Ну а зараз пра таварныя патокі, за прававой чысцінёй якіх даводзіцца сачыць прама на мяжы. Межы дзяржавы - гэта пытанне і нацыянальнай бяспекі, і рэгіянальнай з улікам нашага членства ў тым жа Еўразійскім саюзе. А гэта патрабуе прынцыповасці. І яе ўжо змаглі адчуць на сабе вадзіцелі тысяч фур. Санкцыённы тавар, якому зараз у Расію дарогі няма, прыходзіцца разварочваць назад у Еўропу. А яшчэ пад "чырвоным святлом" апынуліся калінінградскія вытворцы бытавой тэхнікі. Іх груз зараз аштрафаваны і чакае рашэння суда. Тут праблема і з дакументамі, і з месцам вытворчасці. Хаця б таму, што адрасы адгрузкі тавараў проста не існуюць. Рэпартаж Ксеніі Рабчынскай.
Юрый Манько дальнабойшчыкам працуе ўжо не першы год - амаль заўсёды возіць з Еўропы праз Беларусь тавары ў Расію, нярэдка садавіну. Менавіта таму фітасанітарная праверка для вадзіцеля ўжо прывычная. Але зараз асаблівую ўвагу, гаворыць, супрацоўнікі беларускай мытні звяртаюць на дакументы ў частцы паходжання тавару і пункта прызначэння. І дадае: калі б не быў на сто працэнтаў упэўнены, што цытрусавыя, якія ён вязе ў расійскую сталіцу, вырашчаныя ў Турцыі, нават не рызыкнуў бы з'явіцца на беларускай мяжы.
А яшчэ ў жніўні 2014-га, калі, уласна, і з'явіўся спіс тавараў, забароненых да ўвозу ў Расію, на рызыку ішлі многія, скажам так, бізнесмэны. Самая папулярная на той момант схема была простая: у дакументах падмянялі краіну вытворчасці або пункт прызначэння (замест рэальнага расійскага горада любы беларускі), з усходняга боку мяжы няма, перашкаджаць перапродажу еўрапейскіх прадуктаў у Расію дробным беларускім фірмам складана.
Пункт пропуску "Каменны Лог" адзін з буйных на знешняй мяжы МС. Прапускная здольнасць - 1000 грузавікоў за дзень, гэта значыць 500 на ўезд і 500 на выезд. І кожны аўтамабіль, які вязе санкцыённыя тавары, праходзіць тут комплексную праверку.
Правяралі, вядома, заўсёды, але зараз праверка асабліва тавараў з блэк-ліста ўзмоцненая, дарэчы, па просьбе расійскага ўрада. Калі знаходзяць парушэнні, фуру проста разварочваюць, на тэрыторыю сёння ўжо Еўразійскага эканамічнага саюза ўезд для яе закрыты.
Васіль Раманенка, намеснік начальніка Ашмянскай мытні па арганізацыі мытнага афармлення і кантролю: "Гэтыя санкцыённыя тавары праходзяць пэўны кантроль. Гэты кантроль праводзіцца як мытнымі органамі, так і сумежнымі службамі: фітасанітарны кантроль і ветэрынарны кантроль. Калі санкцыённыя тавары ўвозяцца на тэрыторыю Расійскай Федэрацыі і яны трапляюць у пералік краін, якім нельга іх увозіць, адпаведна тавары вяртаюцца".
Кантроль сёння ўзмоцнены не толькі ў пункце пропуску "Каменны Лог". Гэтак жа ўважліва правяраюць грузы ўздоўж усёй знешняй мяжы ЕАЭС. З жніўня мытнікі развярнулі ўжо каля тысячы машын. Усе яны везлі санкцыённыя тавары ў Расію.
Андрэй Аброскін, начальнік упраўлення аналізу рызык і аператыўнага кантролю ДМК Беларусі: "Частка тавараў стаіць пад мытным суправаджэннем Расійскай Федэрацыі. За мінулы перыяд каля 100 тысяч партый тавараў прайшлі кантрольныя мерапрыемствы".
А вось гэтая партыя ў санкцыённую групу не трапляе - увоз керамічнай пліткі з Еўропы ў Расію не забаронены. Праўда, да Масквы яна ўсё роўна не даехала з-за відавочнага парушэння заканадаўства. Пад выглядам таннай пліткі ў скрыні запакаваны элітны тавар - нават на этыкетцы напісана "ўпакоўваць з асаблівай асцярожнасцю. Матэрыял выраблены з выкарыстаннем каштоўных металаў". Больш за тое, па дакументах праходзіла менш чым палова загрузкі.
Юрый Кавальчук, намеснік начальніка Ашмянскай мытні па праваахоўнай рабоце: "Часткова не заяўлена ў таварасуправаджальных дакументах. Тавар канфіскаваны, пачаты адміністрацыйны працэс з перспектывай перадачы матэрыялаў у суд. Агульная колькасць затрыманага тавару - каля 800 квадратных метраў".
Такімі парушэннямі мытнікаў ужо даўно не здзівіш. Здзіўляе іншае: часам санкцыённыя тавары з падробленымі суправаджальнымі дакументамі ў Расію спрабуюць правезці самі расіяне.
Нядаўна мытнікі затрымалі буйную партыю сыроў нібы турэцкай вытворчасці. Імпарцёр - фірма ў Санкт-Пецярбургу. Здавалася б, усё чыста, але пад этыкеткамі пры праверцы мытнікі выявілі рэальнае месца вытворчасці - Данія. Такая ж сітуацыя, але са зменай роляў, і яшчэ ў адной фуры. Імпарцёр у Маскве, сыр французскі.
А вось хто вырабляе гэтую бытавую тэхніку, пакуль невядома. Паводле дакументаў, Калінінград. Яшчэ ў снежні мытнікі затрымалі буйную партыю тэлевізараў, халадзільнікаў і мікрахвалевых печаў. Суправаджальныя запіскі ў беларускіх мытнікаў выклікалі шмат пытанняў. Зразумела, што пошліны на тэхніку, вырабленую ў Калінінградзе, гэта значыць у Мытным саюзе, выплачваць не трэба. Ёсць адно але.
Юрый Пятроў, намеснік начальніка аддзела мытных расследаванняў Ашмянскай мытні: "Былі атрыманыя матэрыялы, якія ўказваюць на тое, што гэтыя тавары падлягаюць мытнаму дэклараванню, бо ёсць падставы меркаваць, што гэтыя тавары вырабленыя не на тэрыторыі Калінінградскай вобласці".
Усяго 25 грузавікоў. У іх тэхніка больш чым на 58 мільярдаў рублёў. Сёння праведзена ўжо некалькі даследаванняў. І адзіны паказчык, які ў экспертаў не выклікае сумненняў, - гэта тое, што тэхніка бяспечная.
Эксперты зважаюць у першую чаргу на тое, што інтэрфейс тэлевізараў размаўляе з карыстальнікам на вельмі дрэннай рускай мове - наўрад ці расійскі вытворца зрабіў бы такія сэнсавыя і граматычныя памылкі. Акрамя таго (і гэта асабліва падазрона), на некаторых дэталях пад этыкеткамі іерогліфы. А знак сертыфіката Мытнага саюза даклейваўся пазней. Гэта паказчык таго, што тавар першапачаткова вырабляўся не для рынку Расіі.
Дзмітрый Рыхцікаў, супрацоўнік упраўлення барацьбы з кантрабандай і адміністрацыйнымі мытнымі правапарушэннямі ДМК Беларусі: "Паводле інфармацыі, атрыманай ад праваахоўных органаў Расійскай Федэрацыі, падчас апытанняў кіраўнікоў расійскіх прадпрыемстваў было высветлена, што рэгістрацыя юрасобы ажыццяўлялася за ўзнагароду і па ўказанні невысветленых асоб. Адрасы, названыя ў таварасуправаджальных дакументах як адрасы разгрузкі бытавой тэхнікі, фактычна не існуюць".
Акрамя таго, не існуюць і многія адрасы адгрузкі і нібы вытворчасці тавараў. Пра гэта мы ўжо расказвалі ў "Галоўным эфіры". Вось, напрыклад, этыкетка на мікрахвалевай печы, што была канфіскаваная мытнікамі ў снежні, - прэтэнзіі традыцыйна прымаюць па юрадрасе. А вось уласна і сам адрас. 21-ы дом па Правай Набярэжнай зараз цяжка назваць нават складам. Цяжка паверыць і ў тое, што ў гэтым жылым доме знаходзіцца адразу некалькі вытворчасцяў. Але прыйдзецца, таму што, мяркуючы па надпісах на скрынях, менавіта тут былі вырабленыя сотні тэлевізараў, якія зараз знаходзяцца на мытных складах у Ашмянах. Што будзе з тэхнікай далей, вырашыць суд. Па законах Мытнага саюза, любы тавар, што выклікае падазрэнне, можа быць канфіскаваны. І вось што яшчэ цікава: тэлевізары ў аўтамабілі загружалі рукамі. Ці то ў вытворцы проста няма спецыяльнага абсталявання, ці то палеты, на якіх тэлевізары, верагодна, па моры прыбылі ў Калінінград, прыйшлося выкінуць, каб утаіць інфармацыю пра пастаўшчыка, што напісаная на ўпакоўцы.
