Міграцыя стала каталізатарам цяперашніх праблем ЕС. Мільёны бежанцаў з Усходу еўракалос на сваіх плячах вынесці ўжо не змог. Як вынік - расколатая Еўропа. І зараз ужо дакладна асобная Вялікабрытанія. Пункт незвароту пройдзены. Лондан афіцыйна запусціў Брэксіт. У найбліжэйшы час мясцовым парламентарыям трэба абнавіць або цалкам перапісаць каля 20 000 законаў. А бізнесу - падрыхтаваць планы на выпадак самага дрэннага сцэнарыя, так званага жорсткага Брэксіту, калі ў Бруселі вырашаць пакараць мяцежнае каралеўства на поўную.
У ЕС выхаду Вялікабрытаніі з супольнасці, натуральна, не рады. Адны рэагуюць на сітуацыю са стаічным спакоем, іншыя, насупраць, балюча. Да прыкладу, кіраўнік Еўракамісіі Жан-Клод Юнкер заявіў на тыдні, што Еўрасаюз падтрымае імкненне амерыканскіх штатаў да незалежнасці, калі прэзідэнт ЗША Дональд Трамп не спыніць публічна вітаць Брэксіт. Як рашэнне 52% брытанцаў зменіць Туманны Альбіён і Еўропу і што рабіць астатнім 48%? Раскажа Юрый Казлоў.
29 сакавіка. Дзень, які ўжо ўвайшоў у гісторыю Еўропы. У сераду брытанскі прэм'ер Тэрэза Мэй падпісала афіцыйнае апавяшчэнне аб Брэксіце. Ліст, у якім паведамлялася пра запуск Злучаным Каралеўствам 50-га артыкула Лісабонскага дагавора, быў перададзены кіраўніку Еўрасавета Дональду Туску. Прэзідэнт ЕС выглядаў трохі збянтэжаным і не хаваў засмучэння.
Дональд Туск, старшыня Еўрапейскага савета: "Вось яно... Шэсць старонак. Апавяшчэнне ад прэм'ер-міністра Мэй, якое запускае 50-ы артыкул. Няма прычыны прыкідвацца, што гэта шчаслівы дзень для Бруселя або для Лондана. Тым больш большасць еўрапейцаў і амаль палова брытанцаў выступаюць за тое, каб мы былі разам".
Высновы з брытанскага дэмаршу ў Бруселі зрабілі адразу пасля нашумелага рэферэндуму - ён адбыўся мінулым летам. У апошнія месяцы ЕС узмацняе жорсткасць правіл прыёму мігрантаў - яны сталі, мабыць, галоўнай прычынай незадаволенасці Лондана - і заяўляе пра намер даць больш паўнамоцтваў урадам краін, якія не жадаюць цеснай інтэграцыі. У такіх мер нямала крытыкаў. Адны гавораць аб расізме і крызісе гуманізму, іншыя асцерагаюцца, што пасля Брэксіту ў ЕС сфарміруецца новы саюз - з багатых дзяржаў. Астатнія апынуцца ўбаку.
Найболей верагодныя кандыдаты на выхад - Нідэрланды, Данія, Італія і Францыя. У апошняй пазіцыі еўраскептыкаў асабліва моцныя. Рэферэндум аб членстве ў ЕС - адзін з пунктаў перадвыбарнай праграмы кандыдата ў прэзідэнты Пятай рэспублікі Марын Ле Пен.
Якімі будуць умовы Брэксіту, па-ранейшаму невядома. Пакуль бакі толькі абмяняліся сваім бачаннем парадку. Тэрэза Мэй настойвала на правядзенні паралельных пасяджэнняў - і наконт Брэксіту, і наконт новых гандлёвых дамоў з краінамі супольнасці. Але ў ЕС заявілі: раніцай развод, а ўвечар - гутаркі пра гандаль.
Аднан Менан, палітычны аналітык, Каралеўскі каледж Лондана: "Я думаю, большая частка часу ў наступныя два гады будзе прысвечаная сумным кулуарным перамовам паміж экспертамі. Час ад часу будуць збірацца кіраўнікі дзяржаў, каб публічна палаяцца. Што ж датычыцца нейкіх рэальных мер, то гаварыць пра іх яшчэ рана. Ёсць ліст Мэй, ёсць адказ ЕС. Зараз еўрапейскія краіны пачнуць перамовы аб прадмеце перамоў, потым, напэўна, будуць перамовы аб пачатку перамоў…"
Дональд Туск, старшыня Еўрапейскага савета: "Перамовы будуць цяжкімі, а часам нават і канфрантацыйнымі. Няма ніякага спосабу пазбегнуць гэтага. У Еўрасаюза няма і не будзе мэты караць Вялікабрытанію. Брэксіт сам па сабе ўжо дастатковае пакаранне…"
Пакуль Брусель вызначыў чатыры фундаментальныя прынцыпы Брэксіту, з якімі ў Лондане збольшага згодныя. Гэта абарона правоў грамадзян, якія апынуцца падзеленымі мяжой, урэгуляванне прававога становішча кампаній, выкананне фінансавых абавязацельстваў і захаванне мірнага працэсу ў Паўночнай Ірландыі.
Нягледзячы на тое што працэдура Брэксіту зойме не меней за два гады, брытанскі і еўрапейскі бізнес ужо дбайна да яе рыхтуюцца. Прычым фінансісты разлічваюць на горшы сцэнарый - так званы жорсткі Брэксіт, гэта калі Туманнаму Альбіёну не атрымаецца захаваць наогул ніякіх прэферэнцый на еўрапейскім рынку. У парыжскім дзелавым цэнтры "Ла Дэфанс" поўным ходам ідзе будаўніцтва новых небаскробаў. У лонданскім Сіці французы клеяць аб'явы, якія перавабліваюць менеджараў у Парыж. "Стаміліся ад туману? Пакаштуйце жаб!" - напісана на постарах.
Што датычыцца грошай, то пакуль эксперты завуць дзве лічбы: 10 мільярдаў еўра за год - сума, на якую ўзрастуць членскія ўзносы 27 удзельнікаў супольнасці - і 60 мільярдаў еўра - гэта "аліменты", якія Лондан выплаціць Бруселю. Адказваючы на пытанне, чаму Брытанія павінна плаціць за развод, прэс-сакратар Еўракамісіі Маргарытыс Схінас прывёў наступны прыклад.
Маргарытыс Схінас, спікер Еўракамісіі: "Гэта як быццам ты прыйшоў у паб з 27-ю сябрамі і сказаў, што ты ставіш усім піва. І таму ты не можаш проста ўзяць і пайсці пасярод вечарынкі. Спачатку ты павінен заплаціць за піва, якім усіх частаваў".
Дарэчы, пра піва. Брэксіт стаў сапраўдным падарункам для ўладальнікаў брытанскіх пабаў. Колькасць наведвальнікаў у апошнія дні проста неверагодная. Прыхільнікі разводу ладзяць тэматычныя вечарынкі з флагамі Каралеўства і партрэтамі каралевы, праціўнікі запіваюць паразу. А яшчэ ў Лондане ўжо некалькі дзён не сціхаюць акцыі пратэсту - ад шматтысячных дэманстрацый да невялікіх, але пацешных флэшмобаў.
Маніфестацыі праходзяць і ў рэгіёнах. Самі брытанцы гавораць, што апроч фінансавых наступстваў, у Брэксіту ёсць тры вялікія але: Гібралтар, Паўночная Ірландыя і Шатландыя. Першы асцерагаецца сур'ёзнага адтоку капіталу з прычыны з'яўлення мяжы з Іспаніяй. Белфаст баіцца разрыву сувязяў з Ірландскай Рэспублікай. Эдынбург жа проста прынцыпова супраць разводу і ўжо анансаваў новы рэферэндум аб незалежнасці ад кароны.
