Цэнтральнай падзеяй у палітычным жыцці краіны на гэтым тыдні стаў афіцыйны візіт у Беларусь прэзідэнта Сербіі Томіслава Нікаліча. Вы ўжо ведаеце, што гэта першы візіт замежнага прэзідэнта пасля інаўгурацыі беларускага. Але для самога Нікаліча - Мінск не новы горад. У статусе кіраўніка дзяржавы ён ужо прыязджаў да нас два гады таму, і, дарэчы, для Нікаліча гэта таксама быў першы замежны візіт пасля яго перамогі на выбарах. Так што вось такі цікавы сімвалізм.
Наш карэспандэнт Вольга Макей, асвятляючы візіт сербскага лідара, адзначыла, што паміж Мінскам і Белградам значна больш агульнага, чым магло здацца раней. Такім чынам, аб чым дамовіліся гэтым разам? Што ў Мірскім замку ўбачыў прэзідэнт балканскай краіны, а таксама як жывецца ў Беларусі цёзцы Нікаліча з барысаўскага клуба БАТЭ? Усё гэта - прама зараз.
Беларусь і Сербію аб'ядноўваюць не толькі доўгія гады дыпадносін і падобная колькасць насельніцтва. У народаў абедзвюх краін аднолькавыя рысы: менталітэт і ўменне сябраваць. Аб гэтым у Белградзе скажа кожны, хто памятае канец 90-ых.
У тыя самыя цяжкія часы, калі сталіцу яшчэ Югаславіі, руйнавалі бамбардзіроўшчыкі НАТА, менавіта Беларусь адпраўляе ў рэспубліку гуманітарны канвой. А Аляксандр Лукашэнка не толькі адкрыта асуджае агрэсараў, але і асабіста перадае сербам пасланне сяброўства, прыляцеўшы ў Белград. Беларускі лідар тады гутарыць з мясцовымі жыхарамі проста на вуліцах, наведвае параненых у шпіталі. Словам, Мінск у той момант падстаўляе плячо.
Драгамір Карыч, Ганаровы консул Беларусі ў Белградзе, старшыня групы сяброўства "Сербія-Беларусь" у сербскім парламенце: "Калі звяртаецеся да людзей, якія вас разумеюць, якія ў самыя жорсткія, цяжкія нашы часы развалу і бамбардзіроўкі, і ў грамадзянскай вайне, і ў вайне з краінамі НАТА, якія нас па-зверску бамбавалі, Беларусь заўсёды стаяла плячо ў плячо з намі. Менавіта ваш прэзідэнт, я жадаю гэта падкрэсліць, у Сербіі легендарная асоба. Сербія толькі адкрывае Рэспубліку Беларусь як краіну не толькі братэрскую і славянскую, але і як эканамічную сілу".
Томіслаў Нікаліч актыўна зоймецца палітыкай падчас крызісу ў Югаславіі. Перш узначальвае дэпутацкую групу ў парламенце, затым займае пасаду віцэ-прэм'ера. Прэзідэнцкія выбары ён выйграе ў 2012-ім. І свой першы замежны візіт здзяйсняе менавіта ў Мінск.
А зараз прэзідэнт Сербіі становіцца першым замежным прэзідэнтам, з якім беларускі лідар сустракаецца пасля перавыбрання.
У Палацы Незалежнасці Томіслаў Нікаліч упершыню, падчас мінулага візіту госця сустракалі ў рэзідэнцыі на Карла Маркса. Але гэтыя інтэр'еры ўжо больш за год упрыгожвае сербская карціна - падарунак Аляксандру Лукашэнку падчас сустрэч у Белградзе ў 2014-ім. Па шляху да залы перамоў беларускі лідар нават праводзіць Нікалічу невялікую экскурсію. Прыкметна, палітыкі ў добрым настроі, абмеркаваць трэба нямала.
Вядома, галоўнае, аб чым гаварылі ў Палацы Незалежнасці, - гэта двухбаковая эканоміка. За 6 гадоў з моманту падпісання пагаднення аб свабодным гандлі тавараабарот вырас у 5 разоў. За мінулы год - амаль чвэрць мільярда долараў. Планка на найбліжэйшыя гады - паўмільярда. Эканамічныя перавагі відавочныя: Сербія - акно ў балканскі рэгіён і Еўрапейскі саюз, Беларусь для Белграда - мост у Саюз еўразійскі.
Эксперты адзначаюць, рост тавараабароту ёсць нават у цяперашнія, глабальна няпростыя часы. За 2015-ы чакаецца сума ўжо 300 мільёнаў долараў. Сербія - пакупнік беларускіх нафтапрадуктаў, звадкаванага газу, грузавікоў і сельгастэхнікі. Адтуль вязуць у асноўным садавіну і гародніну. Актыўна паміж сабой узаемадзейнічаюць і рэгіёны дзвюх краін.
Спрыяюць гэтаму пабрацімскія сувязі. Такія адносіны ўжо змацоўваюць 12 беларускіх і сербскіх гарадоў. Зараз, звяртае ўвагу Аляксандр Лукашэнка, важна гэтыя адносіны паставіць на эканамічныя рэйкі
Томіслаў Нікаліч, прэзідэнт Сербіі: "Дзе б ні была наша дэлегацыя ў Мінску, горад адрознівае бачны прагрэс, такая ж карціна па ўсёй краіне. Мы пацвердзілі наша партнёрства і асабістае сяброўства. У Еўрасаюзе я гаварыў, што яны памыляюцца, не супрацоўнічаючы з Беларуссю. Затым еўрапейскія лідары прыехалі ў Мінск, калі сітуацыя ва Украіне стала трагічнай. Я спадзяюся, што адмена санкцый будзе трывалай. Санкцыі - заўсёды ганьба для тых, хто іх уводзіць, а не для тых, на каго яны накіраваныя".
Паміж Мінскам і Белградам няма палітычных рознагалоссяў, таму прасцей будаваць і гандлёвыя адносіны. У Сербіі, як і ў Беларусі, асноўная доля эканомікі - прамысловасць і сельская гаспадарка. Праўда, балканскай рэспубліцы яшчэ прыйдзецца аднаўляць мінулую індустрыяльную веліч.
У свой час прамысловасць загубіла павальная прыватызацыя і замежная ваенная агрэсія. Ды і зараз абаперціся на найбліжэйшых суседзяў і ў палітычных, і ў эканамічных пытаннях атрымліваецца далёка не заўсёды.
Як раз своечасова ў Сербіі наладзілі сумесную зборку беларускіх трактароў. Справа ў тым, што парк тэхнікі тут састарэлы - у сярэднім машынам па 2 дзясяткі гадоў. А жалезныя "Беларусы" на мясцовых палях асабліва запатрабаваныя, ёсць амаль у кожнай гаспадарцы. Трактары з канвеераў вытворчасці ў горадзе Нові Сад ужо занялі 30% сербскага рынку.
Таму не дзіўна, што і падчас візіту ў Мінск Томіслаў Нікаліч адпраўляецца на МТЗ, каб паглядзець, на што яшчэ здольны Беларус.
Па вуліцах Белграда можна праехаць на тралейбусе мінскай вытворчасці. Першыя 10 Белкамунмаш прадаў яшчэ ў 2000 годзе, зараз на дарогах сербскай сталіцы кожны 9-ы - мінскай вытворчасці. У планах - пастаўкі так званых "электробусаў" - гэта гібрыд аўтобуса і тралейбуса.
Зараз Мінск і Белград задумваюцца над развіццём кааперацыі. Ёсць ідэі пастаўляць у Сербію ліфты і збіраць пажарныя машыны. План сумесных праектаў у бліжэйшы час прапішуць у дарожнай карце.
А вось у Беларусі сербскіх інвестараў усё больш прыцягвае будаўнічая сфера. "Маяк Мінска" - гэты комплекс ужо ўзводзяць у сталіцы, стартаваў і праект "Мінск-Мір". За сімвалічнай назвай - найбуйнейшы міжнародны фінансавы цэнтр. Ён разгорнецца на пляцоўцы былога аэрапорта Мінск 1. Дарэчы, будынак аэравакзала зносіць не стануць - гістарычная каштоўнасць. У будучыні прапіску ў новым комплексе змогуць атрымаць каля 35 тысяч мінчан, яшчэ столькі ж знойдуць тут працу. Праект ужо завуць адной з самых грандыёзных будоўляў Беларусі.
Узвесці шматфункцыянальны комплекс плануецца за 10 гадоў. Аб гэтым умовіліся прэзідэнты, закладваючы сімвалічную капсулу ў гонар старту будаўніцтва. Забудоўшчык - а гэта сербская кампанія, - абяцае выканаць усё ў тэрмін. Дарэчы, мінімальны аб'ём інвестыцый - 3 з паловай мільярды долараў.
"Мінск-Мір" стане стане і мірнай палітычнай пляцоўкай. У наступным годзе тут пройдзе сустрэча кіраўнікоў былых югаслаўскіх рэспублік.
Томіслаў Нікаліч, прэзідэнт Сербіі: "Пэўныя крокі па арганізацыі гэтай сустрэчы ўжо зробленыя. Напрыклад, з нагоды ўдзелу прэзідэнтаў Славеніі, Харватыі, Македоніі і Чарнагорыі. Тут будзе прадстаўлена ўся былая Югаславія, і гэта дапаможа нашаму народу лепш жыць. Гэта ваша вялікая заслуга".
Гэты візіт Томіслава Нікаліча сімвалічна звязаны з Мірам. Прэзідэнт балканскай краіны не толькі даў старт зараджэнню новага аб'екта "Мінск-Мір", але і дакрануўся да сусветнай гісторыі, наведаўшы Мірскі замак. У кнізе ганаровых гасцей ён пакінуў запіс аб тым, што захоплены Беларуссю.
Акрамя агульнай сяброўскай сучаснасці і ўзаемавыгаднай будучыні, Мінск і Белград звязвае і гераічнае мінулае - сумесная барацьба з фашызмам падчас Другой сусветнай вайны. Менавіта беларусы і сербы вядомыя як самыя актыўныя ўдзельнікі партызанскага руху ў тыя гады. Гэта старонка беларускай ваеннай гісторыі больш за ўсё зацікавіць Нікаліча ў Музеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. У экспазіцыі, прысвечанай акупацыйнаму перыяду, Прэзідэнт Сербіі затрымаецца даўжэй за ўсё.
Вядома, лепш за любыя палітычныя перамовы аб адносінах Мінска і Белграда раскажа простае чалавечае сяброўства. У гэтай камандзе беларусы і сербы плячо ў плячо - за агульную справу. Неманья Нікаліч, хоць і носіць прозвішча як у сербскага прэзідэнта, адразу жартуе - не сваяк. Затое з Беларуссю паспеў парадніцца: у Мінску ён знаходзіцца даўжэй за іншых балканскіх партнёраў па камандзе (да пераходу ў БАТЭ гуляў за "Дынама").
Неманья Нікаліч, паўабаронца ФК "БАТЭ": "Мінск мне вельмі падабаецца. Для сям'і вельмі добры. Мая жонка таксама любіць Мінск. Мы адчуваем сябе як дома. Я ўжо 3 гады тут. Беларусь і Сербія - гэта братэрскія народы, я сябе тут адчуваю як у Сербіі. І я бачу, што тут ведаюць аб Сербіі вельмі шмат, любяць Сербію і прэзідэнт Лукашэнка гэта паказаў шмат разоў".
Ад Мінска да Белграда - паўтары тысячы кіламетраў. Але, нягледзячы на геаграфічныя адлегласці, гэта не перашкаджае Беларусі і Сербіі быць блізкімі: сябрамі, партнёрамі і аднадумцамі.
