Пелеты - самае запатрабаванае драўнянае паліва на еўрапейскім рынку

Спецыяліст па абароне лесу, яго выкарыстанні і лесаўладкаванні. Прасцей гаворачы - ляснік. Чвэрць стагоддзя Аляксандр Каральчук служыць на карысць прыроды. Гаворыць, за гэтыя гады і сам стаў яе часткай. Елка, сасна, дуб або асіна - пароду дрэва ён можа вызначыць нават з заплюшчанымі вачамі, дакрануўшыся толькі да кары. А вось кіравацца вонкавым для азначэння ўнутранага не раіць! Выгляд зманлівы. І нават невялікія пашкоджанні не падстава адпраўляць гэтую сасну на дровы!

Аляксандр Каральчук, ляснічы Лагойскага лясніцтва: "Пакуль мы не зрэжам дрэва, мы не пойдзем. Сутнасць рубкі не ў тым, каб мы забралі толькі дрэнныя дрэвы (для гэтага праводзіцца санітарная рубка  ў вызначаных месцах), а тут мы фарміруем дрэваслой  да ўзросту спеласці. Гэта значыць, да 80-100 гадоў. Каб тут засталіся лепшыя дрэвы, якія ў наступным годзе дадуць тую кубатуру, якая нам патрэбна". 

І тут Аляксандр Каральчук лагічна параўноўвае лясную гаспадарку з сельскай. Як на палях або ў гародах у кожнай гародніны - свой тэрмін паспявання, так і ў дрэва - узрост рубкі. Ураджай трэба збіраць своечасова. Інакш згніе. 

Дзялянка. Лагойскі лясгас. Зараз тут нарыхтоўваюць драўніну. На адным харвестары за дзень аператар можа высечы да 40 кубаметраў лесу. Колькі з іх будзе дзелавой, а колькі дроўнай, стане вядома толькі на дзялянцы. Менавіта там і вызначаць кошт драўніны. 

Сваёй пары гэты лес чакае ўжо больш за два месяцы. Асобныя запасы ляжаць па паўгода. Толькі ў Лагойскім лясгасе ў астатках 15 000 кубоў драўніны. Па краіне на першае мая - тры мільёны. І гэта амаль утрая больш, чым яшчэ некалькі гадоў таму. Размова ў асноўным пра драўніну нізкай якасці. Тэхналагічная сыравіна для ДСВ, ДСП і пліты OSB. Майстар па лесанарыхтоўках Аляксандр Астраўко ўпэўнівае: марудзіць нельга. Час абясцэньвае вось такое незапатрабаванае прыроднае багацце. Каб і гэта не страціць, драўніну апрацоўваюць. Зрэшты, калі размова аб такіх аб'ёмах, для лясгаса гэта істотныя выдаткі. 

Алег Кырбыік, дырэктар Лагойскага лясгаса: "З лесасекі максімальна забіраецца ўся дзелавая драўніна, якая пілуецца на піламатэрыялы. Прыярытэтам ідзе, вядома ж, гэта забеспячэнне мясцовага насельніцтва гэтым піламатэрыялам. А ўсё, што застаецца, мы аддаем на экспарт. Гэта пелетная дошка, натуральна, у такім выглядзе мы яе не пакінем. Будзем рэалізоўваць, дамаўляцца са сваімі партнёрамі. Але, на жаль, са студзеня месяца зрухі менавіта ў тэхналагічнай сыравіне і продажы вельмі малыя". 

Рынак абваліўся ў пяць разоў. Цана на піламатэрыялы знізілася на 40 %. Прычынай - жук-караед. Многія краіны павялічылі свае нарыхтоўкі. Беларускі рынак прасеў. Ды і да перапрацоўкі вялікіх аб'ёмаў у краіне аказаліся не гатовыя.   

Траціну астаткаў круглай драўніны сёлета ў Беларусі дакладна экспартуюць. Мера змушаная. У далейшым ад вызначанага яшчэ ў 2016 годзе адыходзіць не будзем. Вырашана больш актыўна ствараць новыя прадпрыемствы, каб у краіне вырабляць, напрыклад, паліўныя гранулы і ўжо іх прадаваць за мяжу. Тыя ж пелеты каштуюць у тры разы больш за лес-кругляк. 

Леанід Анфімаў, старшыня Камітэта дзяржаўнага кантролю Беларусі: "Калі мы бачым, што ў нас патэнцыяльна могуць утварыцца нейкія лішкі драўніны, то трэба аператыўна прымаць меры для таго, каб рознымі спосабамі гэтую драўніну перапрацаваць. Калі чакаем, што прабел сам сабою знікне… Трэба было прадбачыць.  І Прэзідэнт падкрэсліў, што вось гэтыя заводзікі па вытворчасці пелетаў настолькі простыя, можна зрабіць за год. А то і менш. Ёсць прыклад з прыватнікамі - Пастаўскі мэблевы, пабудавалі завод па кампактнасці, але ён выпускае каля 30 000 пелетаў". 

І такі завод павінен быць у кожнай вобласці. Дрэваперапрацоўчы - на базе Бягомльскага лясгаса. Адно з 11 дзяржаўных найбуйнейшых прадпрыемстваў па вытворчасці пелетаў. Пабудаваны амаль 10 гадоў таму. Тут наладжаны поўны вытворчы цыкл. Прычым усё аўтаматызаванае. На змене працуе толькі тры чалавекі.  

Вытворчая магутнасць прадпрыемства - каля 8 тыс. тон пелетаў за год. Пелеты - гэта самае запатрабаванае драўнянае паліва на еўрапейскім рынку. Сырцом для вытворчасці гранул з'яўляецца дранка або пілавінне - гэта значыць,  нізкаякасная драўніна. 

Прадукцыя з нашай краіны ў асноўным пастаўляецца ў Літву або Латвію.  Адна тона гэтага паліва рэалізуецца на еўрапейскія рынкі па цане 125 еўра, а сама вытворчасць, па сутнасці, безадыходная. 

Ужо праз некалькі гадоў пра свой пелетны цэх можна будзе гаварыць і ў Лагойскім лясгасе. Пакуль гэта планы, але тут разумеюць, што без яго ўжо нікуды. І паказваюць яшчэ адну, таксама безадыходную (ну хіба што кара застаецца) незвычайную вытворчасць.  Балансавая драўніна. З 2011 года ў лясгасе з яе пачалі рабіць вось такія калкі. Англійскія фермеры ў захапленні! Беларусь - асноўны пастаўшчык. Нашым нізкагатунковым дрэвам яны агароджваюць пашы. 

Вось і атрымліваецца, хто шукае, той… А там глядзі, не толькі парканы для англійскіх палёў або дамы драўляныя для французаў (ужо цэлыя кварталы беларускія ёсць у Вільру)  будаваць будзем, можа, і мэблю актыўна пачнем збіраць.