Легендарнаму песняру ХХ стагоддзя - Уладзіміру Мулявіну - споўнілася б 75 гадоў

17 января 2016

Просты, далікатны, сумленны - менавіта так гавораць пра музыканта тыя, хто ведаў яго асабіста. Спявак і заснавальнік ансамбля "Песняры", Мулявін сабраў самы яркі бэнд і правёў яго праз некалькі дзесяцігоддзяў.

Ён стаў першапраходцам у жанры фолк-рока. Слава гэтага калектыву можа параўнацца хіба што з брытанцамі "Бітлз". Беларускія салаўі заявілі пра сябе сучаснымі апрацоўкамі фальклору. Да Мулявіна гэтага не рабіў ніхто. Малавядомыя факты пра жыццё вялікага музыканта - у рэпартажы Ніны Мажэйкі.

У 60-х увесь свет знемагаў па "Бітлз", дзесяцігоддзем пазней у СССР з'явіліся свае бітлы - яны ж "Песняры".

Гэта было ўварванне ВІА на савецкую эстраду. У той час самадзейнасць, хоць і прызнаную дзяржавай, не віталі. Занадта адважна. Што ўжо гаварыць пра рокавыя акорды ў суседстве з Зыкінай, Магамаевым.

Дарэчы, "Песнярамі" яны стануць крыху пазней - у 70-м. Калі паедуць на 4-ы Усесаюзны конкурс артыстаў эстрады. Тады малавядомыя "Лявоны" пад кіраўніцтвам Уладзіміра Мулявіна былі ансамблем пры Беларускай філармоніі. Паездка ў Маскву - шанц прабіцца на вялікую сцэну. "Лявоны" прыйшлося змяніць на больш правільнае, з пункта погляду ідэалогіі, - "Песняры".

Другое ганаровае месца "Песняры" падзялілі з Львом Лешчанкам. У Мінск калектыў прыехаў ашаломлены поспехам. Тры туры - па тры песні. Гатовая канцэртная праграма. Рэжысёр кіно і тэлебачання Уладзімір Арлоў зняў першы пастановачны музычны канцэрт маладога ансамбля.

Рускі па нацыянальнасці Мулявін адрадзіў цікавасць да беларускага фальклору. Ён стварыў свой музычны кірунак, песняраўскі стыль - фолк-біт. Або фолк-рок. Народная песня - гэта не толькі меладычны малюнак, яшчэ і вакал. Да яго Мулявін ставіўся самым педантычным чынам.

Па аўтэнтыку ехалі ў беларускую глыбінку. На Палессе. Часам аўтобусу, які ў народзе звалі "фурцвагенамі" - філармонія іх атрымала з Масквы ад тагачаснага міністра культуры СССР Фурцавай, - прыходзілася амаль пераплываць з аднаго берага на іншы. Разам з кампазітарам Ігарам Лучанком Мулявін запісваў песні, часам ад рукі крэсліў нотны стан. Пазней запісвалі на магнітафон.

У 76-м "Песняры" адправіліся ў двухтыднёвы тур па ЗША. Усе канцэрты былі з аншлагамі. Часопіс "Білборд" назаве гэтыя гастролі ўварваннем рускага рока.

Тады яны зарабілі мільён у доларавым эквіваленце. Але ніводнага сімптому зорнай хваробы. Увесь прыбытак дзяржаве. З такім жа поспехам "Песняры" выступалі і на роднай зямлі. Гэтыя кадры тэлегледачы бачаць упершыню за 36 гадоў! У архіве Белтэлерадыёкампаніі захоўваецца алічбаваная 16 мм кінаплёнка, на якой калектыў дае канцэрт у саўгасе "Любань" Вілейскага раёна 1980 года.

Ала Вярэніч, дырэктар Дырэкцыі фондавых матэрыялаў Белтэлерадыёкампаніі: "Крыху больш як год таму мы пачалі алічбоўку 16 мм плёнкі і, у прыватнасці, сюжэтаў да "Панарамы навін". Пачынаючы з 78-га года па 94-ы год. Гэта вельмі вялікі перыяд - у нас больш за 3 000 адзінак захоўвання. Мы яго адразу аднеслі да залатога фонду БТ, таму што ён прайшоў у 80-м годзе ў эфір, і больш яго ніхто не бачыў і не ведаў пра існаванне вось такога ўнікальнага матэрыялу, эксклюзіўнага".

Артэфакты творчага жыцця легендарнага ансамбля захоўваюць і ў Музеі гісторыі тэатральнай і музычнай культуры: ноты песняраўскіх хітоў, пласцінкі і эскізы касцюмаў - таксама частка іміджу калектыву.

Ансамбль "Песняры" быў нетыповым нават з пункта погляду знешняга выгляду ўдзельнікаў калектыву. Аблічча песняра Мулявіна - паэта і рыцара з яго нязменнымі шляхецкімі вусамі, у чырвоным кунтушы - здаецца, нібы сышло са старажытнага партрэта.

"Песняры" вылучаліся на фоне іншых ВІА ў стандартных пінжачках і камізэльках. Замест іх - доўгія плашчы, арнамент на ўсе грудзі і абавязкова кідкая дэталь на спіне ў галоўнага песняра Мулявіна.

На 25-годдзе ансамбля Мулявін выйдзе на віцебскую сцэну ў кальчузе. І праспявае "Малітву" Купалы. Два вялікія песняры ХХ стагоддзя ўвасобяцца на адной сцэне.

Для падрыхтоўкі гэтага хіта спатрэбіліся месяцы. За аснову кампазітар Алег Моўчан узяў рэальную малітву. У Кафедральным саборы. Гармонію піяніст склаў на адной струне аднаго грыфа.

2003 стане фатальным для песняра. Аварыя - восем месяцаў амаль без руху. Мулявін памёр праз два тыдні пасля свайго дня нараджэння. Майстар пайшоў, але пасля яго засталіся ноты… і апошняя з іх яшчэ не прагучала.