Самы вялікі інфармацыйны паток палітычных навін на адыходзячым тыдні прыходзіў з самай маленькай краіны Сярэдняй Азіі. Таджыкістан прыняў саміт СНД і перадаў старшынства ў аб'яднанні Туркменістану. Дарэчы, Гурбангулы Бердымухамедаў сустрэчу прапусціў - выступаў на Генасамблеі ААН у Нью-Ёрку. Не дачакаліся ў Душанбэ і прадстаўніка Кіева, таму Украіну зноў прадстаўляў толькі флаг.
А вось хто ў Садружнасці ніколі не быў статыстам, дык гэта Беларусь. На кожны саміт афіцыйны Мінск прыязджае не з пустымі рукамі, а з пакетам ініцыятыў. Кіраўнік дзяржавы яшчэ на леташняй сустрэчы нагадваў калегам: раз ужо СНД называюць элітным клубам, статус трэба падмацоўваць рэальнымі дзеяннямі. І ў гэтую пятніцу прагучала - агульнае бачанне і генеральны план развіцця Садружнасці адсутнічаюць. Не ўдалося пакуль стварыць і практычную стратэгію эканамічнай інтэграцыі нашых краін. А ў сучасным свеце менавіта пытанні эканамічнай бяспекі выходзяць на першы план.
Добры прыклад такой кааперацыі ўнутры Садружнасці як раз і дэманструюць Беларусь і Таджыкістан. У маі Аляксандр Лукашэнка быў у гэтай краіне з афіцыйным візітам, тады ж афіцыйна далі старт і сумеснай зборцы трактароў у Гісары. А ўжо зараз там запусцілі другую вытворчую лінію, прычым тэхніку купляюць не толькі аграрыі Таджыкістана, але і фермеры з суседняга Афганістана.
Усе падрабязнасці даведаемся ў нашага палітычнага аглядальніка Вольгі Макей. Усе гэтыя дні з Душанбэ яна распавядала пра ход саміту і двухбаковыя адносіны Беларусі і Таджыкістана.
Добры вечар, Мінск! Саміт СНД у Душанбэ ва ўсіх сэнсах прайшоў у цёплай атмасферы. Па-першае, восень тут - гэта 30-градусная спякота, а па-другое, у Сярэдняй Азіі ўмеюць цёпла сустракаць гасцей. Такая колькасць кіраўнікоў дзяржаў у сталіцу Таджыкістана прылятае не часта. Напрыклад, саміт СНД за 27 гадоў існавання аб'яднання Душанбэ прымаў трэці раз.
Увесь горад гэтымі днямі ўпрыгожылі флагі краін Садружнасці. Папрацавалі і дызайнеры, каб здзівіць прэзідэнтаў і гасцей. На тэрыторыі ўрадавай рэзідэнцыі пабудавалі і выклалі вось такія горы кавуноў, дыняў, рэкі з садавіны. Што ж, добрая рэклама экспартных магчымасцяў. У нязвыклым для афіцыйных цырымоній фармаце сустракаў гасцей і гаспадар саміту Эмамалі Рахмон у нацыянальнай альтанцы.
Гэтым разам асноўная частка саміту прайшла ў закрытым ад прэсы фармаце, хоць прадстаўнікоў СМІ акрэдытавалася каля паўтысячы. Але за час так званай пратакольнай здымкі сустрэчы ў вузкім складзе тэлевізіёншчыкам удалося зняць толькі ўступную прамову прэзідэнта Таджыкістана. Выступленне беларускага лідара апублікавала прэс-служба Кіраўніка дзяржавы.
Нязменным прыярытэтам Беларусі ў СНД застаецца ўмацаванне эканамічнага супрацоўніцтва. Сёння сусветныя адносіны ўсё больш страчваюць прыкметы цывілізаванага ўзаемадзеяння паміж краінамі. Дыялог змяніўся на санкцыённую рыторыку. Дзеянні Захаду, безумоўна, адбіваюцца на ўсіх удзельніках СНД. І тут сусветная абстаноўка вучыць: быць моцнымі сёння можна толькі разам.
Вось тут як раз важна развіваць менавіта эканамічныя сувязі. Бо сучасныя рэаліі дыктуюць новыя падыходы да інтэграцыі. Раз ужо дзяржавы разам, чаму б не ўзмацніць тую ж прамысловую або навуковую кааперацыю? Аляксандр Лукашэнка прапануе ўрадам абнавіць у канцэпцыі развіцця СНД менавіта эканамічны блок.
Аб тым, што эканамічная бяспека гэта тэма нумар 1, Аляксандр Лукашэнка скажа і ў інтэрв'ю расійскім журналістам. Хоць і бяспека ў прамым яе разуменні, безумоўна, таксама важная. Тым больш што і сам саміт праходзіць у Душанбэ, адкуль да неспакойнай афганскай мяжы рукой падаць.
Па выніках сустрэчы лідары падпішуць адразу 2 важныя дакументы сілавога блока - пяцігадовую міждзяржпраграму па процідзеянні злачыннасці і пагадненне па IT-бяспецы. А непасрэдна падчас перамоў аб неспакойным становішчы гаварылі кіраўнікі шматлікіх дзяржаў.
Сапраўды, сёння супрацьстаяць усім выклікам, у першую чаргу эканамічным, значна прасцей разам з надзейнымі партнёрамі. Такімі з'яўляюцца, напрыклад, Беларусь і Таджыкістан.
Аляксандр Лукашэнка і Эмамалі Рахмон правялі вельмі насычаныя перамовы. Яны запомняцца не толькі яснымі і выразнымі крокамі да ўмацавання супрацоўніцтва паміж краінамі, але і маляўнічым становішчам, пачынаючы ад месца пратакольных здымак (інтэр'еры залы Палаца нацыі ўпрыгожвае разьба ручной працы) і заканчваючы бязмежнымі вінаграднікамі, якія раскінуліся пад яркім сонцам Таджыкістана. На фоне цёплых зносін - прынцыповыя патрабаванні двух лідараў. Галоўнае - паскорыць рэалізацыю ўсіх праектаў, аб якіх дамовіліся яшчэ ў маі падчас афіцыйнага візіту нашага Прэзідэнта.
Гэта прадпрыемства ў Гісары за 4 месяцы з мінулага візіту лідараў прыкметна дадало. Зараз адразу тры вытворчыя лініі, адна з якіх толькі экспартная. Робяць трактары для Афганістана. А яшчэ тут выпускаюць патрэбныя машыны для ўборкі бавоўны. Зараз як раз сезон збору белага золата, мы сваімі вачамі бачылі, якая гэта нялёгкая праца - збіраць бавоўну ўручную. Зараз беларусы дапамогуць.
І, вядома, выпускаюць тут самую запатрабаваную мадэль МТЗ 82. Такую, сумеснай зборкі, Аляксандр Лукашэнка падарыў Эмамалі Рахмону. У будучыні гэтае прадпрыемства стане вялікім вытворчым кластарам. Ёсць цікавасць да сумеснай вытворчасці камбайнаў, камунальнай тэхнікі, навяснога абсталявання. За 6 гадоў павялічаць і лакалізацыю. Завод зараз працуе і як адукацыйны цэнтр. Рыхтуюць інжынерныя кадры. Гавораць, з лютага не было і дня, каб на вытворчасці не прысутнічаў супрацоўнік МТЗ.
Зрэшты, трактары спатрэбяцца Таджыкістану і для ўборкі вялікага ўраджаю вінаграду. Прэзідэнты пабывалі на вінаградніках, дзе сваімі рукамі зрэзалі вялізныя гронкі салодкіх ягад. Гавораць, вага адной можа дасягаць пяці кілаграмаў. Сапраўднае багацце. Галоўнае багацце для Беларусі і Таджыкістана - гэта сяброўства і цвёрды намер умацоўваць адносіны.
Пра гэта сведчыць і тое, што Эмамалі Рахмон асабіста праводзіць Аляксандра Лукашэнку ў аэрапорце Душанбэ. Прэзідэнты сышліся ў меркаванні, што ўсе дамоўленасці трэба рэалізаваць як мага хутчэй. Значыць, усё атрымаецца.
