Мінск і Баку дамовіліся развіваць супрацоўніцтва паміж краінамі

4 декабря 2016

Прайшло  некалькі раўндаў перамоў і па выніках падпісаны пакет пагадненняў у эканоміцы, адукацыі, навуцы. Закаўказскія рэспублікі заўсёды знаходзіліся на раздарожжы шляхоў паміж Блізкім Усходам і Еўропай. Гэта, разам з гарачым усходнім тэмпераментам, шмат у чым вызначыла падзеі ў гэтых краінах - прыйшлося прайсці ім няпросты перыяд канфліктаў.

Беларусь выстройвала дыялог з усімі дзяржавамі ў гэтым рэгіёне. І з Азербайджанам, і з Арменіяй, і з Грузіяй. Але, мабыць, менавіта  беларуска-азербайджанскія адносіны самыя "прасунутыя". Гэтаму,  вядома, спрыяе і сяброўства лідараў.  Рэпартаж Наталлі Брэвус.

Тут, ля падножжа знакамітай Дзявочай вежы, можна адчуць дух старажытнага Баку. Кожны турыст імкнецца пабываць на гэтых вулачках, каб прывезці з сабой часцінку Азербайджана. Напрыклад, вось такія дываны, якія  раней магла выткаць кожная ўсходняя жанчына.

Што ў Баку, што ў Мінску Альбіна сябе адчувае як дома. У нас вучылася, у Азербайджане,  зараз жыве і ўзначальвае цэнтр беларускай мовы і  культуры. Можна сказаць, прасоўвае на Апшаронскім паўвостраве беларускі дух. "Гэта не складана, - гаворыць, - і краіны, і людзі чымсьці падобныя".

Так супала, што і муж Альбіны цесна завязаны з Беларуссю бізнес-кантактамі. Больш як 20 гадоў яго фірма пастаўляе нашы халадзільнікі ў Баку.

Вядома, сёння, прызнаецца бізнесмен, не самыя простыя часы. Адчуваецца падзенне попыту - гэта актуальна што для Еўропы, што для Закаўказзя. Азербайджан перажывае складаны перыяд. Да гэтага нарошчвалі "нафтавыя мускулы", развівалі інфраструктуру. Але паніжэнне кошту вуглевадародаў  адразу адрыкашэціла  па эканоміцы - яна паказвае мінімальны рост. 

Прэзідэнты Беларусі і Азербайджана падтрымліваюць тэмп супрацоўніцтва паміж дзяржавамі асабістымі сустрэчамі. Цікава, што, пачынаючы з 2006 года, трымаюць рытм - раз на тры гады абменьваюцца візітамі. І заўсёды лідары краін сустракаюцца як сябры.

За мінулыя 10 гадоў беларуска-азербайджанскі тавараабарот вырас з 30 мільёнаў долараў да амаль 300. Задзейнічана ў гандлі тры сотні кампаній. Не толькі ў сферы харчавання і машынпраме. Напрыклад, мінулы год адзначыўся кантрактам па пастаўках пасажырскіх цягнікоў. Папярэднія вынікі цяперашняга года пакуль не радуюць.  Гэтую тэму закранулі палітыкі сам-насам.

Ільхам Аліеў, Прэзідэнт Азербайджанскай Рэспублікі:  "Самыя блізкія таварышы, заўсёды сустракаемся, абмен меркаваннямі карысны і шмат пытанняў двухбаковага фармату, ёсць добрыя вынікі. Мы сябры, партнёры заўсёды падтрымлівалі адно аднаго".     

Абмеркаванне супрацоўніцтва ў нафтавай сферы было  лагічным. Тут чорнае золата  здабываюць, а ў Беларусі працуюць сучасныя  заводы па перапрацоўцы нафты.

Быў такі вопыт, Азербайджан выручаў пастаўкамі нафты ў 2011. Сёлета ўжо прыбыў танкер на мазырскі завод. Інтарэс узаемны - азербайджанцы ўсё больш задумваюцца аб тым, як атрымліваць прадукт з высокім дабаўленым коштам. Спецыялісты пралічаць усе моманты - як зрабіць так, каб аўчынка была варта вырабу.

Добры прыклад кааперацыі ў прамысловасці - завод у Гянджы. З канвеера  ўжо пайшло каля 8 тысяч трактароў. Збіраюць тут мазаўскую тэхніку. Менавіта беларускімі механізмамі ўкамплектуюць і агракомплекс пад Гянджай. Гэта новы праект паміж краінамі. Прыязджалі да нас, глядзелі і задумалі адбудаваць з дапамогай беларусаў у сябе аграгарадок плюс малочная вытворчасць. Пілотны праект, які растыражуюць па ўсёй краіне.

Беларусь і Азербайджан адкрыюць гандлёвыя дамы адно аднаго на сваіх тэрыторыях. Ільхам Аліеў панаракаў, што ў гэтым азербайджанцы ад нас адстаюць. У 2016 у Баку пачаўся сапраўдны бум на нашы тавары. Да канца года ў краіне будзе ўжо 5 магазінаў з выключна беларускімі мяснымі і малочнымі дэлікатэсамі. Бакінцы ўспрымаюць іх менавіта так.

Гэта значыць, Беларусь мае намер увайсці ў "ненафтавы" сектар Азербайджана сур'ёзна і надоўга. Гэта могуць быць праекты ў вінаробнай сферы, у вытворчасці вырабаў з бавоўны і тытуню. Той жа АПК  і  высокія тэхналогіі, падрыхтоўка прафесійных рабочых кадраў. Усё тое, чым беларусы моцныя.

У знак павагі прэзідэнт Азербайджана ўручыў беларускаму лідару ордэн Гейдара Аліева. Гэта вышэйшая ўзнагарода ў краіне. "Неазербайджанцы" атрымліваюць яго ў рэдкіх выпадках - намаганні Аляксандра Лукашэнкі па наладжванні дыялогу паміж краінамі як раз такі. Такой узнагароды ўдастоеныя, напрыклад Жак Шырак, Лех Качыньскі, Рэджэп Эрдаган.

Менавіта пры Аліеве-старэйшым пачыналіся кантакты суверэнных рэспублік. Палітыка ў краіне вельмі паважаюць. Яго іменем названыя не толькі ордэн, аэрапорт,  праспект у сталіцы, але і маштабны культурны цэнтр. Будынак - сімвал сучаснага Баку нараўне з Палаючымі вежамі. Ёсць легенда, што з вышыні яно паўтарае роспіс Гейдара Аліева. У 2014 годзе Лонданскі музей дызайну прызнаў яго самым лепшым будынкам  у свеце.  Цэнтр плошчай 50 тысяч квадратных метраў  задумваўся  як цэнтр культурнага жыцця і духоўных каштоўнасцяў краіны.  Для беларускага прэзідэнта праводзяць экскурсію. Тут ёсць і музей Гейдара Аліева. Накшталт, расказваюць аб паважаным палітыку, а атрымліваецца, што аб нацыянальным шляху Азербайджана.

Многія заўважылі, што будаўніцтва такога ўнікальнага па архітэктуры і  "начынні" цэнтра цалкам у духу амбіцый сучаснага Азербайджана. У гэтую логіку ўкладваліся і I Еўрапейскія гульні. Летась прыкаспійская дзяржава замахнулася на іх правядзенне. Спартыўнае першынство прайшло з размахам. Гэта быў  вялікі іміджавы праект - магчымасць расказаць усяму свету аб  сабе. Былі пабудаваныя спартыўныя пляцоўкі - гімнастычная арэна, велапарк. У тым ліку  і алімпійскі стадыён.  Добра, у Мінску спартыўная інфраструктура ўжо ёсць.

Свайго азербайджанскага калегу Аляксандр Лукашэнка запрасіў прыехаць у Мінск на Еўрапейскія гульні. Другія па ліку пройдуць у беларускай сталіцы. Вось яшчэ адна нітачка, якая звяжа Мінск і Баку. Бо, нягледзячы на адлегласць і такі розны менталітэт, краіны сапраўды блізкія.