Мяняецца жыццё, а разам з ім мяняецца і паняцце "бяспека". Напрыклад, калі пагроза ідзе не з рэальнага свету, а з віртуальнага. КДБ раскрыў злачынную групу, якая некалькі гадоў займалася маштабнай электроннай сочкай. Злачынцы ўзломвалі электронную пошту, акаўнты ў Skype і Viber, вялі маніторынг сацыяльных сетак. Грошы за такія паслугі атрымлівалі праз спецыяльную схему пераводаў, выкарыстоўваючы электронныя кашалькі. Як менавіта працавалі віртуальныя краты, і дзе выйшла асечка? Аляксандр Савенка прааналізаваў тактыку злачынцаў, а заадно ўспомніў самыя гучныя выпадкі з сусветнай гісторыі праслухоўвання.
На гэтым тыдні ўвесь свет сустракаў прэм'еру новага фільма з бандзіяны. Водгукі былі самыя пахвальныя – ашаламляльныя дэкарацыі і спецэфекты, акцёры на вышыні. І як заўсёды ў Бонда, паводле сцэнарыя, шмат жанчын і шмат напрасаваных касцюмаў.
І вось наш адказ пастарэламу Дэніелу Крэйгу. Свой кінематаграфічны дэбют пра злавеснае таемства канспіратараў і шпіёнаў здарыўся і ў Беларусі. Праўда, рэжысёрамі былі следчыя, а аператары - аператыўныя супрацоўнікі з КДБ.
Прослухоўванне, электронны ўзлом, сочка - што называецца, адчуй сябе спецагентам. На вашых экранах аператыўнае відэа затрымання аднаго з падазроных. Ва ўсім ланцужку ён выканаўца, гэтакі 006. У абход закона па заказе галоўнага фігуранта гэтай гучнай справы мужчына рабіў шпіёнскія жучкі.
Гэтыя псеўдаагенты вось ужо тры гады як былі манапалістамі на рынку дэтэктыўных паслуг, якія ў Беларусі забароненыя. Прыкладна столькі айцішнікі і спецыялісты па тэлекамунікацыях развівалі свой злачынны бізнес. Здзіўляе іншае - у шпіёнскай канторы было каля паўтары тысячы заказчыкаў. Кожны мог апынуцца пад прыцэлам: ад сямейных скандалістаў да дзяржслужачых. На справе так і атрымалася.
Дзмітрый Пабяржын, начальнік прэс-службы КДБ Беларусі: "Незаконныя мерапрыемствы праводзіліся ў дачыненні да больш чым дзвюх тысяч грамадзян Беларусі. Сярод іх намеснік начальніка аднаго з РУУС г. Мінска, прадстаўнік кіраўніцтва Гродзенскага абласнога ўпраўлення МНС, супрацоўнікі Следчага камітэта, журналісты дзяржаўных і недзяржаўных СМІ, прадстаўнікі мытных органаў, вайскоўцы, а таксама кіраўнікі і прадстаўнікі органаў улады і кіравання, дзяржаўных і прыватных прадпрыемстваў".
Здрада мужа падштурхнула гэтую дзяўчыну прыкласці электроннае вуха да яго тэлефона. І хаця разумела, што гэта незаконна, усё роўна грошы плаціла.
Здрадніка дама вывела на чыстую ваду. А вось што зрабілі іншыя заказчыкі? Выкрыць, напрыклад, нежанатага чыноўніка ў здрадзе, нельга. Хаця… гледзячы каму альбо чаму здраджваць.
Дзмітрый Пабяржын, начальнік прэс-службы КДБ Беларусі:
"Падчас работ па крымінальнай справе ўносіцца выразнасць у характар дзеянняў заказчыкаў незаконных паслуг. Паводле ацэнкі следства, у іх дзеяннях угледжваюцца прыкметы складу злачынства, прадугледжанага арт. 203 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (парушэнне таямніцы перапіскі, тэлефонных або іншых перамоў, паштовых, тэлеграфных або іншых паведамленняў)".
Радзімай сусветнага праслухоўвання і па праве, і ў абход любога права лічацца ЗША. І не толькі з-за таго, што там быў зняты аднайменны серыял. Самае буйное "паляванне на вялікіх акул" здарылася за акіянам яшчэ ў 70-я гады, калі ў вашынгтонскім гатэлі "Уотэргейт", у офісе Дэмакратычнай партыі, была затрыманая група людзей з запісвальнай апаратурай. Гэты скандал прывёў да гучнай адстаўкі і стаў самым вядомым фактам нелегальнага праслухоўвання ў свеце.
Ахоўвалі сваю камерцыйную выгаду з дапамогай высокатэхналагічнага праслухоўвання і жучкоў у гасцінічных нумарах і ў чапурыстай Вялікабрытаніі. З дапамогай хабараў бельгійскім і аўстрыйскім парцье і айцішнікам брокеры лонданскага сіці, у прыватнасці, былі ў курсе спраў нафтавікоў з АПЕК.
А вось аўстрала-брытанская медыяімперыя Руперта Мердака "Ньюс корп" адсочвала зорак з дапамогай сістэм сувязі. Паднаготную селебрыці босы шэрагу выданняў здабывалі для росту тыражоў. Толькі пасля грандыёзных выкрыццяў у СМІ-канкурэнтах найстарэйшы ў імперыі жоўты лісток - газету "Ньюс оф зэ ўорлд" - згарнулі. Ахвярам выплацілі звыш ста мільёнаў фунтаў кампенсацый. А некаторыя фігуранты атрымалі рэальныя тэрміны.
"Касетны скандал", калі па заданні рэдкалегіі вядучых палітыкаў праслухоўвалі ў рэстаранах падчас вячэр з алкаголем, прывёў некалькі гадоў таму да буйных адставак у Польшчы. Там таксама ў абход закона здабывалі кампрамат для росту тыражоў. Ужо не спрачаюцца, адкуль растуць ногі і вушы ў справе аб праслухоўванні ў Германіі, дзе на днях затрымалі групу кібершпіёнаў. Вось і ў Мінску пацягнулі за нечыя вельмі доўгія вушы.
На вашых экранах затрыманне яшчэ аднаго меркаванага ўдзельніка беларускай злачыннай групы. Падчас вобыскаў на працы і дома канфіскаваная камп'ютарная тэхніка і спецыяльнае электроннае абсталяванне. Мяркуючы па колькасці валюты, справы ішлі вельмі нядрэнна.
Каб усё палічыць, спатрэбіцца не адзін дзень. Затрыманыя арыштаваныя і знаходзяцца пад вартай у СІЗА КДБ. Пакуль за незаконны выраб альбо збыт сродкаў для таемнага атрымання інфармацыі ім можа пагражаць да 4 гадоў пазбаўлення волі. Аднак правяраюць іх і на дачыненне да іншых злачынстваў. Але ў тым, што пакаранне будзе, сумнявацца не трэба. Успомніць былога дырэктара фабрыкі "Слодыч" Таццяну Селіх, якую прыгаварылі да 3 гадоў калоніі за падслухоўванне сваіх падначаленых з дапамогай спецыяльнай апаратуры.
Падчас следства можа ўзнікнуць нямала пытанняў і да інтэрнэт-правайдараў, тэлефонных аператараў і сэрвісаў. Якія гарантыі на бяспеку перамоў і перапісак даюць яны? Бо крадзеж прыватнай інфармацыі адбываўся па сутнасці прама пад носам іх спецыялістаў.
