Адзін пояс - адзін шлях. Грандыёзны форум у Пекіне

21 мая 2017

Пачнем са знешняй палітыкі. Працаваць, падперазаўшыся па-кітайску. На адну дарогу на тыдні свет вывелі народная славянская і новая азіяцкая мудрасці. Я, вядома, аб грандыёзным форуме ў Пекіне. Яго паэтычна назвалі "Адзін пояс - адзін шлях".

Шлях, вядома, шаўковы. А пояс - эканамічны. Адрадзіўшы і асучасніўшы старажытны гандлёвы маршрут з Азіі ў Еўропу, Кітай, магчыма, сам таго не плануючы, адрадзіў веру значнай часткі свету ў справядлівую глабальную сістэму эканомікі, палітыкі і сацыяльнага развіцця.

Прапанова свету на адзін трыльён юаняў на найбліжэйшыя 5 гадоў. Ад такога немагчыма адмовіцца. І гэта толькі вяршыня айсберга, больш дакладна, Вялікай кітайскай сцяны. Сцяны, у якой Беларусь нават не цаглінка, а цэлая вежа, фарпост у цэнтры Еўропы.

Наша месца прааналізуем падрабязна ледзь пазней. А пакуль аб самім форуме. "Адзін пояс" сабраў у Пекіне больш за 100 краін планеты з насельніцтвам пад 70% ад сусветнага. Трэць краін былі заяўленыя на вышэйшым узроўні. Беларусь прадстаўляў Прэзідэнт. Ужо з цырымоніі адкрыцця саміт ахрысцілі галоўнай геапалітычнай падзеяй нашага часу. І мяркую, што не перабольшалі.

Адкуль гэткія пахвальныя ацэнкі, і ці праўда што тры дні форуму свет і глабальная эканоміка жылі па пекінскім часе? Спытаем у нашага палітычнага аглядальніка Андрэя Крывашэева. На ўсе цырымоніі і пленарныя пасяджэнні ў Пекіне ён уставаў па тых жа гадзінах. Андрэй, добры вечар. Вам удалося выспацца?

У Пекіне не ўдалося. Спалі па 2-3 гадзіны. Розніца сапраўды вялізная. Кітай апярэджвае Еўропу на 5 гадзін. І ў прамым, і ў пераносным сэнсе. На пяць гадзін раней там узыходзіць сонца, і значна хутчэй менавіта ў Кітаі прапанавалі новы "світанак" глабальнай эканомікі. Менавіта таму не толькі ў мяне, але і ва ўсёй журналісцкай браціі, сон як рукой здымала ад аднаго адчування, што прысутнічаем там, дзе пішацца гісторыя будучых дзесяцігоддзяў.

Сцісла аб мегапраекце. Шаўковых шляхоў насамрэч 5. Тры сухапутныя праз усю Еўразію і два марскія. Першы марскі злучае Азію з Акіяніяй. Другі праз Індыю і Афрыку цягнецца да Туманнага Альбіёна. Сумарна ўсе пяць кірункаў разоў у 20 даўжэйшыя за гістарычны Шаўковы шлях.

Нас у Беларусі, вядома, цікавяць тыя два, што пралягаюць праз Беларусь. Верхні - праз усю Расію - ад Чыты да Масквы, далей Мінск, больш дакладна, індустрыяльны парк "Вялікі камень". Затым праз Польшчу да Сербіі і Германіі, да Дуйсбурга. А патэнцыйна - да Францыі, Галандыі і скандынаўскіх краін.

Другі - той, што ніжэйшы, ідзе праз Казахстан і Расію зноў у індустрыяльны парк, а затым усё ў тую ж Заходнюю Еўропу і Балканы. Як бачыце, Беларусь - неад'емны і ключавы пункт абодвух маршрутаў. Тым больш каштоўны наш "Вялікі камень" на вялікай эканамічнай дарозе і сама рэспубліка - як першая краіна ў Еўропе, якая падтрымала праект і словам, і справай.

І яшчэ трэба разумець: Шаўковы шлях - гэта не проста жалезныя і аўтамабільныя дарогі, не проста лагістычныя цэнтры, фуры і склады з кітайскімі таварамі. Гэта новая эканамічная філасофія. Інавацыйныя і індустрыяльныя паркі і кластары, крэдытныя партфелі, прамыя інвестыцыі ў перадавыя распрацоўкі, сацыяльныя праекты - жыллё, медыцынскія цэнтры, экалагічныя і культурныя праекты. Гэта ўмацаванне нацыянальных валют і бяспека. Гэта турызм і процідзеянне нелегальнай міграцыі. Словам, "Адзін шлях" - гэта ўся сучасная эканоміка, заточаная пад чалавека. Менавіта такая, што развіваецца ў Беларусі.

Выступаючы на галоўнай панэльнай дыскусіі форуму, Прэзідэнт Беларусі не ўтойваў гонару, што мы першымі ў Старым Свеце і аднымі з першых у свеце ўключыліся ў новае светаўладкаванне і новую эканоміку.

Беларусь стала першай краінай у Еўропе і адной з першых краін у свеце, якія падключыліся да будаўніцтва Эканамічнага пояса Шаўковага шляху па цэлым шэрагу кірункаў. Рэалізуючы канцэпцыю адзінага лёсу, Беларусь і Кітай сумесна прасоўваюць праект індустрыяльнага парка "Вялікі камень". І гэта не толькі задума, гэта ўжо практыка. Ён будуецца як горад будучыні - экалагічны, інавацыйны, камфортны для працы і жыцця. Глыбіня праекта ў тым, што мы сумесна ствараем не толькі інфраструктуру, але і законы, паводле якіх развіваецца гэтая вузлавая пляцоўка Эканамічнага пояса Шаўковага шляху. Дарэчы, старшыня КНР Сі Цзіньпін наведваў гэтую пляцоўку і назваў яе жамчужынай эканамічнага развіцця.

Адкрыта прызнаюся, што шматлікія еўрапейскія і не толькі краіны пазайздросцілі нашый "жамчужыне". Асабліва, калі кіраўнік Кітая ў заключнай прамове прывёў яе ў прыклад. Бо пакуль адны краіны "павольна запрагалі", другія палохалі і палохаліся кітайскай экспансіі, трэція выдумлялі альтэрнатыўныя, але нязбытныя пражэкты, невялікая Беларусь з вялізным Кітаем будавала і развівала.

Дарэчы, напярэдадні візіту Прэзідэнт падпісаў новы ўказ аб рабоце "Вялікага каменя". Ён пашырае сферы індустрыяльнага парка, спрашчае ўваход для вядучых кампаній, уводзячы, па сутнасці, "адно акно". А ў патэнцыяле выведзе парк у зону свабоднага гандлю з усім Кітаем і аналагічнымі паркамі ва ўсёй Еўропе. Так што, калі раней праект ацэньвалі ў 50 мільярдаў долараў, зараз упэўнена гавораць аб паўтара-двухразовым росце. Ну як тут не пазайздросціць? Гэта чыталася на тварах.

Наогул, нам на форуме не хапала дасведчанага псіхолага - спецыяліста па чытанні жэстаў. Мяркуйце самі: дзесьці сухі фармальны поціск рукі. Метр дыстанцыі ад старшыні Сі да госця. А з Беларуссю вось так - усмешка, абдымкі, падтрымалі адзін аднаго. Пратакол, вядома, парушаны, але такія жэсты, як ні круці, выдаюць добрых і надзейных сяброў. Усе заўважылі.

З такой жа цеплынёй, але і канкрэтыкай, прайшлі сустрэчы на вышэйшым узроўні з прэм'ер-міністрам Пакістана і прэзідэнтам Турцыі. Беларусь па максімуме выціснула з глабальнага форуму, дзе ўсе партнёры - на адлегласці выцягнутай рукі і схільныя дамаўляцца. На абедзвюх сустрэчах дамовіліся аб глыбокай кааперацыі - новыя сумесныя вытворчасці. Абмяркоўвалі бяспеку. Без Анкары і Ісламабада яна не тое, што ў Азіі, у Еўропе ўжо неймаверная. Акрамя таго, прэм'ера Пакістана чакаем ужо ў канцы лета з маштабным і працяглым візітам. Таксама не па сухім пратаколе - з сям'ёй. І краіну паглядзець, і адкрыць для сябе яе норавы, прыгажосці і перспектывы. Пагодзьцеся, гэта так па-ўсходняму.

І яшчэ аб сустрэчах. Як прынята гаварыць, на палях саміту - гэта значыць нефармальна, але аб галоўным Прэзідэнт гаварыў з дзясяткам лідараў з усяго свету. Ад Еўрасаюза да Лацінскай Амерыкі і Афрыкі. Такія перамовы без камер - самыя адкрытыя і прадуктыўныя, але аб іх, на жаль, прынята паведамляць суха, без падрабязнасцяў.

Нам, журналістам, часам удаецца падгледзець і падслухаць, як тут, еўразійскі квінтэт. Але ў асноўным, як гаворыцца, no photo, no comments. Хіба што, потым сам Прэзідэнт або міністр раскрые некалькі дэталяў.

А вось галоўная сустрэча насупраць прайшла пры аншлагу прэсы. Прэзідэнт Беларусі і лідар Кітая гаварылі гэтак глабальна і канкрэтна, што іх словы разабралі на цытаты сусветныя СМІ.

Вядучая: Андрэй, Вы пачулі прамову Сі Цзіньпіна ў прамым эфіры, адным з першых, бачылі рэакцыю сусветных лідараў. Што так уразіла гасцей форуму і чаму грымець ёй у дзесяцігоддзях і быць настольнай кнігай для дзяржаўных мужоў?

Андрэй Крывашэеў: Калі сцісла, адкажу так: Кітай канчаткова пазначыў сябе як лакаматыў новага светаўладкавання, і з гэтым больш ніхто не спрачаецца. Афіцыйны Пекін узяў на сябе адказнасць за будучае стабільнае і справядлівае развіццё эканомікі. Па сутнасці запусціў "глабалізацыю з чалавечым тварам". Памятаеце, на світанні 90-ых мы пачыналі будаваць чалавекападобны капіталізм. Ва ўсіх выйшла па-рознаму, а Кітай гатовы справіцца ў глабальным маштабе. Зрабіць так, каб не адзін мільярд жыраваў, а 6 недаядалі - а ўсім магчымасць зарабіць на сыты стол. Каб пасля прыходу капіталістаў краіны трэцяга свету не рабаваліся і не адсоўваліся ў чацвёрты. Каб дэмакратыя не ўкаранялася бомбамі і авіяносцамі. Каб шматвяковая культура не замяшчалася папкорнам і бясполымі істотамі на парадах і ў ЗАГСах.

"Глабалізацыя з чалавечым тварам", у якую толькі ў першыя пяць гадоў Кітай гатовы ўкласці фантастычную суму - трыльён юаняў. Гэта толькі дзяржаўныя прамыя інвестыцыі. Дабаўце сюды прыватныя праекты развіцця і спадарожны бізнес (турызм, лагістыку, сацыяльную сферу, інавацыі і будаўніцтва) - гэта мінімум падваенне сумы.

Вядучыя: Андрэй, хай гэта не прагучыць карысліва, але ў Пекіне і Прэзідэнт, і ўрадавая каманда гаварылі не толькі аб стратэгіі, але і вырашалі пытанні на злобу дня. Што ў сухім астатку гэтых сустрэч?

Андрэй Крывашэеў: Вы абсалютна правы. За чатыры дні вызначана і ўзгоднена каля двух дзясяткаў праектаў на агульную суму больш як два мільярды долараў. Назаву толькі ключавыя.

Пасля сустрэчы з Аляксандрам Лукашэнкам карпарацыя CITIC Group, яна будавала нам цэментавыя заводы і сканчае аўтаіндустрыю БелДжы, заявіла аб будаўніцтве завода прамысловых робатаў, інвесціраванні ў нафтагазавую сферу, АПК, цяжкае машынабудаванне. Суму раскрылі пасля сустрэчы самі кітайскія партнёры - ад аднаго да 1,5 мільярда долараў.

1 мільярд долараў на завяршэнне мадэрнізацыі беларускіх НВЗ. Глыбіня перапрацоўкі нафты будзе вышэй за сярэднееўрапейскую. А гэта бюджэт, і шырэй наш суверэнітэт, калі нам не круцяць рукі за кожны барэль волкіх вуглевадародаў.

Ну і самае амбіцыйнае - бязвізавы рэжым з Кітаем на 30 дзён з выхадам на прамыя рэйсы Мінск - КНР. Гэта бізнес, турызм не ў тысячах, а ў дзясятках і сотнях тысяч гасцей за год. Прычым кітайскія турысты паводле статыстыкі самыя законапаслухмяныя і не скупяцца на сэрвіс. Трацяць на адпачынку больш за еўрапейцаў. Ды і, сапраўды прызнаюся, 8,5 гадзін пералёту, як ляцелі мы, журналісты, у Пекін - гэта ўжо шмат. А перасадкі, стыкоўкі і, не дай Бог, страчаны багаж - адпужваюць пасажыраў. Бязвіз паабяцалі адкрыць ужо да канца бягучага года.

Напрыканцы аб маштабе і выніках глабальнага форуму "Адзін пояс - адзін шлях" так і хочацца дабавіць: "Правільным шляхам ідзём, таварышы!" І, мяркую, што гэту ўпэўненасць са мной сёння раздзяляе добрая палова свету.