У гэтыя дні Санкт-Пецярбург стаў палітычным, эканамічным, інавацыйным і культурным цэнтрам Саюзнай дзяржавы. Дзясяткі мерапрыемстваў VI Форуму рэгіёнаў, тысяча ўдзельнікаў абмяркоўвала стратэгію саюзнага жыцця. Два дні шчыльна працавалі і прэзідэнты. І хаця сустрэчу на Валааме напярэдадні завуць нефармальнай, у вялікай палітыцы не бывае экскурсій. Так ці інакш, гэта экскурс, бадай, дэталёвая распрацоўка ўсіх актуальных пытанняў (бо лідары размаўлялі ўвесь дзень). А вось сёння ў Таўрычаскім палацы прайшлі ўжо афіцыйныя перамовы Аляксандра Лукашэнкі і Уладзіміра Пуціна. Менавіта на гэтай сустрэчы вельмі выразна прагучалі важныя словы нашага Прэзідэнта: усе тэхнічныя пытанні і супярэчнасці ў двухбаковых адносінах павінны быць знятыя да 20-гадовага юбілею саюзнага дагавора. Гэта значыць, усе нюансы і шурпатасці, аб якіх так часта гавораць эксперты, ды і мы, журналісты, павінны быць ліквідаваныя да 8 снежня. Зрэшты, такой канкрэтыкі ўжо даўно чакаюць і простыя беларусы, і расіяне, далёкія ад складаных эканамічных і палітычных пытанняў. І сапраўды, час агульных слоў мінуў. Чакана выразныя рамкі пазначыў менавіта беларускі лідар, бо пазіцыя афіцыйнага Мінска, якая часта гучыць і на іншых самітах, - гэта здыманне любых бар'ераў і перашкод. А рашэнне пытанняў, якія ўзнікаюць, не павінна адкладвацца, бо ўсе яны ў канчатковым выніку адбіваюцца на жыхарах Саюзнай дзяржавы. Прапанова прагучала ў прысутнасці ключавых міністраў двух урадаў, якія ўваходзяць у міжурадавую групу па актуалізацыі дагавора.
Зрэшты, за гэтыя дні на саюзнае жыццё ўдалося зірнуць з усіх бакоў, на асобных мерапрыемствах абмяркоўвалі і супрацоўніцтва рэгіёнаў, і адукацыйную сферу, сельскую гаспадарку і высокія тэхналогіі. Атрымалася нават зазірнуць за межы саюзнай праблематыкі. Сёння пасля завяршэння форуму Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін сустрэліся з Віктарам Медзведчуком, кіраўніком палітсавета ўкраінскай партыі “Апазіцыйная платформа - За жыццё”. Пра што гаварылі ў кулуарах форуму і якія праекты сёння звязваюць самых блізкіх партнёраў і саюзнікаў? З Санкт-Пецярбурга - Андрэй Крывашэеў.
Кульмінацыя Форуму рэгіёнаў - тут, у Таўрычаскім палацы Санкт-Пецярбурга. Цэнтр парламентарызму СНД сёння жыве духам больш вузкай, але затое больш глыбокай інтэграцыі - Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі. Фінальны дзень форуму самы адказны: вынікі года і новыя ініцыятывы сенатары і губернатары падаюць на суд прэзідэнтаў. За сухімі лічбамі - кантракты на 120 мільёнаў долараў і плюс шэсць дзясяткаў пагадненняў, уключаючы прамыя рэгіянальныя, - галоўны сэнс фармату: эканоміка, медыя і гуманітарная прастора павінны жыць і развівацца на адной саюзнай хвалі. А калі часам і будзе штарміць у адносінах, каб не мацней, як штарміць Няву або Фантанку ў летні дзень.
Першыя перамовы лідараў Беларусі і Расіі сёння - у чытальнай зале Таўрычаскага. На паліцах у асноўным кнігі па эканоміцы. Увесь спектр думкі - ад рэфарматара Гайдара да кансерватыўных асноў прамысловай палітыкі. Менавіта ў гэтым дыяпазоне часам сутыкаюцца інтарэсы расійскага і беларускага бізнесу. У падатковым манеўры, грузаперавозках і экспарце тавараў. Саюзнікам даводзіцца выбіраць: або чысты рынак, або сацыяльная адказнасць. Апошнія гады, асабліва пад знешнім ціскам, Мінск і Масква ўсё часцей выбіраюць агульныя інтарэсы і цесна склейваюць эканомікі. Менавіта пра гэта гаворыць шчыры ленінградзец Уладзімір Пуцін.
Фармат сустрэчы на мове пратаколу 1+5. Гэта значыць, прэзідэнт, ключавыя міністры і пасол. Для саюза гэтыя "плюс пяць" яшчэ і ключавыя фігуры, што распрацоўваюць саюзны дагавор. Яму 20, і ён мае патрэбу ў абнаўленні. Пры гэтым на ўзроўні лідараў контуры і стратэгія мадэрнізацыі ўжо вызначаныя. Аб прыкрай руціне абмежаванняў гаворым ужо гадоў дзесяць, а тут, у Піцеры, - усе тры дні форуму. З пытанняў, якія можна вырашыць, саюзная маркіроўка ад поля да прылаўка. Пакуль ёсць свая ў Беларусі і свая ў Расіі, калі не дамовіцца, у ветэрынараў з'явяцца новыя рычагі ціску на экспарт. Або яшчэ пытанне - прыбытак расійскіх кампаній у Беларусі. Апошнія два гады грошы імкліва выводзяць з краіны, не ўкладваючы ў развіццё сумесных прадпрыемстваў. Так дзейнічаюць капіталісты, а не саюзнікі.
Зрэшты, ёсць і пазітыўныя прыклады: бар'еры для грузаперавозчыкаў абяцаюць зняць да канца года. Або прасоўванне сумеснага экспарту ў трэція краіны пад фінансавыя лініі дзвюх краін. Лідар у гэтым плане - БелАЗ. Нявырашаных пытанняў у гандлі, інвестыцыях і роўных умовах для бізнесу працэнтаў 10 ад саюзнай эканомікі. Але гэта менавіта тая дробязь, што псуе імідж усёй інтэграцыі. Прэзідэнт Беларусі заяўляе ініцыятыву зняць усе супярэчнасці да юбілею саюзнага дагавора, гэтага чакаюць людзі і без гэтага немагчымая будучая стратэгія.
Бар'еры сапраўды сур'ёзна тармозяць новыя праекты. Напрыклад, у сферы АПК: з аднаго боку, закрытыя для расійскага рынку мясамалочныя прадпрыемствы, з іншага - прапанова віцебскіх аграрыяў стварыць ільняны кластар - ад навукі да фірмовых магазінаў. Калі ўлічыць, колькі Беларусь уклала ў стратэгічную культуру і які попыт ёсць у Расіі і свеце, саюзны лён можа стаць брэндам нумар адзін, пацясніўшы французаў і бельгійцаў.
У цяперашняга форуму ёсць і высокая гуманістычная місія - стварыць агульную культурную прастору. І тут не толькі тэатры, форумы мастацтваў і моладзевыя івэнты, але і вера з гісторыяй.
Аб самых глыбокіх слупах інтэграцыі лідары гаварылі ўчора ў Валаамскім манастыры. Эксперты меркавалі аб сэнсе глыбока асабістых зносін у святым для праваслаўных месцы. Усе здагадкі сёння развеяў Прэзідэнт Беларусі. Працяг гуманітарнага вымярэння інтэграцыі - сёння ў рамках пленарнага пасяджэння з удзелам прэзідэнтаў. Уладзімір Пуцін робіць акцэнт на моладзевай палітыцы. Гэта таксама шмат у чым савецкі вопыт - самыя моцныя сувязі вырастаюць са студэнцкай лаўкі, студатрадаў і моладзевых будоўляў. Адсюль ініцыятывы для тэхнічных і гуманітарных спецыяльнасцяў.
Краевугольны камень патрыятычнага выхавання - агульная вялікая Перамога, юбілей - у наступным годзе. Аб гэтым прэзідэнты на форуме гавораць практычна сінхронна і не змаўляючыся - аднымі словамі. Аляксандр Лукашэнка жартуе: "Гэта не плагіят, гэта адзіная пазіцыя лідараў і народаў".
Агульную праграму памяці прымаюць без найменшых пярэчанняў. Самыя значныя праекты - сумесныя пошукавыя атрады, агульны патрыятычны лагер у Брэсцкай крэпасці і новы манумент устойлівасці ў Ржэве. Гэта, на жаль, мала вывучаная старонка мужнасці - каля мільёна загінуўшых. У цэнтральным фае Таўрычнага - мініяцюрная копія будучага манумента.
Частка грошай на ўзвядзенне з бюджэту Саюзнай дзяржавы, але асноўная маса - народныя ахвяраванні. Прэзідэнт Беларусі ідэю народнага манумента народнай мужнасці падтрымлівае, дадаючы: "Нашы крытыкі з Захаду часта забываюцца, якой цаной даўся свет Еўропе".
Слухаючы прэзідэнтаў, многія ў зале ловяць сябе на думцы - яны думаюць і дзейнічаюць ва ўнісон, як саюзнікі, часта не змаўляючыся, дапаўняючы ідэі адзін аднаго. Напрыклад, у спорце. Беларусь пасля поспеху Еўрапейскіх гульняў прапаноўвае падаваць сумесныя заяўкі на такія маштабныя форумы. Расія дадае: "Мы стварылі ўнікальныя аб'екты, і на іх базе трэба праводзіць зборы і трэніроўкі нашых атлетаў". У тым жа ключы непадзельнасць навуковых тэхналогій. Беларусь моцная ў фармацэўтыцы - рыхтуецца новы тэхналагічны кластар. Брэнды Расіі - мірны атам і космас. Беларусам не сорамна вучыцца. У горадзе Пятра Першага, які сам вучыўся і іншых прымушаў, гэта гучыць асабліва шчыра.
Усяго ў рамках VI Форуму рэгіёнаў падпісана больш як 6 дзясяткаў пагадненняў. І адно з ключавых - як раз паміж акадэміямі навук.
Плюс да гэтага пачаў працу Савет рэктараў вядучых ВНУ Беларусі і Расіі, а гэта залог таго, што і даследаванні ВНУ будуць рухацца ў адзіным рэчышчы. Як іх выкарыстоўваць, вырашаць і на дзяржаўным і на рэгіянальным узроўні. Толькі за сённяшні дзень пагадненні падпісалі з Інгушэціяй, Саратаўскай і Смаленскай абласцямі Расіі. Пад фінал афіцыйнай часткі форуму Прэзідэнт Беларусі шчыра дзякуе губернатарам, нагадваючы: "Калі б не вы, Саюзную дзяржаву было б не выратаваць". Але сёння трэба ісці далей - развіваючы тыя сферы, дзе мы разам мацнейшыя, дакладнейшыя і вопытнейшыя за канкурэнтаў. І гэта, мабыць, слоган да ўсіх шасці форумаў, што прайшлі на беларускай і расійскай, а больш дакладна, агульнай саюзнай прасторы - ад Брэста да Уладзівастока.
