Прайшло некалькі раўндаў перамоў і па выніках падпісаны пакет пагадненняў у эканоміцы, адукацыі, навуцы. Закаўказскія рэспублікі заўсёды знаходзіліся на раздарожжы шляхоў паміж Блізкім Усходам і Еўропай. Гэта, разам з гарачым усходнім тэмпераментам, шмат у чым вызначыла падзеі ў гэтых краінах - прыйшлося прайсці ім няпросты перыяд канфліктаў.
Беларусь выстройвала дыялог з усімі дзяржавамі ў гэтым рэгіёне. І з Азербайджанам, і з Арменіяй, і з Грузіяй. Але, мабыць, менавіта беларуска-азербайджанскія адносіны самыя "прасунутыя". Гэтаму, вядома, спрыяе і сяброўства лідараў. Рэпартаж Наталлі Брэвус.
Тут, ля падножжа знакамітай Дзявочай вежы, можна адчуць дух старажытнага Баку. Кожны турыст імкнецца пабываць на гэтых вулачках, каб прывезці з сабой часцінку Азербайджана. Напрыклад, вось такія дываны, якія раней магла выткаць кожная ўсходняя жанчына.
Што ў Баку, што ў Мінску Альбіна сябе адчувае як дома. У нас вучылася, у Азербайджане, зараз жыве і ўзначальвае цэнтр беларускай мовы і культуры. Можна сказаць, прасоўвае на Апшаронскім паўвостраве беларускі дух. "Гэта не складана, - гаворыць, - і краіны, і людзі чымсьці падобныя".
Так супала, што і муж Альбіны цесна завязаны з Беларуссю бізнес-кантактамі. Больш як 20 гадоў яго фірма пастаўляе нашы халадзільнікі ў Баку.
Вядома, сёння, прызнаецца бізнесмен, не самыя простыя часы. Адчуваецца падзенне попыту - гэта актуальна што для Еўропы, што для Закаўказзя. Азербайджан перажывае складаны перыяд. Да гэтага нарошчвалі "нафтавыя мускулы", развівалі інфраструктуру. Але паніжэнне кошту вуглевадародаў адразу адрыкашэціла па эканоміцы - яна паказвае мінімальны рост.
Прэзідэнты Беларусі і Азербайджана падтрымліваюць тэмп супрацоўніцтва паміж дзяржавамі асабістымі сустрэчамі. Цікава, што, пачынаючы з 2006 года, трымаюць рытм - раз на тры гады абменьваюцца візітамі. І заўсёды лідары краін сустракаюцца як сябры.
За мінулыя 10 гадоў беларуска-азербайджанскі тавараабарот вырас з 30 мільёнаў долараў да амаль 300. Задзейнічана ў гандлі тры сотні кампаній. Не толькі ў сферы харчавання і машынпраме. Напрыклад, мінулы год адзначыўся кантрактам па пастаўках пасажырскіх цягнікоў. Папярэднія вынікі цяперашняга года пакуль не радуюць. Гэтую тэму закранулі палітыкі сам-насам.
Ільхам Аліеў, Прэзідэнт Азербайджанскай Рэспублікі: "Самыя блізкія таварышы, заўсёды сустракаемся, абмен меркаваннямі карысны і шмат пытанняў двухбаковага фармату, ёсць добрыя вынікі. Мы сябры, партнёры заўсёды падтрымлівалі адно аднаго".
Абмеркаванне супрацоўніцтва ў нафтавай сферы было лагічным. Тут чорнае золата здабываюць, а ў Беларусі працуюць сучасныя заводы па перапрацоўцы нафты.
Быў такі вопыт, Азербайджан выручаў пастаўкамі нафты ў 2011. Сёлета ўжо прыбыў танкер на мазырскі завод. Інтарэс узаемны - азербайджанцы ўсё больш задумваюцца аб тым, як атрымліваць прадукт з высокім дабаўленым коштам. Спецыялісты пралічаць усе моманты - як зрабіць так, каб аўчынка была варта вырабу.
Добры прыклад кааперацыі ў прамысловасці - завод у Гянджы. З канвеера ўжо пайшло каля 8 тысяч трактароў. Збіраюць тут мазаўскую тэхніку. Менавіта беларускімі механізмамі ўкамплектуюць і агракомплекс пад Гянджай. Гэта новы праект паміж краінамі. Прыязджалі да нас, глядзелі і задумалі адбудаваць з дапамогай беларусаў у сябе аграгарадок плюс малочная вытворчасць. Пілотны праект, які растыражуюць па ўсёй краіне.
Беларусь і Азербайджан адкрыюць гандлёвыя дамы адно аднаго на сваіх тэрыторыях. Ільхам Аліеў панаракаў, што ў гэтым азербайджанцы ад нас адстаюць. У 2016 у Баку пачаўся сапраўдны бум на нашы тавары. Да канца года ў краіне будзе ўжо 5 магазінаў з выключна беларускімі мяснымі і малочнымі дэлікатэсамі. Бакінцы ўспрымаюць іх менавіта так.
Гэта значыць, Беларусь мае намер увайсці ў "ненафтавы" сектар Азербайджана сур'ёзна і надоўга. Гэта могуць быць праекты ў вінаробнай сферы, у вытворчасці вырабаў з бавоўны і тытуню. Той жа АПК і высокія тэхналогіі, падрыхтоўка прафесійных рабочых кадраў. Усё тое, чым беларусы моцныя.
У знак павагі прэзідэнт Азербайджана ўручыў беларускаму лідару ордэн Гейдара Аліева. Гэта вышэйшая ўзнагарода ў краіне. "Неазербайджанцы" атрымліваюць яго ў рэдкіх выпадках - намаганні Аляксандра Лукашэнкі па наладжванні дыялогу паміж краінамі як раз такі. Такой узнагароды ўдастоеныя, напрыклад Жак Шырак, Лех Качыньскі, Рэджэп Эрдаган.
Менавіта пры Аліеве-старэйшым пачыналіся кантакты суверэнных рэспублік. Палітыка ў краіне вельмі паважаюць. Яго іменем названыя не толькі ордэн, аэрапорт, праспект у сталіцы, але і маштабны культурны цэнтр. Будынак - сімвал сучаснага Баку нараўне з Палаючымі вежамі. Ёсць легенда, што з вышыні яно паўтарае роспіс Гейдара Аліева. У 2014 годзе Лонданскі музей дызайну прызнаў яго самым лепшым будынкам у свеце. Цэнтр плошчай 50 тысяч квадратных метраў задумваўся як цэнтр культурнага жыцця і духоўных каштоўнасцяў краіны. Для беларускага прэзідэнта праводзяць экскурсію. Тут ёсць і музей Гейдара Аліева. Накшталт, расказваюць аб паважаным палітыку, а атрымліваецца, што аб нацыянальным шляху Азербайджана.
Многія заўважылі, што будаўніцтва такога ўнікальнага па архітэктуры і "начынні" цэнтра цалкам у духу амбіцый сучаснага Азербайджана. У гэтую логіку ўкладваліся і I Еўрапейскія гульні. Летась прыкаспійская дзяржава замахнулася на іх правядзенне. Спартыўнае першынство прайшло з размахам. Гэта быў вялікі іміджавы праект - магчымасць расказаць усяму свету аб сабе. Былі пабудаваныя спартыўныя пляцоўкі - гімнастычная арэна, велапарк. У тым ліку і алімпійскі стадыён. Добра, у Мінску спартыўная інфраструктура ўжо ёсць.
Свайго азербайджанскага калегу Аляксандр Лукашэнка запрасіў прыехаць у Мінск на Еўрапейскія гульні. Другія па ліку пройдуць у беларускай сталіцы. Вось яшчэ адна нітачка, якая звяжа Мінск і Баку. Бо, нягледзячы на адлегласць і такі розны менталітэт, краіны сапраўды блізкія.