Увага як мінімум мільярда чалавек на гэтым тыдні была прыкаваная да Стамбула. Горад, які злучае два кантыненты, аб'яднаў, хай і на некалькі дзён, прадстаўнікоў шасці дзясяткаў краін. Ля берагоў Басфора прайшоў саміт Арганізацыі ісламскага супрацоўніцтва, яго праводзяць раз на тры гады. Зрэшты, гэта зусім не значыць, што ў мерапрыемстве прымаюць удзел выключна дзяржавы, якія прапаведуюць іслам: запрашаюцца на яго, хай і выбарачна, у невялікай колькасці, госці-партнёры, у тым ліку і Беларусь.
Абмяркоўвалі палесцінскую праблему і араба-ізраільскае супрацьстаянне, канфлікты ў ісламскім свеце і міграцыю, барацьбу з тэрарызмам і пагрозы экстрэмізму, ісламафобію і шматлікія іншыя пытанні. Выступіў на саміце і Аляксандр Лукашэнка, праўда, прэса, якая здымала, падчас выступлення лідараў краін у зале адсутнічала.
А вось што патрапіла ў аб'ектывы тэлекамер, дык гэта шматлікія двухбаковыя сустрэчы. Толькі ў Прэзідэнта Беларусі такіх было каля дзясятка, і гэта на працягу аднаго дня. З лідарамі Турцыі і Катара, Інданезіі і Пакістана, Афганістана і з блізкім партнёрам па ЕАЭС Казахстанам - гэта і ёсць тая самая шматвектарнасць.
Наш карэспандэнт Вольга Макей працавала ў гэтыя дні ў Стамбуле. Яе рэпартаж.
Стамбул - адзіны горад у свеце, які знаходзіцца адразу на двух кантынентах. З гэтага боку Еўропа, там - Азія. Сёння гэтая лінія праліву Басфор, хутчэй, не раз'ядноўвае, а аб'ядноўвае Усход і Захад. Бо сама мяжа - гэта ўмоўнасць, а для сяброўства і супрацоўніцтва не павінна быць перашкод.
Для Тагіра адлегласць амаль на 2 000 кіламетраў паміж Мінскам і Стамбулам не перашкода для развіцця бізнесу. Кіруе кампаніяй у сферы турызму. З Беларуссю працаваць сталі нядаўна, але ўжо ўпэўніліся: кірунак перспектыўны. За два месяцы толькі дзякуючы яго кампаніі ў Турцыі пабывалі трыста беларускіх турыстаў, і гэта яшчэ не сезон.
Адзінае, гаворыць Тагір, пабольш бы авіярэйсаў паміж беларускімі і турэцкімі гарадамі. І гэтую тэму абмяркоўвалі прэзідэнты дзвюх краін. Інтэнсіўнасць палётаў павялічаць. А вось у эканамічным супрацоўніцтве Мінска і Анкары час правесці перазагрузку. Ужо ў маі на вялікую нараду збярэцца міжурадавая эканамічная камісія, каб напоўніць узаемадзеянне пэўнымі праектамі.
Турэцкі бізнес ужо актыўна інвестуе ў Беларусь: гэта сферы тэлекамунікацый, будаўніцтва і турызму.
Асман Учар для сваёй вытворчасці выбраў свабодную эканамічную зону ў Магілёве. Тут ужо пяць гадоў выпускаюць тавары для самых маленькіх – дзіцячае адзенне і падгузнікі. А бонус да льготных падатковых умоў і выгаднае геаграфічнае размяшчэнне.
Асман Учар, намеснік дырэктара прыватнай кампаніі: "У Беларусі вельмі зручна працаваць замежным кампаніям, таму што па геаграфічным становішчы побач вельмі вялізныя краіны. Як Расія, Украіна, Казахстан".
Зрэшты, не толькі эканоміка стала падставай для візіту Прэзідэнта Беларусі ў Стамбул. У гэтыя дні турэцкая сталіца ператварылася ў палітычную Меку. Саміт Арганізацыі ісламскага супрацоўніцтва - самае ўплывовае аб'яднанне ў мусульманскім свеце. Па колькасці ўдзельнікаў - другое пасля ААН. Аб'ядноўвае 57 краін на чатырох кантынентах з сукупным ВУП на 10 трыльёнаў долараў.
Яшчэ пяць дзяржаў у якасці назіральнікаў. Такі ж статус, магчыма, атрымае і Беларусь.
На сустрэчу да берагоў Басфора з'ехалася рэкордная колькасць палітычных лідараў: больш за 30 прэзідэнтаў і кіраўнікоў урадаў, яшчэ два дзясяткі краін прадстаўляюць міністры і дыпламаты. Лідары дзяржаў, каралі і шэйхі ісламскіх краін да дыялогу запрашаюць і Беларусь - хрысціянскую дзяржаву. У гэтым таксама своеасаблівы сімвал супольнасці поглядаў незалежна ад нацыянальнасцяў або рэлігій.
На міжнароднай арэне і ў Мінска, і ў АІС падобныя пазіцыі. Гэта ў першую чаргу адзіныя погляды на сямейныя каштоўнасці, высілкі ў барацьбе з гандлем людзьмі, рэлігійную талерантнасць.
Дарэчы, у нашай краіне жывуць прыкладна 30 000 мусульман, зарэгістравана 25 рэлігійных суполак. А ў Мінску дабудоўваюць саборную мячэць, яе адкрыюць неўзабаве.
Сярод ключавых тэм саміта - канфлікты ў мусульманскім свеце, міграцыя, ісламафобія і барацьба з тэрарызмам. Ды і сама турэцкая сталіца зараз жыве ва ўмовах павышаных мер бяспекі пасля нядаўніх выбухаў. Як і чакалася, у выступленнях лідараў мусульманскіх краін гучыць заклік аб'ядноўваць высілкі ў барацьбе з тэрорам. Тут сугучная і пазіцыя Мінска. Акрамя таго, на саміце Аляксандр Лукашэнка прапаноўвае формулу: тыя, хто ў сучасным свеце спрабуе вырашыць праблемы сілай, заўтра апынуцца ў пройгрышы. Таму выхад - у развіцці адносін як паміж асобнымі краінамі, так і паміж буйнымі аб'яднаннямі і саюзамі. Інтэграцыя інтэграцый - без рэлігійных меж і супрацьстаянняў.
Шэсць дзясяткаў дзяржаў Арганізацыі ісламскага супрацоўніцтва - гэта мільярд чалавек. Усё гэта патэнцыяльныя рынкі, таму саміт - добрая магчымасць абзавесціся кантактамі і ўмацаваць старыя сувязі. Супрацоўніцтва з мусульманскімі краінамі для Мінска адкрывае новыя магчымасці, і Беларусь гатовая стаць надзейным партнёрам
Адзін з вектараў беларускай эканамічнай дыпламатыі - далёкая дуга. На гэты кірунак стаўкі - мільярд. Такой лічбы ў тавараабароце дамовіліся дасягнуць з Інданезіяй і Пакістанам. Джакарта мае патрэбу ў беларускіх грузавіках і тэхніцы. Каб супрацоўнічаць больш аператыўна і эфектыўна, Інданезія гатовая адкрыць пасольства ў Беларусі. А вось Мінску з Ісламабадам літаральна за год атрымалася развіць стратэгічнае партнёрства. Летась палітыкі абмяняліся візітамі, гэта дазволіла прасунуцца ў шматлікіх кірунках.
Стратэгічнае партнёрства зараз і паміж Беларуссю і Катарам. Пра гэта на сустрэчы з Аляксандрам Лукашэнкам гаварыў эмір блізкаўсходняй дзяржавы. А вось краіна, з якой яшчэ трэба развіваць адносіны, - гэта Афганістан. Беларусь гатовая дапамагчы ў аднаўленні ісламскай рэспублікі: пастаўляць тэхніку, ствараць сумесныя прадпрыемствы.
Дзелавыя колы Мінска і Кабула сустракаліся ўжо ў гэтую пятніцу.
Махамад Абрагім Арыф, член праўлення Гандлёва-прамысловай палаты Афганістана: "Мы тут першы раз пасля доўгага часу, прыехалі для сустрэчы з беларускімі бізнесменамі і гандлёвай палатай. Яны вельмі добра нас прынялі, і мы гэта вітаем. Гэта падстава для дружалюбных бізнес-адносін будучыні".
Перспектывы на палях саміта абмяркоўваюць і з партнёрам па еўразійскай інтэграцыі - Казахстанам. Вось пэўная прапанова: Астана гатовая падаць свае лагістычныя магчымасці для гандлю Беларусі з Кітаем. Зрэшты, гэтую тэму лідары, напэўна, падрабязна абмяркуюць у маі на сустрэчы ў фармаце ЕАЭС. А стамбульскі саміт стаў не толькі пляцоўкай для сустрэч, а ў Прэзідэнта Беларусі іх было з дзясятак, але і спробай разам вырашыць агульныя, глабальныя праблемы. Ужо той факт, што прадстаўнікі некаторых ісламскіх дзяржаў, адносіны паміж якімі можна назваць напружанымі, селі за адным сталом, дэманструе жаданне весці дыялог. Напэўна, пасля саміта вядомую фразу "Стамбул - горад кантрастаў" варта чытаць як "Стамбул - горад, дзе кантрасты маюць шанц зблізіцца". Можа, і невыпадкова ў гэтыя дні ў водах Басфора з'явіліся сімвалы міру - дэльфіны.
