У Палацы Незалежнасці сёння адбылася вялікая размова аб развіцці сістэмы аховы здароўя

Гэта сфера заўсёды ўдастойваецца павышанай увагі з боку дзяржавы, бо інвестыцыі ў здароўе напрамую ўплываюць на якасць і працягласць жыцця беларусаў. Лішні раз аб прафесіяналізме нашых спецыялістаў гаварыць не прыходзіцца. Беларускія ўрачы выконваюць самыя складаныя  высокатэхналагічныя аперацыі, менавіта таму да нас едуць лячыцца з-за мяжы. На экспарце медтавараў і паслуг летась краіна зарабіла больш за  200 мільёнаў долараў. Экспарт, зніжэнне выдаткаў, стварэнне рабочых месцаў -  старыя/новыя задачы для Міністэрства аховы здароўя. У гэтай структуры вось ужо як некалькі месяцаў   новы міністр Уладзімір Каранік. І сёння, па сутнасці, адбыўся яго першы публічны даклад Кіраўніку дзяржавы. Многія з пытанняў, якія патрабавалі аператыўнага вырашэння, Аляксандр Лукашэнка назваў яшчэ пры прызначэнні на пасаду. Усе памятаюць серыю скандалаў з дзяржзакупкамі медабсталявання - тут трэба было разабрацца ў першую чаргу. 

З набалелага  і кошт лекаў, імпартазамяшчэнне, але і задачы куды больш глабальныя - удасканаленне ўсёй сістэмы, каб магчымасць хутка і якасна атрымаць кваліфікаваную дапамогу была не толькі ў жыхароў вялікіх гарадоў, але і малых населеных пунктаў. Тэму працягне Ілона Красуцкая. 

Наша здароўе - тэма, якая, так або інакш, хвалюе кожную беларускую сям'ю: аказанне своечасовай дапамогі/яе якасць  дзіцяці/ даросламу, даступнасць лекаў і іх кошт. Так, беларуская медыцына  апошні час зрабіла вялізны крок наперад. Пра гэта сведчаць і сусветныя рэйтынгі. Але як і ў любой сферы не ўсё заўсёды бывае гладка. Менавіта таму ў прамым сэнсе жыццёва важныя пытанні - пытанні здароўя -  на пастаянным кантролі Кіраўніка дзяржавы.

З дакладам у Прэзідэнта сёння міністр аховы здароўя. Уладзімір Каранік заступіў на пасаду ўсяго пару месяцаў таму. Тады пры прызначэнні Прэзідэнт паставіў  задачу: навесці парадак у медыцыне.  У першую чаргу, гэта барацьба з карупцыяй - выкараненне шэрых схем пры закупках медабсталявання. На слыху дагэтуль серыя скандалаў. 

Новы міністр у медыцыне чалавек не новы, таму нават за такі кароткі перыяд на пасадзе  аператыўна ўключыўся ў працу. Міністэрства аховы здароўя ўжо змяніла падыходы да закупкі высокатэхналагічнага абсталявання. Якасны маркетынг, сыход ад пасрэднікаў (працуюць ужо не з пастаўшчыкамі, а напрамую з вытворцамі) дазволіў па асобных пазіцыях сэканоміць прыкладна напалову. Розніца сапраўды ўражвае. 

Уладзімір Каранік, Міністр аховы здароўя Беларусі: "Па асобных пазіцыях дарагога абсталявання цана знізілася ад 26 % да 54 %, па некаторых запасных частках зніжэнне цаны яшчэ больш істотнае. Прыклад -  закупка для адной з медустаноў рэнтгенаўскага выпраменьвальніка для тамографа. Летась ён каштаваў $223 тысячы Зараз ён прадаецца за $89 тысяч. У жніўні-верасні ў медыцынскіх установах плануецца аднавіць усё наяўнае абсталяванне, а апараты, якія эксплуатуюцца больш за 10 гадоў і іх рамонт з эканамічнага пункта погляду нявыгадны, заменяць на новыя".

Першую дапамогу ў частцы закупак медабсталявання акажа і штучны інтэлект. Ёсць прапанова: стварыць платформу, дзе анлайн будуць адлюстроўвацца ўсе закупкі для медустаноў. Яе распрацуе наш Парк высокіх тэхналогій. Прынцып такі: праграма выяўляе аднатыпныя пазіцыі, калі цэны па іх адрозніваюцца,  сістэма аўтаматычна інфармуе - такі сігнал для Міністэрства аховы здароўя. Прэзідэнт гэту прапанову падтрымаў. Яшчэ адна набалелая тэма - вытворчасць лекавых сродкаў, іх кошт. На рынку становіцца ўсё больш айчынных прэпаратаў. Але канкурэнтную барацьбу ніхто не адмяняў. Ведучы гэту барацьбу, не заўсёды ўсе іграюць па сумленных правілах. Узяць хоць бы розніцу ў цане. Але самае галоўнае - пакупнік павінен быць упэўнены ў якасці. 

Яшчэ гадоў 7 таму  ў Беларусі выраблялі толькі каля 18 % сваіх лекаў. Зараз больш за палову айчынныя!  За гэты час у краіне з'явіліся сотні відаў новых лекаў. Зараз нашы прэпараты прадаюцца ў аптэках блізкіх дзяржаў і краінах далёкай дугі. У Беларусі вырабляюць і джэнерыкі, гэта значыць, копіі замежных прэпаратаў. Натуральна, мясцовы аналаг каштуе танней. Аднак ва ўсіх беларускіх леках выкарыстоўваецца тая ж сыравіна, што і ў арыгіналаў. Закупляем толькі субстанцыю, астатні працэс цалкам выконваем самі. У выніку ў аптэчную сетку Беларусі паступаюць айчынныя прэпараты цалкам раўназначныя па сваёй эфектыўнасці імпартным.

Перад тым, як трапіць на прылаўкі, кожная партыя праходзіць строгі кантроль якасці. Ад разліку масы ўсіх рэчываў і прымешак да якасці растварэння ў арганізме. Зрэшты, татальны кантроль і ідэальны парадак павінен быць не толькі ў фармгаліне, на прадпрыемствах. Патрабаванні ўзмоцняць да складоў, у якіх пастаўшчыкі захоўваюць лекавыя сродкі. А новая структура - Дзяржфармнагляд - стане галоўным рэвізорам якасці прэпаратаў на рынку, прычым, не толькі айчынных, але і імпартных.

Канстанцін Белы, гендырэктар РУП "Белмедпрэпараты": "Якасць беларускіх лекаў не выклікае ні ў каго сумненняў, гэта даказана і ўрачамі. Карыстаецца попытам. Людзі купляюць лекі, і доля беларускіх лекаў займае на рынку Беларусі 50 %".

Здаецца, гэта распаўсюджаная практыка - папрасіць знаёмага або самому адправіцца ў іншую краіну па неабходны прэпарат. Праблема вырашальная, у Беларусі спросцяць рэгістрацыю лекаў, якія ў нас не вырабляюць. Наогул, згодна са статыстыкай, за год адзін беларус траціць на лекавыя сродкі каля 200 рублёў.

У якасці эксперыменту ў адной з сацыяльных сетак Міністэрства аховы здароўя папрасіла карыстальнікаў параўнаць кошт набываемых імі лекаў у Беларусі і за мяжой. Пад запісам пакінулі ўжо больш як 400 каментарыяў. Міністэрства аховы здароўя адрэагавала - вядзе перамовы з пастаўшчыкамі, каб цана была па магчымасці паніжаная.

Уладзімір Каранік, міністр аховы здароўя Беларусі: "Прааналізаваныя тыя прэпараты, якія найбольш часта сустракаюцца. Гэта ўжо больш як 100 пазіцый. Зараз рыхтуюцца дапаўненні ў нарматыўную базу рэгістрацыі лімітавых цэнаў на лекі. Адпаведна, гэтая інфармацыя перадаецца ў Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю для таго, каб вывучылі сітуацыю на суседніх рынках. Будзе зарэгістраваная лімітавая цана, якая з'яўляецца эканамічна абгрунтаванай, рыначнай, але не завышанай. Мы ні ў якім разе не спрабуем абмяжоўваць даступнасць лекаў, у тым ліку імпартных, для нашага насельніцтва. Лічу, што ў кожнага грамадзяніна павінен быць выбар: купіць альбо наш прэпарат, альбо імпартны. Але ў грамадзяніна павінна быць гарантыя, што ён купляе якасны прэпарат, незалежна ад таго, дзе ён быў выраблены".

Калі размова ідзе аб выратаванні чалавечага жыцця, лік, часам, ідзе не на хвіліны - секунды. Менавіта таму ў краіне правялі мадэрнізацыю ўсіх звёнаў аховы здароўя - ад фапаў у аграгарадках да магчымасці высокатэхналагічных аперацый у транспланталогіі. Штогод з'яўляюцца новыя віды дыягностыкі. Зробленая стаўка на развіццё айчыннай фармакалогіі. І ўсё гэта тысячы выратаваных жыццяў. На такія інвестыцыі ў здароўе і надалей не будуць шкадаваць нават самых вялікіх грошай.

Магчымасць хутка і якасна атрымаць кваліфікаваную дапамогу павінна быць не толькі ў жыхароў вялікіх гарадоў, але і малых населеных пунктаў. Ствараючы міжрэгіянальныя медцэнтры, улічаць так званае "правіла залатой гадзіны". Калі пасля звароту на працягу 60 хвілін пацыент можа быць дастаўлены ў сучасную клініку. Такія цэнтры будуць абслугоўваць раёны ў радыўсе прыкладна 70 км. Вынікі, сапраўды, каштуюць усіх намаганняў і выдаткаў. Лепшае сведчанне - пацыенты, якія атрымалі эфектыўнае лячэнне, вылечыліся цалкам або палепшылі якасць свайго жыцця. Бо гэта самы лепшы паказчык працы беларускіх урачоў - калі жыццё працягваецца.