Шэдэўр даўжынёй 15 кіламетраў. Галоўная вуліца краіны ад знакамітай брамы Мінска да мастацкіх пано мікрараёна Усход - цэласны архітэктурны ансамбль. Менавіта гэтым маршрутам на экскурсійным кабрыялеце імкнуцца пракаціцца госці сталіцы. З ветрыкам вырашыў пракаціцца і "Галоўны эфір". Другі паверх, выдатны агляд. Усяго за дзве гадзіны можна ўбачыць некалькі дзясяткаў будынкаў у стылі сталінскага ампіру. Пасляваенная забудова, так добра знаёмая кожнаму жыхару Мінска, ды і, пэўна, усёй Беларусі. Праспект Незалежнасці можа патрапіць у спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Сёння ў сталіцы завяршыўся семінар, падчас якога эксперты з Расіі, Украіны, Польшчы, Чэхіі, Германіі дапамагалі беларускім калегам пачаць падрыхтоўку да намінацыі. Калі і якія матэрыялы будуць пададзеныя на разгляд камітэта сусветнай спадчыны? Што думаюць пра галоўную магістраль Мінска замежныя спецыялісты? Ну, і, вядома, як гэта - жыць у арт-аб'екце, - глядзіце ў рэпартажы нашай калегі Іны Пілевіч.
У яго на ўліку кожная пілястра, калона і кансоль роднага дому. Дзмітрый Балаш ужо некалькі гадоў змагаецца за гістарычнае аблічча сталічнай шматпавярхоўкі па адрасе Свярдлова, 26. У выніку камерцыялізацыі першых паверхаў будынка будаўнічай кавадлай быў збіты не адзін дзясятак дэкаратыўных элементаў. Гэты факт і падштурхнуў мінчаніна звярнуцца ў Міністэрства культуры і даказаць, што жыве ў архітэктурным шэдэўры.
Дом на Свярдлова, 26 першапачаткова будаваўся як помнік. Складае адзіны ансамбль з брамай горада. Аўтар квартала - народны архітэктар СССР Барыс Рубаненка. Гэта ён спраектаваў школу на Неўскім праспекце і жылы раён на Малой Ахце - зараз гістарычныя часткі горада Санкт-Пецярбурга. Мінкульт улічыў гэтыя факты і ўключыў жылы дом у спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі. Зараз прычыненне шкоды сталінцы будзе карацца.
Мінск - запаведнік культуры савецкага часу. А галоўны праспект сталіцы прывабны не толькі для турыстаў,
Як захаваць спадчыну і атрымаць ад гэтага дывідэнды, на тыдні абмяркоўвалі эксперты з шасці краін. Праспект Незалежнасці прэтэндуе на статус аб'екта Спісу сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.
Гарызанталь сталіцы даўжынёй 15 кіламетраў. Феномен праспекта Незалежнасці тлумачаць спалучэннем некалькіх акалічнасцяў. Падчас Вялікай Айчыннай вайны горад быў моцна разбураны. Сталіцу БССР нават хацелі перанесці на 15-20 кіламетраў - маўляў, прасцей пабудаваць зноўку. У выніку ўлады вырашылі рэканструяваць Мінск. З пасляваенным пафасам перамогі ён зноўку ўзводзіўся агульным генпланам. Да працы былі прыцягнутыя выдатныя майстры дойлідства з усяго Савецкага Саюза.
Вось Мінска як узор сталінскага ампіру. Менавіта так звалі савецкую архітэктуру канца 40-х - 50х гадоў. Гэтае паняцце спалучае ў сабе некалькі архітэктурных стыляў: барока, ампір эпохі Напалеона, позні класіцызм і нават ар-дэко.
Савецкія архітэктары арыентаваліся на шэдэўры сусветнага дойлідства. Галоўпаштамт нагадвае італьянскі Палаца Полі, а Палац прафсаюзаў мінчане даўно ахрысцілі беларускім Парфенонам. Падобна старажытнагрэчаскаму храму, велічны будынак акружаюць 60 калон.
Пампезнасць, раскоша, велічнасць, манументальнасць праспекта, паводле задумы архітэктараў, павінна прысутнічаць не толькі ў буйных, але і малых формах. У адзіным стылі майстры спраектавалі ўсё - ад будынкаў да ліхтароў. Так, невыпадкова гарадскія пражэктары ўпрыгожвае кветкавы ўзор - гэта элемент арнаменту слуцкіх паясоў.
Ансамбль праспекта Незалежнасці будзе прадстаўлены на суісканне статусу аб'екта Спісу сусветнай спадчыны ЮНЕСКА разам з ключавымі вуліцамі Масквы, Кіева, Харкава, Берліна, Варшавы. Тэма намінацыі - сацыялістычная пасляваенная архітэктура ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе. Вядучыя спецыялісты краін-намінантаў сабраліся ў Мінску, каб вызначыць план супрацоўніцтва і заадно праехаць па адной з самых працяглых гарадскіх магістраляў у Еўропе.
Крашчацік у Кіеве, Маркс-алея ў Берліне, Маскоўскі праспект у Харкаве, вуліца Маршалкоўская ў Варшаве. У гэты спіс галоўная вуліца нашай краіны ўвойдзе не цалкам. На суісканне ЮНЕСКА будуць прадстаўленыя толькі элементы архітэктурнага ансамбля, якія змаглі супрацьстаяць навале сучаснага дойлідства.
