыі. Ці атрымаецца Францыі, Расіі і ЗША перамагчы "Ісламскую дзяржаву", і якія высновы зрабілі з чорнай пятніцы ў Бруселі. Аб гэтым - Юрый Казлоў.

Ужо тыдзень у краінах ЕС прадаўжаюцца паліцэйскія рэйды. Затрыманы дзясяткі чалавек. Праведзеныя сотні вобыскаў. У адной толькі Францыі паліцыя выключыла ў патэнцыйных тэрарыстаў 30 з лішнім адзінак зброі, уключаючы пераносны зенітна-ракетны комплекс. У Пятай рэспубліцы такая актыўнасць паліцыі стала магчымай дзякуючы ўведзенаму і прадоўжанаму надзвычайнаму становішчу. Рэжым надзвычайнага здарэння дазваляе праваахоўнікам урывацца ў дамы

Гэтым правам паліцыя і спецназ спаўна скарысталіся ў сераду. У Сен-Дэні - гэта бандыцкі прыгарад Парыжа - прайшла беспрэцэндэнтная спецаперацыя. Больш за сотню сілавікоў ачапілі цэлы квартал гарадка. Паліцыю цікавіла кватэра, у якой, паводле даных следства, хаваўся адзін з арганізатараў чорнай пятніцы Абдэльхамід Абауд.

Ён нарадзіўся ў сям'і мараканскіх імігрантаў. Рос у раёне Бруселя, які зараз бельгійскія ўлады называюць палітычнай сталіцай ісламу ў Еўропе. 5 гадоў таму Абауд трапіў у турму за ўзброенае рабаванне. Пасля ваяваў у Сірыі і вярнуўся ў Еўропу кіраўніком тэрарыстычнай ячэйкі. У выніку спецаперацыі Абауд быў забіты.

Прычым, не праваахоўнікамі, а стрыечнай сястрой, якая прывяла ў дзеянне пояс смяротніка, калі зразумела, што ад паліцыі не схавацца. Ад арганізатара тэрактаў у Парыжы застаўся толькі фрагмент пальца. Па ім судмедэксперты і ўстанавілі асобу злачынца.

Бернар Казнёў, міністр унутраных спраў Францыі: "Дамы і спадары, як мне далажыў пракурор Францыі, Абдэльхамід Абауд быў у ліку тэрарыстаў, забітых падчас аперацыі ў Сен-Дэні. Рэспубліка робіць усё магчымае, каб знішчыць тэрарызм. Я хачу павіншаваць следчых, якія зрабілі вялізную працу, што дазволіла знайсці Абауда".

Выйсці на радыкала ўдалося дзякуючы мабільнаму тэлефону, які крыміналісты знайшлі ў адной з урн - недалёка ад канцэртнай залы "Батаклан". Прааналізаваўшы даныя GPS-прыёмніка, паліцыя і знайшла канспіратыўную кватэру. У выніку рэйду былі забітыя трое зламыснікаў. Пецярых затрымалі.

Падчас аперацый загінуў паліцэйскі сабака па мянушцы Дызель. Карыстальнікі сацыяльных сетак загружаюць у "Твітар" і "Фейсбук" здымкі сваіх гадаванцаў з хэштэгам - "Я Дызель".

Санока Абдулай, жыхар Сен-Дэні: "Я прачнуўся раніцай, пачуўшы стрэлы. Падбег да акна і ўбачыў узброеных да зубоў паліцэйскіх. Яны крыкнулі мне: "Гэй, ты, зачыні акно". Я схаваўся. Усюды быў дым, ляталі верталёты. Потым я даведаўся, што паліцыя штурмавала кватэру за 300 метраў ад майго дома".

Магчымыя саўдзельнікі парыжскіх тэрарыстаў таксама арыштаваныя ў Германіі, Бельгіі, Турцыі. Ідуць допыты, плануюцца новыя рэйды. Уся Еўропа зараз быццам знаходзіцца ў стане вайны. Вуліцы патрулююць узмоцненыя нарады паліцыі і вайскоўцы. У Бруселі ўзровень тэрарыстычнай пагрозы напярэдадні быў падняты да максімальнага - дахі дамоў занялі снайперы.

Улады Швецыі пасля затрымання патэнцыйнага тэрарыста распрацоўваюць схему шпіянажу за экстрэмістамі з дапамогай мабільных прыстасаванняў. У шоку і немцы - мясцовая паліцыя прадухіліла серыю тэрактаў у Гановеры. Ісламісты планавалі ўчыніць у горадзе пяць выбухаў. У тым ліку, на футбольным матчы Германія-Нідэрланды, які павінна была наведаць канцлер Ангела Меркель. Гульня была адменена.

Валькер Клюве, шэф паліцыі Гановера: "Зараз паліцэйскія, якія патрулююць вуліцы нямецкіх гарадоў, будуць выглядаць трохі па-іншаму. Напрыклад, усе яны будуць узброеныя пісталетамі-кулямётамі. Я не магу сказаць, што ў нас з'явіліся новая пэўная боязь. Пагроза ёсць, але яна застаецца абстрактнай".

Тэракт у Парыжы прымусіў еўрапейскіх палітыкаў рэальна ацаніць пагрозу, якая зыходзіць ад "Ісламскай дзяржавы", і перагледзець нормы бяспекі. У суботу на знешніх межах Адзінай Еўропы стаў больш жорсткім пагранічны кантроль. Ва ўсіх мігрантаў - яны прадаўжаюць прыбываць на кантынент з Блізкага Усходу - бяруць адпячаткі пальцаў. Нацыянальныя разведкі рыхтуюцца да больш цеснай кааперацыі і працуюць над стварэннем адзінага рэестру асоб, якія наведвалі гарачыя пункты, каб загадзя выяўляць грамадзян з баявым вопытам. Французскую рэзалюцыю па барацьбе з тэрарызмам аднагалосна прыняў Савет бяспекі ААН. Дакумент, у ліку іншага, дазволіць спыніць фінансавую дзейнасць "Ісламскай дзяржавы". Сама ж Францыя на найбліжэйшыя гады можа стаць краінай вельмі абмежаваных свабод. Прэзідэнт Аланд мае намер узмацніць жорсткасць шэрагу законаў і нават змяніць канстытуцыю. Так Парыж зможа больш эфектыўна рэагаваць на пагрозу з боку экстрэмістаў. Крытыкі французскага лідара адзначаюць, што крокі, якія прадпрымае Елісейскі палац, правільныя. Але рэалізоўваць іх трэба было яшчэ ў студзені - пасля расстрэлу рэдакцыі "Шарлі Эбдо".

Франсуа Аланд, Прэзідэнт Францыі: "Мы на вайне, але гэта вайна новага тыпу супраць новага ворага. Яна патрабуе іншага канстытуцыйнага рэжыму, які дазволіць нам справіцца з крызісам. У нас павінна быць права пазбаўляць грамадзян з двайным грамадзянствам іх французскага падданства, калі яны былі асуджаныя за тэрарызм. Мы павінны мець магчымасць забараняць асобам, якія ўяўляюць небяспеку, уезд на тэрыторыю нашай краіны. Мы павінны як мага хутчэй выгнаць іншаземцаў, што ўяўляюць асабліва сур'ёзную небяспеку для грамадскага парадку і бяспекі. У найбліжэйшыя два гады мы павялічым штат паліцыі на 5 тысяч чалавек, штат служб бяспекі на 10 тысяч. Мы спынім скарачэнне нашых узброеных сіл. Тэрарызм не зможа знішчыць Рэспубліку. Гэта Рэспубліка пераможа тэрарызм. Жыве Рэспубліка, жыве Францыя!".

Упершыню ў гісторыі Францыя, як краіна Еўрасаюза, звярнулася да артыкула Лісабонскага дагавора - гэта Канстытуцыя Адзінай Еўропы - аб палітыцы калектыўнай бяспекі. Паводле дакумента, калі дзяржава ЕС падвяргаецца нападу, іншыя краіны павінны аказаць яму дапамогу.

Саюзнікі адгукнуліся. Паводле дагавора, яны не маюць права адмовіць Пятай рэспубліцы. Праўда, якой менавіта будзе дапамога, яшчэ незразумела. Непасрэдна ў ваеннай сферы Парыж аддае перавагу ставіць на Маскву і Вашынгтон. На наступным тыдні Франуса Аланд наведае ЗША і Расію, каб угаварыць Барака Абаму і Уладзіміра Пуціна дзейнічаць у Сірыі разам. Амерыканскі і расійскі лідары, якія нястомна крытыкавалі адно аднаго раней, накшталт не супраць аб'яднаць намаганні.

Барак Абама, Прэзідэнт ЗША: "На працягу апошніх тыдняў Расія паказала сябе канструктыўным партнёрам у справе палітычнага ўрэгулявання сітуацыі ў Сірыі. У нас па-ранейшаму ёсць рознагалоссі, але мы гатовыя пашырыць ваеннае супрацоўніцтва з Расіяй, калі нам удасца дасягнуць узаемаразумення".

Дарэчы, расійскія і французскія вайскоўцы ўжо дзейнічаюць у Сірыі разам - на працягу тыдня дзве краіны нанеслі серыю разбуральных авіяўдараў па сталіцы "Ісламскай дзяржавы" - Рацы. Парыж адправіў у Міжземнае мора адзін з самых моцных у Еўропе авіяносцаў "Шарль дэ Голь". Расія пачала выкарыстоўваць для знішчэння цэляў у Сірыі стратэгічныя бамбардзіроўшчыкі. На боепрыпасах вайскоўцы расійскіх ВПС пішуць: "За нашых!", "За Парыж!".