Напачатку тыдня мы сачылі за вялікім перагаворным марафонам у Індыі. Марафонам, які накіраваны на прасоўванне Беларусі ў Паўднёвай Азіі. Менавіта такім атрымаўся афіцыйны візіт Аляксандра Лукашэнкі ў гэтую краіну: дынамічным, насычаным, і, безумоўна, прадукцыйным. Бо Індыя і Беларусь адкрываюць новы этап адносін. Калі важна зрабіць крок ад простага гандлю да кааперацыі і ўзаемных інвестыцый. У гэтым сышліся кіраўнікі краін. Згадзіцеся, далёка не заўсёды палітыкі такім чынам ацэньваюць вынікі перамоў.
Прамысловасць, фармацэўтыка, нафтавы сектар, адукацыя - гэта далёка не ўсе сферы, дзе дзяржавы знайшлі пункты судакранання. Калі з палітыкай і філасофіяй адносін усё зразумела, справа за канкрэтнымі праектамі. Індыя - радзіма ёгі і шахмат, але сёння гэта яшчэ і глабальны сусветны гулец, які дыхае ў спіну лідарам сусветнага эканамічнага рэйтынгу і свайму рэгіянальнаму суседу - Кітаю.
Краіна актыўна развіваецца за кошт увагі да тэхналогій і за кошт росту насельніцтва. Хоць гэта, вядома, і вялікая праблема: паспрабуй забяспечыць усім годны ўзровень жыцця. Але рынак, вядома, аб'ёмны і перспектыўны. І тут важна не прапусціць час і завязацца на сумесных праектах. У Беларусі гатовыя ўсяляк садзейнічаць індыйскім інвестарам. Умовы, пляцоўка - усё гэта ёсць. З Нью-Дэлі, дзе нават афіцыйныя цырымоніі з асаблівым індыйскім каларытам, рэпартаж Наталлі Брэвус.
У гэты час у Нью-Дэлі моцна прыпякае. Зараз амаль 40 градусаў вышэй за нуль. Такая спёка, што з-за яго не адразу заўважыш знакамітыя "Вароты Індыі". Ад мемарыяла дарога, па якой мы ідзём, вядзе да прэзідэнцкага палаца. Індыя - краіна са старажытнай гісторыяй, але сёння становіцца на інавацыйныя рэйкі. У якіх сферах па шляху з Беларуссю - абмяркоўвалі гэтымі днямі.
Каларытна і з размахам беларускага Прэзідэнта сустракалі на плошчы перад прэзідэнцкім палацам "Раштрапаці Бхаван". Асаблівасць мясцовага дыппратакола - трайны поціск рукі. Аляксандра Лукашэнку віталі адразу і прэзідэнт, і прэм'ер-міністр.
Індыя вельмі разнастайная краіна. У цэнтры Нью-Дэлі можна папросту сустрэць заклінальнікаў змей, вядомых яшчэ ў старажытнасці, якія сёння прывабліваюць турыстаў. З іншага боку, высокатэхналагічная дзяржава, уваходзіць у ядзерны клуб, адна з самых шматнацыянальных у свеце. Пры гэтым за апошнія 10 000 гадоў Індыя не захоплівала ні адной краіны. І была адной з найбагацейшых аж да брытанскай каланізацыі ў пачатку 17 стагоддзя. Яшчэ Калумб, першаадкрывальнік Амерыкі, спадзяваўся знайсці марскі шлях у Індыю менавіта з-за яе небывалых скарбаў. Каларытная дзяржава захавала сваю аўтэнтычнасць. Але гэта не значыць, жартуе Танві, менеджар мясцовай транспартнай кампаніі, што сары трэба насіць кожны дзень.
На прагрэс у двухбаковых кантактах разлічваюць і ў Беларусі, і ў Індыі. Вядома, даводзіцца рабіць скідку на розніцу менталітэту і адлегласць. Але дзелавыя людзі кіруюцца ў першую чаргу выгадай. Бізнес-форум у Дэлі сабраў паўтары сотні ўдзельнікаў.
Менавіта Індыі прадказваюць стабільны рост у найбліжэйшы час, дадаваць будуць па 7 % у год. Гэтая паўднёваазіяцкая дзяржава дыхае ў спіну лідарам сусветнага эканамічнага рэйтынгу.
Супрацоўніцтва з такім магутным сусветным гульцом нам толькі на руку. Што цікава? У пошуках адказаў адразу некалькі раўндаў перамоў. Гэта быў сапраўдны палітычны марафон. Гасцініца Leela Palace ў цэнтры Нью-Дэлі стала часовай рэзідэнцыяй Кіраўніка беларускай дзяржавы. Гасцямі Аляксандра Лукашэнкі былі міністр замежных спраў Індыі Сушма Сварадж і віцэ-прэзідэнт гэтай краіны Венкаях Найду.
Гэтыя сустрэчы папярэднічалі вялікай і змястоўнай гутарцы ў прэм'ер-міністра Модзі і прэзідэнта Індыі Рама Натха Кавінда. Абодва выхадцы з правай Індыйскай народнай партыі. Гавораць, што для цяперашняга індыйскага кіраўніцтва стаўка на людзей не самага высокага саслоўя (а нядаўна абраны прэзідэнт Кавінд - прадстаўнік касты недатыкальных) цесна звязаная з народным іміджам і палітыкай улады. У Індыі менавіта ўрад мае большую вагу ў прыняцці рашэнняў і вызначае знешнепалітычны курс. Кабінет Нарэндры Модзі называюць камандай прагматыкаў. З яго прыходам да ўлады ў 2014 супала актыўнасць Індыі на сусветнай арэне. Гэта не проста эканоміка свету, якая расце, але і ўплывовы глабальны гулец. Член "Вялікай дваццаткі", а таксама такіх структур, як Шанхайская арганізацыя супрацоўніцтва і БРІКС.
Гэта не проста дыпламатычная ветлівасць Прэзідэнта Беларусі, але і здаровы разлік. Індыйскі рынак сёння - вялікі і перспектыўны. Праўда, і канкурэнцыя тут, калі шчыра, высокая. Пасля паўзы няпроста было вярнуцца БелАЗу. Гэтаму спрыяла стварэнне сумеснага сэрвіснага цэнтра. У тандэме з індыйскай кампаніяй жодзінскі вытворца арганізаваў пастаўкі ў Мазамбік. Але скіраваны менавіта на Індыю, бо тут ідзе рэзкі пераход з малой кар'ернай тэхнікі на цяжкую. Попыт расце. Урад Індыі актыўна развівае вугальную галіну. БелАЗ гатовы ўзяцца за вытворчасць вялікіх машын у Паўднёвай Азіі.
Індыя ўзяла курс на мадэрнізацыю. Адразу некалькі нацыянальных праектаў скіраваны на гэта. Адна з мэт - стаць "прамысловым хабам" Паўднёвай Азіі. Моцная пратэкцыянісцкая палітыка робіць выгаднымі не столькі пастаўкі тэхнікі, колькі зборку з максімальнай лакалізацыяй. Такую стратэгію выкарыстоўвае гомельскі вытворца камбайнаў. Індыйскім партнёрам цікавыя тэхналогіі і магчымасці беларусаў.
Па гэтым шляху ідуць і МАЗ, і МТЗ у Індыі. Плануюць наладзіць тут выпуск цягачоў і трактароў. Вытворцаў падкупляе ў першую чаргу перспектыва індыйскай эканомікі, якая расце. Гэта трэцяя краіна па спажыванні ў свеце.
Спалучэнне навуковага патэнцыялу. Гэта актуальна для фармацэўтычнай галіны. Індыя славіцца ёй не менш, чым матэматыкамі.
Вялікі крок зроблены і ў Беларусі ў развіцці фармпрамысловасці. Быў час, калі 80 % медыкаментаў закуплялі за мяжой. Зараз менш за палову. У нашай краіне ў працы тры вытворчасці медыкаментаў з індыйскім капіталам.
Найбліжэйшыя два гады стануць стартавымі для вытворчасці лекаў, з дапамогай якіх будуць лячыць анкалагічныя захворванні, гепатыт і сухоты. Пагадненні аб партнёрстве заключылі з новымі кампаніямі.
Адзін з нацыянальных праектаў - кваліфікаваная Індыя. Па задумцы, прафтэхадукацыю ў найбліжэйшыя 5 гадоў павінны атрымаць 400 мільёнаў індыйцаў. Краіне патрэбныя дасведчаныя спецыялісты і рабочыя рукі. Навучальныя цэнтры адкрыюць разам з Беларуссю. А да нас едуць па медыцынскі дыплом. Праўда, пакуль студэнтаў не так шмат, як магло б быць. Бо дэфіцыт медыкаў у Індыі ацэньваюць у мільён чалавек.
Беларускі Прэзідэнт і прэм'ер Модзі за апошні год ужо двойчы перасякаліся на палях саміту лідараў Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва. Індыя разлічвае, што новыя магчымасці дасць стварэнне зоны свабоднага гандлю з ЕАЭС. Аляксандр Лукашэнка паабяцаў індыйскаму прэм'еру ўсялякую падтрымку ў найхутчэйшым вырашэнні гэтага пытання. І агучвае ідэю выкарыстаць перавагі Беларусі не толькі для развіцця двухбаковых адносін, але і для супрацоўніцтва з Еўразійскім саюзам і Еўропай.
Нарэндра Модзі, прэм'ер-міністр Індыі: "Мы будзем працаваць, каб развіваць і дыверсіфікаваць нашы эканамічныя сувязі, будзем засяроджвацца на тым, каб будаваць іх на аснове ўзаемадапаўняльнасці. Кампаніі Беларусі і Індыі павінны развіваць свае адносіны і выходзіць за рамкі звычайнага гандлю ў бок развіцця кааперацыі і наладжвання больш глыбокага ўзаемадзеяння".
Комплекс у Балбасаве пад Оршай можа стаць выдатнай пляцоўкай для будучага тэхналагічнага парку. Тут могуць прапісацца вытворчасці рознага профілю - ад электронікі і медпрэпаратаў да адзення і абутку.
Па выніках перагаворнага марафону Беларусь і Індыя заключылі дзясятак пагадненняў. Дамовіліся супрацоўнічаць у адукацыі, навуцы. Мемарандум падпісаў Белзамежбуд з індыйскай будаўнічай кампаніяй. Дакументамі абмяняліся ў прысутнасці Лукашэнкі і Модзі. Парафіраваны дагавор аб абароне інвестыцый.
Дамовіліся павялічыць пастаўкі калійных угнаенняў. Індыйскі рынак для беларускай калійнай кампаніі з'яўляецца стратэгічным. Мемарандум прадугледжвае пастаўку больш як 4 мільёнаў тон на працягу наступных шасці гадоў.
Сваё прадстаўніцтва ў Індыі адкрые Беларуснафта. Працуючы над праектам па аднаўленні здабычы ва ўсходняй частцы нафтавага радовішча Дыгбой, кампанія змагла заваяваць ачкі і імідж сучаснай высокатэхналагічнай інжынірынгавай кампаніі.
Падтрымку ў Індыі знаходзяць праекты, якія завязаныя з зялёнай эканомікай. Яшчэ лепш, калі гаворка ідзе пра інфраструктуру. Увайсці на рынак са сваімі электробусамі плануе Белкамунмаш. Яны могуць стаць такімі ж папулярнымі, як мясцовыя "тук-тукі" сярод 20-мільённага насельніцтва індыйскай сталіцы.
З новага года запускаюць праект "Індыя фрэндлі". Праграма лаяльнасці да падарожнікаў з далёкай краіны. Іх не так шмат, як кітайскіх турыстаў, але колькасць тых, хто хоча пабываць у цэнтры Еўропы і адчуць мясцовы славянскі каларыт, толькі расце. Неяк цяжка ўявіць, што для многіх спакойных адпачынак на беларускай прыродзе можа гэтак жа ўразіць, як нас малпы, што гуляюць па вуліцах Дэлі. Вось так проста іх можна сустрэць на вуліцы. Зрэшты, па тоне перамоў гэтымі днямі ў індыйскай сталіцы было зразумела, што рэжым дружалюбнасці і садзейнічання паміж дзяржавамі ўжо пачаў працаваць на поўную.
