На вялікі жаль, сёння ў Еўропе ніхто не можа адчуваць сябе ў бяспецы. Некалі гэта была крэпасць дабрабыту, але пасля крывавых канфліктаў на Блізкім Усходзе жыць у Еўропе небяспечна. Згадзіцеся, гучыць неверагодна.
Пасля тэрактаў у Бельгіі аб магчымых наступных атаках паведамілі сілавікі Германіі. Крывавы след французскіх падзей быў выяўлены ў Італіі. Ды і ў цэлым эксперты гавораць прыкладна аб паўтысячы баевікоў, раскінутых па розных краінах кантынента і гатовых па камандзе пачаць вайну адзіночак, вайну на знішчэнне. Аб прамых і відавочных пагрозах - наш палітычны аглядальнік Глеб Лаўроў.
22 сакавіка. Раніца. Вуліца. Выбухі. Абрыўкі інфармацыі разлятаюцца па свеце ў хвіліны - рэальнае відэа ў рэальным часе. Ужо найбліжэйшым вечарам Парыж, ледзь паспеўшы зняць уласную жалобу, Рым, Лондан, Берлін, усе афарбуюцца бельгійскім чорным і жоўтым, і чырвоным. Трыкалор стане штрыхкодам, якія маркіруе чарговы ўдар тэрарыстаў. Штрыхкодам, для счытвання якога перакладу не трэба. Усё без слоў зразумела - у сэрца Еўропы цемра. Інфаркт. Сэрца замерла. Сэрца спынілася. Ну і гэтак далей. Зрэшты, так. Больш за 30 загінуўшых, сотні пацярпелых. Шмат. Балюча. Страшна.
І, вядома, тут жа ўспомняць Парыж. 13 лістапада мінулага года - амаль паўтары сотні, 7 і 9 студзеня мінулага года - паўтара дзясятка ахвяр. А яшчэ колькі ў сакавіку 2012-га. І яшчэ. І яшчэ.
І там, і там зразумелы франкафонам надпіс "Жэ суі..." - "Я гэта...". Лондан, ліпень 2005-га, - метро і аўтобусы, у тым ліку той самы - чырвоны брытанскі double decker - паўсотні. Мёртвых, загінуўшых. Параненых ад 7 сотняў да амаль пад тысячу, і гэта не лічачы паралізаваных жахам, тэрорам.
"Жэ суі Мадрыд". Сакавік 2004-га. Амаль дзве сотні жыццяў, смерцяў у дзясятку выбухаў на вакзале, у цягніках, ля перонаў. І, вядома, ужо даўным-даўно, амаль у іншым жыцці, да ўсяго - Нью-Ёрк, дзве вежы. Таксама "жэ суі".
На гэтым фоне адна думка, даўно якая стукаецца ў галаву, відавочна крамольная. Так што лепш хай яна прыйдзе ў іншую галаву. Дык вось:
З артыкула "Псіхолагі пра страх як прыладу тэрору", руская служба BBC (Вялікабрытанія): "Як бы цынічна гэта ні гучала, пасля выбухаў у Бруселі колькасць ахвяр тэрактаў у Заходняй Еўропе ў параўнанні, напрыклад, з Іракам або Афганістанам, вельмі невялікая. Страты ў вайне з тэрорам, як і ў любой вайне, непазбежныя, у тым ліку і сярод мірнага насельніцтва. Чаму мы гэтак напалоханыя?.."
Не агучыў пытанне, а вось адказ, мабыць, так. Адказ такі: напалоханыя, таму што Заходняя Еўропа не прызнавала, што тое, што адбываецца, гэта вайна... І як на ўсякай іншай вайне, тут таксама два бакі. Г.з. і Еўропа таксама ваюе. Наносіць удары, пастаўляе зброю, адпраўляе спецыялістаў, каб рыхтаваць спецыялістаў. Не "адстойвае каштоўнасці дэмакратыі", не "нясе цывілізацыю", не "рэалізуе гуманітарную місію". Не. Заходняя Еўропа і Паўночная Амерыка павінны прызнаць, што ваююць. І даўно. Прызнацца хоць бы зараз і хоць бы сабе. І можа тады, наступным разам, будзе не так страшна. Будзе шчымліва балюча, балюча ўдушліва, але не так змрочна страшна.
І вось пасля гэтага прызнання Захаду застанецца зусім нямнога, каб зразумець - больш няма нічога, што яшчэ не стала "жэ суі". З гэтага часу ўсё ў свеце для еўрапейцаў "жэ суі". "Жэ суі мір". "Жэ суі Багдад, Трыпалі, Кабул, Дамаск, Хомс, Алепа". А пасля "жэ суі Парыж і Брусель", таму што бежанцы адусюль зараз у Лондане і Берліне, Парыжы і Бруселі. "Жэ суі мір". Таму што - вайна.
Брансон МакКінлі, Генеральны дырэктар Міжнароднай арганізацыі па міграцыі (1998-2008 гг.): "98 % мігрантаў нядрэнна інтэграваныя ў грамадства, цалкам задаволеныя сваім становішчам у Старым Свеце і не збіраюцца вяртацца ў тыя краіны, адкуль яны прыбылі. Але ёсць і відавочная праблема. Праблема тых, хто не змог упісацца ў еўрапейскае грамадства, адчувае сябе чужынцам у варожым асяроддзі. Менавіта яны складаюць касцяк "хатняга" тэрарызму ў Еўропе. Яго не так шмат, але ён існуе. Памеры не заўсёды маюць значэнне. Нават пару тэрарыстаў можа нанесці вялізны ўрон і разбурэнні для грамадства і дзяржавы. Мы ўжо бачылі гэта...".
Мы бачылі жудасныя кадры на гэтым тыдні. І гэта наўрад ці апошнія кадры з тых, што ўбачым.
