Як мы ўжо гаварылі, да дэнамінацыі беларусы ставяцца станоўча, прынамсі, менавіта такіх водзываў большасць на розных інтэрнэт-форумах, ды і нам на вуліцах мінчане гаварылі тое ж, праўда, да звону манет у кішэнях гатовыя не ўсе.
З другога боку, старэйшае пакаленне па манетах настальгуе, а некаторым новыя металічныя грошы абяцаюць прыбытак. Каму - даведалася Ксенія Рабчынская.
На прадпрыемстве, дзе нараджаюцца кашалькі і сумкі, да дэнамінацыі ўжо сёння гатовыя. У лінейцы дзясяткі мадэляў, і амаль усе яны з кішэнькай на маланцы ўсярэдзіне - як раз для манет. Уся справа ў тым, што беларускі вытворца ўжо даўно працуе на экспарт у Расію - 30% прадукцыі з'язджае да суседа. А розніцы паміж рынкамі ніколі не рабілі - беларусы таксама даўно палюбілі кішэнькі для манет, толькі выкарыстаоўвалі іх не па прамым прызначэнні - напрыклад, для жэтонаў на метро і пластыкавых картак.
Хоць, гавораць на прадпрыемстве, вялікага ажыятажу кашалькоў тут не чакаюць, да таго ж зараз добра прадаюцца партаманэты, дзе шмат аддзяленняў для пластыка - сярэднестатыстычны беларус назбіраў ужо як мінімум адну зарплатную карту і некалькі скідачных карт, а безнаяўнымі грошамі ў магазінах расплачваюцца ўсё часцей. Але, вядома, далёка не ўсе.
Любы прадукт з гэтай каляскі ўжо першага ліпеня беларусы змогуць купіць не за папяровыя 10 тысяч, а літаральна за манету, за адзін рубель. Прычым папяровага эквівалента ў беларускага жалезнага рубля не будзе. На тое, каб прывыкнуць, у беларусаў будзе паўгода - на працягу 6 месяцаў усе гандлёвыя сеткі абавязаныя паказваць цэны ў старых і новых грашах.
Так, у адну манету вам абыдзецца, напрыклад, малако, цукар, макароны, газіроўка і яшчэ вельмі шмат прадуктаў, прычым пры дэнамінацыі, акругляць цэны магазіны абавязаныя ў меншы бок. А вось, як акругляць кошт паездкі ў таксі, вадзіцель Сяргей Афанасьеў не ведае - нават зараз, пры цяперашніх невялікіх наміналах, здачу знайсці не заўсёды проста. Першага ліпеня ён чакае з асцярогай.
Затое, мяркуюць уладальнікі кавааўтаматаў, у іх прыбытку стане больш. Хоць, вядома, у кожны прыйдзецца дабавіць манетапрыёмнікі і перапраграмаваць прыёмнік купюр на новыя банкноты, і на гэта пойдзе пэўная сума. Але, як гавораць міжнародныя даследаванні, і ў вендынгавым бізнесе ў іх вераць - з металічнымі грашыма людзі расстаюцца больш проста, а значыць, і купляць нешта будуць больш ахвотна.
Вячаслаў Смірноў, дырэктар вендынгавай кампаніі:
"З манетамі праблем не будзе, таму што ёсць мадэлі манетапрыёмнікаў з функцыяй саманавучання, гэта значыць, мы закідваем манетку, манетапрыёмнік разумее яе, прымае, параўноўвае і выдае напой".
Па-свойму ўспрынялі з'яўленне манет і нумізматы - зразумела, вялікай каштоўнасці ў новых капеек не будзе - сёння нават старажытныя 500-гадовыя металічныя грошы на рынку могуць каштаваць усяго 100 тысяч рублёў. Але традыцыя, якая існуе ў грашовым абароце свету яшчэ з 6 стагоддзя да нашай эры, і зараз вяртаецца ў Беларусь, у любым выпадку ўспрымаецца пазітыўна.
Дарэчы, адны з самых старажытных манет у славянскім свеце - гэта распаўсюджаныя на Чарнаморскім узбярэжжы медныя грошы ў форме дэльфінаў.
Нашы будучыя незвычайнай формай не адрозніваюцца, затое на іх намаляваны нацыянальны арнамент, які ёсць нават на слуцкіх паясах. На самых дробных - гэта арнамент, сімвалізуючы багацце і дастатак. На 10, 20 і 50 капейках - урадлівасць і жыццёвую сілу. На металічных рублі і двух рублях - імкненне чалавека да шчасця і свабоды. Дарэчы, беларусы новыя грошы лічаць прыгожымі.
Плюсы ў новых купюрах бачаць і псіхолагі: самы вялікі - у буйных лічбах - для зручнасці людзей з дрэнным зрокам і пажылых людзей. Яшчэ адзін бонус - розны памер купюр, але аптымальна, каб змяшчаліся ў мужчынскай далоні. Колеравае рашэнне псіхалагічна на траты асабліва не ўплывае, але, вядома, чым буйнейшая купюра, тым больш складана з ёй расстацца.
Ігар Фурманаў, загадчык кафедры псіхалогіі БДУ, доктар псіхалагічных навук, прафесар:
"Найважнейшае, што мы хочам паказаць гэтымі грашыма, бо грошы, яны паслы свету, вы пагадзіцеся, што грошы выконваюць такую ж функцыю прадстаўніцтва нашай краіны за мяжой, як і мы самі".
Можа, менавіта таму архітэктурныя рашэнні на валюце - адны з самых папулярных у свеце. А вось манеты для беларусаў, асабліва тых, хто старэйшы, - не толькі своеасаблівы гарант стабільнасці рубля, але і момант настальгічны.
