Гандлёвыя войны паміж рэгіёнамі

22 марта 2015

А зараз аб сітуацыі даволі парадаксальнай. Аказваецца, трапіць на некаторыя беларускія прылаўкі нават з добрым таварам часам бывае складана. Вытворцы з розных рэгіёнаў б'юць трывогу - іх прадукцыю перасталі пускаць у гандлёвую прастору суседніх абласцей. Дзіўна, што размова ідзе аб унутраным рынку. З лістапада мінулага года ў тым ліку сацыяльна значныя малако і мяса з аднаго рэгіёна сталі пазіцыямі нон-грата ў іншых.

Прычым абмежаванні паставак датычацца не буйных рэспубліканскіх рытэйлераў, а дробных лакальных сетак. Розніца ў паўголаса гаворыць аб указаннях ад мясцовых улад, апошнія ў сваю чаргу афіцыйна рэкамендуюць вытворцам больш шчыльна працаваць з магазінамі. Хто ўсё-такі спараджае гандлёвы феадалізм - разбіраўся Юрый Таболін.

Апошнія 5 месяцаў Ірына ходзіць у магазін каля дома як на выставу. Тавар накшталт бы ў продажы, але яе дзіцяці можна толькі гіпаалергеннае, таму свежыя прадукты дома ў выхадныя дні, калі ёсць час з'ездзіць у іншы у буйны гандлёвы цэнтр.

У прыватнай размове прадаўцы адкрылі Ірыне сакрэт багацця мясцовых тавараў. Такая новая палітыка ўлады рэгіёна. Спачатку запоўніць прылаўкі сваімі вырабамі. Аднак спасылкі на ўказанні зверху кіраўнікі рознічнага гандлю лічаць выдумкай. Ніякіх указанняў ніхто не дае - сцвярджае дырэктар невялікай сеткі падведамаснай Абласному гандлёваму саюзу. Проста мясцовыя вытворцы звярнуліся тварам да розніцы.

Дарэчы, акцый на малочную, мясную або лікёра-гарэлачную прадукцыю ў магазіне пад кіраваннем Аляксандра Раманькова мы не ўбачылі. Ды і цэны мясцовых вытворцаў параўнаць з прыезджымі складана - нягомельскіх тавараў практычна няма.

Выкладка малочнай прадукцыі - тут прысутнічае практычна адзін вытворца - гомельскі, мясцовы, прадукцыі іншых рэгіёнаў па сутнасці няма. 3 брэнды належаць аднаму холдынгу, ён мае мясцовую прапіску.

Справядлівасці дзеля варта адзначыць, што дэсертная група, ёгурты, малочныя прадукты працяглага захоўвання, гэта значыць тое, што мясцовыя вытворцы не выпускаюць, прапанавана шырока. Трапіць жа ў заяўку на асноўную групу - малако, кефір, алей - складана.

Супрацоўнікі магазіна ўсяляк пазбягаюць аб'ектыву. Магчыма, уцечка інфармацыі пагражае дэпрэміраваннем?! Бо напрыканцы года ўжо было некалькі рэйдаў, калі наглядныя органы ці ледзь не з рулеткай вымяралі палічныя прасторы. І нагадвалі аб "новых" правілах гандлю. Аднак у аблвыканкаме аб такіх распараджэннях ніхто не чуў.

Разведка боем прадаўжаецца ў гандлёвым прадстаўніцтве малочнага холдынгу. Тут апрацоўваюцца ўсе заказы на пастаўкі ў пэўныя аб'екты. Па тэлефоне спецыялісты па закупках адкрыта расказваюць аператарам аб сітуацыі на рынку.

Пры гэтым размова не ідзе аб розніцы рэспубліканскага маштабу. У гіпермаркетах выкладка стабільна шырокая - вытворцы ўпэўненыя - на сецевікоў мясцовыя ўлады проста не ў сілах уплываць. Кіраўніцтва ўпэўненае, што ўся справа ў прыхільнасцях жыхароў таго або іншага рэгіёна.

Дарэчы, растлумачыць сітуацыю з дэфіцытам неаднаразова прасілі спажыўцы і вытворцы, у тым ліку ў пісьмовай форме. Аднак адказ атрымлівалі ідэнтычны.

Сяргей Андрэеў, намеснік старшыні Гомельскага гарвыканкама: "Ніякіх забарон няма, я гэта  афіцыйна заяўляю, я раю вытворцам больш шчыльна працаваць з сеткамі, пэўнымі магазінамі на прадмет прасоўвання".

Растлумачыць самаўпраўнасць розніцы цяжка. Для чаго штучна ігнараваць вытворцаў, традыцыйна запатрабаваных на рынку. Хто вінаваты з іх, хто мае права, судзіць не нам, аднак статыстыка аднаго з буйных рэгіянальных холдынгаў гаворыць аб паніжэнні ў продажах па некаторых сетках да 70%.

Алена Бабкіна, намеснік генеральнага дырэктара па сувязях з грамадскасцю малочнага холдынгу: "Як толькі пачынаюцца праблемы з рынкамі экспартнымі Расіі, Украіны, натуральна, прадукцыю трэба рэалізаваць, таму што гэта прадукты, якія хутка псуюцца, і ўлады спрабуюць штучна стварыць умовы для мясцовага вытворцы".

Такім чынам, парушаюць адразу некалькі рыначных законаў. Па-першае, пераважныя правы прадстаўлення мясцовых вытворцаў ідуць у разрэз з антыманапольным заканадаўствам. Міністэрства эканомікі чарговы раз аб гэтым нагадвала прадстаўнікам абласных выканкамаў летась у пісьмовым выглядзе. Па-другое, абмяжоўваючы доступ прамых канкурэнтаў з беларускай прапіскай, улады аказваюць мядзведжую паслугу сваім жа вытворцам.

Алена Бабкіна, намеснік генеральнага дырэктара па сувязях з грамадскасцю малочнага холдынгу: "Пазбаўляюць мясцовага вытворцу ўсякай матывацыі для развіцця, паколькі для мясцовага вытворцы на рынку Гомельскай вобласці няма канкурэнцыі, няма патрэбнасці рухацца наперад".

Такая палітыка не толькі не стымулюе. Вытворцы, магчыма, і ненаўмысна, зніжаюць кантроль над якасцю. У выніку, знаходзячыся ў сітуацыі выбар без выбару, пакутуе спажывец.

Дарэчы сказаць, за час падрыхтоўкі гэтага матэрыялу пастаўкі ў Гомельскі рэгіён не актывізаваліся, аднак па даўгах большасць прадстаўнікоў розніцы, напрыклад, з Брэсцкім малочным холдынгам, разлічыліся.