Перасяленцы з заражаных зон і ліквідатары - тыя, хто абараняў мірнае насельніцтва ад хімічнай пагрозы, гэтыя людзі былі па адзін бок тэхнагеннай катастрофы. Гомельская вобласць больш за ўсіх пацярпела ад радыяцыі. Жыхары вымушана пакідалі родныя дамы, каб выратавацца ад шкоднага выпраменьвання. На месцах жа працавалі тыя, хто з'ехаць па абавязку службы не мог - вайскоўцы: яны ліквідавалі наступствы аварыі часам коштам сваіх жыццяў. З героямі тых дзён сустрэлася і наш карэспандэнт Ніна Мажэйка. Аб тых, хто ратаваў і каго ратавалі - у наступным нарысе.
Сёння намеснік генеральнага дырэктара буйнога культурна-спартыўнага комплексу, палкоўнік у адстаўцы і ліквідатар наступстваў чарнобыльскай катастрофы не проста памятае тыя страшныя дні, можа аднавіць храналогію штохвілінна. 12 мая 1986 года на станцыю Хойнікі прыбылі 5 батальёнаў 27-га палка хімічнай абароны пад камандаваннем Сергіенкі.
122 афіцэры, 77 прапаршчыкаў і 1700 чалавек асабістага саставу - людзі з трох рэспублік Сярэдняй Азіі. 12 сутак прастаялі пад вёскай Сувіды - дэталёвая разведка мясцовасці і каманда перадыслафікавацца ў сяло Навасёлкі, дзе полк і заставаўся да 1988-га. Выконваліся ўсе інструкцыі - ад вядзення наземнай радыяцыйнай разведкі і заканчваючы дэзактывацыяй населеных пунктаў. Палком было пахавана 14 вёсак Камарынскага, Брагінскага і Хойніцкага раёнаў.
Адну з такіх вёсак Чэрыкаўскага раёна за некалькі дзён да яе знікнення сфатаграфаваў тады фотакарэспандэнт агенцтва друку "Навіны" Юрый Іваноў. Адзін з партрэтаў Юрый Сяргеевіч паказаў і нашай здымачнай групе. На ім дзяўчынка 2-3 гадоў са спалоханым выглядам глядзіць у аб'ектыў камеры. Гэтае фота стала эмблемай Чарнобылю - яго ўбачылі і ў Еўропе і ў Азіі.
Сваю гераіню праз 26 гадоў Іваноў знайшоў. Даў аб'яву ў газету, і Юля Ганчура з Чудзян адгукнулася.
Мы адправіліся ў прамым сэнсе на іншы канец провада. Сям'я перасяленцаў жыве ў вёсцы Кляпінічы Круглянскага раёна. Шчытавы дом, гараж і гаспадарка знаходзяцца за 174 км ад радзімы, якую прыйшлося пакінуць. Чудзяны сямейства зараз наведвае раз на год на Радаўніцу.
Аб мадэльнай кар'еры гераіня сусветна вядомай фатаграфіі не думала. Дзяўчына жыве і працуе ў Шклове на пошце. У выхадныя разам з мужам і дачкой наведвае бацькоў. Аб тым, што калісьці нябесна блакітныя вочы сталі сімвалам трагедыі, нагадваюць толькі выразкі з газет і часопісаў.
Бачная малітва. Чарнобыльская мадонна Міхаіла Савіцкага стала адной з асацыяцый з катастрофай. Карціна з цыкла "Чорная быль" намаляваная ў першую пяцігодку пасля трагедыі. Мастак рызыкаваў, бо па тых часах вобраз Багародзіцы быў даволі смелым. Савіцкі выкарыстаў метад рэпартажу - гэта значыць, што сюжэт чарнобыльскіх рэалій перанёс на палатно ў сваёй інтэрпрэтацыі.
Чалавек, які не ўтрымаў атам. Габелен "Чарнобыль" народнага мастака Аляксандра Кішчанкі сёння вісіць у Нью-Ёрку ў будынку ААН. Падарунак маштабам 40 квадратных метраў. У нашы дні ў майстэрні манументаліста толькі чарнавыя эскізы і фатаграфіі з прэзентацыі ў Нью-Ёрку. Але гэта ўжо вынік бесперапыннай працы на працягу 8 месяцаў. Дзяржзаказ стаў справай гонару.
Будаўніцтва прыходу Абраза Божай Маці "Усіх тужлівых Радасць" пачалося ў 1991-м годзе. Аб царкве ахвярам чарнобыльскай катастрофы ў савецкі час падумваць не даводзілася. 26 красавіка 1991 года, апроч падмурка будучага храма, заклалі і сімвалічны камень-мемарыял. З гэтага моманту ў суседняй Еўфрасіннеўскай царкве штодня чытаюцца чарнобыльскія малітвы.
У дзясятую гадавіну чарнобыльскай катастрофы тут, на тэрыторыі храма, заклалі сад Надзеі. У яго стварэнні прымалі ўдзел госці з 17 краін свету. Сімвалічную алею засадзілі пладовымі дрэвамі. Квітнеючыя дрэвы мы ўбачым зусім хутка, у майскія дні.
Сухарава і Малінаўка - гэтыя мікрараёны Мінска сталі новым прыстанкам чарнобыльцаў. Шматлікія з іх сёння - вернікі храма. Сад Надзеі - сапраўдны парк. Тут усталявалі нават лавы. Зараз месца - больш чым сімвал працягу жыцця пасля катастрофы: надзея на тое, што мы правялі працу над памылкамі.
