Чым слова наша адгукнецца? Грамадскім мірам, эканамічным стымулам або гібрыднай вайной, беспарадкамі і спусташэннем? Гэтыя далёка не бяздзейныя пытанні нашага журналісцкага цэха на тыдні абмяркоўвалі рускамоўныя журналісты з усяго свету. Мінск, не паспеўшы астыць ад медыйнага рэзанансу Асамблеі АБСЕ, стаў сусветнай сталіцай рускай прэсы. Аднайменны кангрэс сабраў акул пяра з чвэрці краін планеты і больш быў падобны на Аб'яднаныя… рускай мовай - нацыі.
Дарэчы, аб "арэале" мовы Пушкіна, Талстога і Дастаеўскага, больш дакладна, аб яго звужэнні ў свеце гаварылі ў першую чаргу. Зараз на рускай гавораць, чытаюць і глядзяць ТБ каля 300 мільёнаў. Але з кожным годам, на жаль, гэтых мільёнаў усё менш. Працэс і аб'ектыўны, і рукатворны. Постсавецкія рэспублікі адстройваюць нацыянальную ідэнтычнасць, паднімаючы сваю мову. Плюс ганенні на альтэрнатыўныя рускія медыя ў Еўропе і Амерыцы. Ды і такіх слупоў рускай славеснасці, як Пушкін або Ленін, здольных даць свету звышпрывабныя ідэі, аб'ектыўна няма.
Па запрашэнні ўплывовых журналістаў на кангрэсе выступіў і Кіраўнік Беларусі. Прычым Прэзідэнту адразу пачалі дзякаваць за камфортныя ўмовы для рускай мовы, яе дзяржаўны статус і развіццё. Але Аляксандр Лукашэнка гэтыя падзякі спыніў першымі ж словамі. Руская - гэта і наша мова. У яе ўклаліся нашы класікі і дзясяткі пакаленняў. Гэта частка нашай нацыянальнай душы і ідэнтычнасці. Таму - не дзякуйце. Мы ад такога багацця не адмовімся.
Другая ключавая тэма кангрэса - лічбавае слова. Стагоддзе, калі кожны актыўны ў Сетцы грамадзянін сам сабе і журналіст, і блогер. Калі друкаванае слова здае пазіцыі электронным носьбітам. Калі давер твіту ў моладзі часам большы, чым афіцыйнаму каментарыю. З аднаго боку - масавая і імгненная дасведчанасць, прастата камунікацый і камфорт інтэрнэт-карыстальніка. Але ў тым жа кактэйлі - масавыя фейкі, прасцей гаворачы, хлусня і прапаганда. Безадказнасць, якая штурхае грамадства і палітыкаў да міжэтнічнай і рэлігійнай варожасці або да войнаў і агрэсій. Успомнім карыкатуры на прарока "Шарлі Эбдо", істэрыку вакол Югаславіі, Ірака, Лівіі і Сірыі. А сёння яшчэ і цкаванне і дэманізацыю ў так званых новых медыя двух прэзідэнтаў - Трампа і Пуціна.
І добра б, страсці кіпелі толькі ў Інтэрнэце, але яны ж правакуюць рэальныя войны і рэальныя смерці. Лічбавае слова калечыць і забівае мільёны. Нават тэрмін новы таму прыдумалі - "гібрыдная вайна". Прэзідэнт у дыялогу з удзельнікамі кангрэса на гэтую тэму паразважаў грунтоўна і адкрыта, заклікаўшы: не кідайце традыцыйнага слова. Хто ведае, чым новае адгукнецца ў будучыні. Можа "раем на зямлі", але, хутчэй, пеклам братазабойства.
Наогул кангрэс выдаўся насычаным, вострым і адкрытым. Падтрымаў танальнасць, зададзеную беларускім лідарам. А самога Прэзідэнта кангрэсмены не жадалі адпускаць без, як прынята гаварыць у нас, эксклюзіву. Выйшла душэўна. Прэзідэнт паспеў запрасіць і ў калыску славянскай цывілізацыі - наш агульны Полацк, і на раздолле фэсту славянскіх мастацтваў у Віцебск. Сёння ўжо ведаем: абсалютная большасць гэтым запрашэннем скарысталася і зараз, напэўна, лепш разумее і нас, беларусаў, і наш беларускі свет.
