Памятныя мерапрыемствы да 75-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў прадоўжацца да канца ліпеня наступнага года

21 октября 2018

Першыя памятныя мерапрыемствы па вызваленні Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў ужо праводзяцца. Яны прадоўжацца да канца ліпеня наступнага года. Адзін населены пункт змяняецца другім - роўна, як і 75 гадоў таму, калі савецкія войскі з лютымі баямі адваёўвалі кіламетры беларускай зямлі. Ад вызвалення першага населенага пункта Камарына да апошняга - Брэста - прайшоў амаль год. А гэта сотні тысяч загінуўшых, дзясяткі знішчаных населеных пунктаў і пакуты акупацыйнага рэжыму.

На тыдні Прэзідэнт Беларусі падпісаў указ аб сцвярджэнні складу Рэспубліканскага аргкамітэта па святкаванні 75-й гадавіны вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Аргкамітэт узначаліў прэм'ер-міністр краіны Сяргей Румас. У складзе - кіраўнікі і прадстаўнікі рэспубліканскіх і мясцовых дзяржорганаў, СМІ, Беларускага грамадскага аб'яднання ветэранаў, Саюза моладзі, Федэрацыі прафсаюзаў, ДТСААФ і Саюза афіцэраў.

У юбілейны год адмысловая ўвага - паляпшэнню ўмоў жыцця ветэранаў, рамонту і добраўпарадкаванню помнікаў і воінскіх пахаванняў. А іх на тэрыторыі нашай краіны - сотні. Няма ніводнага населенага пункта, дзе б ні было манумента, стэлы, абеліска або помніка загінуўшым салдатам. Бо наступальная аперацыя па вызваленні Беларусі была адной з самых масавых за ўсю сусветную гісторыю. З абодвух бакоў у ёй удзельнічалі больш як 4 мільёны чалавек.

Памяць аб тых, хто цаной свайго жыцця заплаціў за Перамогу, у беларусаў закладзеная на генным узроўні. Тады, у 40-ых, супрацьстаянне ворагу аб'яднала народ. І праз 75 гадоў, аддаючы даніну памяці вызваліцелям усёй краінай - ад школьніка да Прэзідэнта, мы адзначаем святую для кожнага беларуса дату - 75-годдзе вызвалення. Алена Борматава аб тым, што будзем памятаць заўсёды.

Фарсіраванне Дняпра паклала пачатак вызваленню Беларусі. Усходні вал - наймагутнейшая лінія нямецкіх абарончых умацаванняў - быў узяты. Праціўнік лічыў яго нязломным, і тое, што савецкія войскі змогуць фарсіраваць раку ў гэтым раёне, практычна ўтопія. Бо перапраўляліся з спадзістага правага на левы - беларускі - высокі. Войскі - як на далоні.

Лоеўскі плацдарм стаў стратэгічным. Адгэтуль пачалося актыўнае вызваленне паўднёваўсходніх тэрыторый Беларусі. Тут жа правялі нараду з удзелам Ракасоўскага і пачалі падрыхтоўку Гомельска-Рэчыцкай наступальнай аперацыі.

Камандаванне вермахта было перакананае, што з-за пагодных і прыродных умоў на гэтым участку фронту будзе аператыўная паўза. Багністая мясцовасць стала перашкодай для імклівага наступу. Баі насілі пазіцыйны характар.

Нягледзячы на тое, што ў зводках Саўінфармбюро паведамлялася толькі аб баях мясцовага значэння, зямля скалыналася ад снарадаў. Усё было ў сажы і гары. Мясцовае насельніцтва сыходзіла ў лясы.

Два месяцы ішлі баі на тэрыторыі ўсяго ў тры кіламетры. Па рацэ Віша як раз праходзіла лінія абароны нямецкіх войскаў. За ракой - (сёння гэта ўскраіна Азарыч) - нашы. Гітлер выдае загад "Ні кроку назад!", як пад Сталінградам. Некалькі разоў Азарычы пераходзілі з рук у рукі.

Самсонава, якая служыла ў 218-й стралковай дывізіі, была забітая снайперам, калі ратавала параненага салдата. Яе хавалі мясцовыя жыхары. Сярод загінуўшых - тры Героі Савецкага Саюза. На братэрскай магіле амаль ва ўсіх адна дата смерці. Каласальныя страты за баі мясцовага значэння.

Афіцыйна фронт стаяў. Але баявыя дзеянні не спыняліся. У лютым 1944-га праводзяць Рагачоўска-Жлобінскую наступальную аперацыю. 24-га вызваляюць Рагачоў. Жлобін адбіць не атрымалася. Яго вызваляць толькі 26 чэрвеня ўжо падчас аперацыі "Баграціён". Упершыню ў гісторыі Вялікай Айчыннай былі выкарастыныя два галоўныя ўдары. Адзін у раёне Парыч. Паўднёвы фас наступу, дзе непасрэдна знаходзіўся Ракасоўскі. На другім, у раёне Рагачова, быў Жукаў - намеснік Вярхоўнага галоўнакамандуючага.

Вызваленне Беларусі - гэта адразу некалькі наступальных аперацый, дзеянні падпольных груп, дзейнасць партызанскіх атрадаў, брыгад і злучэнняў.

Наступальная аперацыя "Баграціён" паўплывала на ход сусветнай гісторыі. Гэта вызваленне не толькі Беларусі, але і еўрапейскіх краін. Гэта пачатак краху нацысцкай Германіі.

Беларусь (як ніхто ў Еўропе) страціла кожнага трэцяга. І калі хвілінай маўчання ўшанаваць пайменна кожнага загінуўшага - краіна будзе маўчаць некалькі гадоў.