Паказалі і здалося. Гэта пра галоўную падзею гэтага тыдня ў стылі хакі - стратэгічныя вучэнні "Захад-2017". Беларуская армія паказала, што недарма есць свой хлеб. Здольная, калі трэба, абараняць суверэнітэт і бяспеку ўсімі даступнымі спосабамі. Улада паказала, што ў стане правесці вучэнні на высокім арганізацыйным узроўні, так празрыста, што нават сотні ласых на сенсацыі палітыкаў, назіральнікаў і журналістаў не змаглі выкапаць ні на Барысаўскім, ні на любым іншым з шасці палігонаў абяцаны загадзя публіцы скандал.
Ім здалося! Здалося, што будзем адпрацоўваць наступ, а не абарону. Здалося, што расійская групоўка зменіць баланс сіл у рэгіёне. Хоць, што здольныя змяніць 5000 вайскоўцаў у цэнтры Еўропы, якая, на жаль, нашпігаваная тэхнікай, кантынгентамі, сродкамі кантролю і разведкі, - дагэтуль загадка.
Нашым партнёрам здалося, што расійскія кантынгенты не сыдуць пасля завяршэння манеўраў, а тыя ўзялі і паказальна арганізавана выйшлі, годна адпрацаваўшы мэты вучэнняў.
Народная мудрасць раіць: калі здаецца, трэба хрысціцца. А калі паверылі ў выдуманую агрэсію, майце мужнасць сёння прызнаць відавочнае: маўляў, пагарачыліся, ніякай пагрозы нашай Еўропе Беларусь не ўяўляе. Проста дабро павінна быць з кулакамі. Інакш гэта не дабро, а мішэнь, якой Беларусь больш станавіцца не хоча. Хапіла ў мінулым стагоддзі.
Проста ўвесь гэты час думалася, як пракаменціруюць усе свае шалёныя ваенныя прагнозы ўсе тыя эксперты і журналісты, што адлічвалі дні да пачатку ваеннай інтэрвенцыі, ядзернага ўдару і яшчэ бог ведае чаго, пасля таго, як усё скончыцца. Але паводле традыцыі нібы нічога і не было.
Такім чынам, больш падрабязна пра тое, што трапіла падчас вучэнняў у прыцэл вайскоўцаў і журналістаў - наш палітычны аглядальнік Андрэй Крывашэеў.
Манеўры палітыкаў і генеральскіх чыноў у ацэнках "Захаду-2017". Калі раніцай супакояць, а вечарам абавязкова запалохаюць.
Райманд Томас, генерал арміі, начальнік Галоўнага ўпраўлення войскаў спецыяльнага прызначэння Міністэрства абароны ЗША: "Галоўнае, што турбуе большасць усходніх еўрапейцаў сёння, той факт, што падчас сумесных вучэнняў Беларусі і Расіі больш як 100 000 расійскіх вайскоўцаў зайдзе на тэрыторыю Беларусі, і ніхто не дасць гарантыі, што затым яны яе пакінуць. І гэта зусім не параноя, гэта праблема, якая сур'ёзна абмяркоўваецца нашымі еўрапейскімі партнёрамі".
"Дэсант" назіральнікаў і журналістаў у Беларусь. Плюс свая глыбока эшаланаваная абарона на ўсіх буйных міжнародных пляцоўках - ад АБСЕ да Аб'яднаных Нацый.
Даля Грыбаўскайтэ, Прэзідэнт Літоўскай Рэспублікі: "Гэтымі хвілінамі каля 100 000 расійскіх вайскоўцаў прымаюць удзел у вучэннях наступальнага характару "Захад-2017" на межах балтыйскіх дзяржаў і Польшчы і нават у Арктыцы. Крэмль адпрацоўвае сцэнарыі нападу на сваіх суседзяў, нападу на Захад".
Пасля такога незразумела, хто трэніраваўся больш - нашы вайскоўцы, абараняць або нашы партнёры - турбаваць і турбавацца.
Кульмінацыяй вучэння і трывог стала серада. Завяршальная актыўная фаза "Захаду-2017" на Барысаўскім палігоне. Адна гадзіна дэманстрацыі ваеннага майстэрства і тая самая гадзіна, калі назіральнікі змаглі, нарэшце, выдыхнуць і адкрыта падзяліцца ўражаннямі з прэсай.
Масіма Фагары, міжнародны назіральнік (Італія): "Як прафесійны вайсковец я высока ацэньваю ўзровень арганізацыі гэтых вучэнняў. Іх правялі на сапраўды высокім узроўні. І, на мой погляд, як беларускія, так і расійскія вайскоўцы дэманструюць сапраўды добрую падрыхтоўку.
- Вы змаглі паглядзець усё, што хацелі на гэтым вучэнні?
- Так, безумоўна!"
Томас Мелер, міжнародны назіральнік (Швецыя): "Мы тут працуем ужо некалькі дзён, пабывалі на розных палігонах і пляцоўках. Я павінен сказаць, што мы сапраўды знаходзімся пад уражаннем. Мы бачым высокія стандарты ваеннай справы.
- Ці ўсё можна ўбачыць?
- Так, мы ўбачылі ўсё, што хацелі, гэта сапраўды!
- Што менавіта вас уразіла?
- Пару дзён таму на адным з палігонаў мы ўжо маглі назіраць вашу тэхніку ў дзеянні. Артпадрыхтоўка выклікала сапраўды моцнае ўражанне. Штосьці падобнае я бачыў і ў Швецыі падчас вучэнняў, аднак усё роўна быў вельмі ўражаны".
Кожны дзень тыднёвых вучэнняў аспрэчваў міфы, якія нараджаліся і мацнелі месяцамі. Ніякіх 100 000 вайскоўцаў - было 12 700, прычым, дзве траціны - гэта беларускія сілавікі. Па сусветных стандартах, з такім лікам вайскоўцаў на манеўрах можна нават не клікаць назіральнікаў. Але іх паклікалі, каб супакоіць партнёраў.
Ніякіх агрэсіўных планаў, адпрацоўвалі менавіта абарону. Паводле легенды манеўраў, гэта на тэрыторыю Беларусі і Калінінградскай вобласці Расіі пранікаюць экстрэмісты. Праўда, іх актыўна падтрымліваюць звонку. Модны зараз тэрмін - "гібрыдная вайна", адпрацаваны да нюансаў. Вось, напрыклад, затрыманне дыверсантаў.
Адкуль узялася дэманізацыя вучэнняў - тлумачаць эксперты: ВПК гэта бо не толькі бяспека - гэта бізнес.
Ігар Каротчанка, галоўны рэдактар часопіса "Нацыянальная абарона", ваенны эксперт: "Дэманізацыя Расіі і Беларусі мае мэту выбіць дадатковыя асігнаванні на ваенныя расходы. Мы павінны прама сказаць, што за антырасійскімі і антыбеларускімі кампаніямі стаяць у тым ліку і буйныя зброевыя карпарацыі ЗША. Чыю зброю сёння купляе Еўропа - мы ведаем. Таму тут супадзенне інтарэсаў. Для таго, каб нагнятаць".
Заявы аб акупацыі Беларусі разглядаць сур'ёзна немагчыма. Інакш прыйдзецца паверыць, што ЗША з дапамогай НАТА акупіравалі Албанію, Канаду, Турцыю, Нарвегію і Еўрасаюз. Але ж амерыканцы катэгарычна супраць такіх фармулёвак. Пры гэтым з Еўропы свае кантынгенты не толькі не выводзяць, але і нарошчваюць. А вось расійскія ўдзельнікі "Захаду-2017" сталі пакідаць Беларусь ужо 20 верасня. І гэта было відаць нават няўзброеным поглядам.
Сваю ацэнку і вучэнням, і здагадкам вакол іх даў Прэзідэнт Беларусі. І калі вайскоўцы са сваёй задачай справіліся па-майстэрску, то дэзінфармацыя ад калег-журналістаў была відавочна невысокай якасці.
Не сталі ўтойваць ад заходніх назіральнікаў і практычны эфект ад вучэнняў для эканомікі. На манеўрах паказалі навінкі беларускага ВПК - беспілотнікі, браніраваную тэхніку, і нават святая-святых - камандныя пункты.
Дэманстрацыя выйшла і эфектнай, і эфектыўна-павучальнай. Ведаючы магчымасці беларускай арміі, ці наўрад хтосьці вырашыцца праверыць іх на трываласць у рэжыме рэальнага, а не навучальнага бою.
У 2017 годзе ля меж Беларусі пройдзе 85 вучэнняў сіламі НАТА. Паўночнаатлантычны Альянс нам, вядома, не вораг, але, мяркуючы па Югаславіі, Афганістане, Іраку і Лівіі, западозрыць яго ў пацыфізме таксама нельга. Пры гэтым істэрык Беларусь не ўчыняе, супрацоўнічаць дзеля бяспекі ў Еўропе не адмаўляецца, а пасля "Захаду-2017" мае і юрыдычнае, і маральнае права патрабаваць ад партнёраў узаемнай адкрытасці, або, калі заўгодна "большай транспарэнтнасці" ля сваіх меж і ўліку сваіх нацыянальных інтарэсаў.
