Пры цяперашнім узроўні глабалізацыі пайдзі зразумей - ты кітайскі бізнесмен, беларускі або еўрапейскі. Сусветная эканоміка амаль не пакідае шанцаў на поспех эканомікам нацыянальным, калі тыя разлічваюць выключна на свае сілы і сродкі. Неабходна прыцягваць інвестыцыі - гэты заклік у Беларусі гучыць шматлікія гады і для простага абывацеля гучыць будзённа, маўляў, гаворка ідзе аб рэчах глабальных і мяне гэта наўрад ці датычыцца. Паміж тым, інвестыцыі - гэта новая прадукцыя, новыя працоўныя месцы, мадэрнізацыя вытворчасцяў, урэшце, рост заработнай платы. Без гэтага любая краіна асуджаная на адставанне.
Летась план па прыцягненні прамых замежных інвестыцый Беларусь праваліла, паказаўшы вынік горшы, чым годам раней. Можна, вядома, спасылацца і на агульны стан сусветных рынкаў, калі б не адно "але".
Агульны аб'ём прамых замежных інвестыцый па ўсім свеце ў 2015 г. вырас на 36% у параўнанні з папярэднім годам і склаў 1,7 трыльёна долараў.
Гэта, дарэчы, паводле звестак ААН, самы высокі паказчык пасля глабальнага эканамічнага і фінансавага крызісаў 2008-2009 гадоў. Праўда, у спісе тых, да каго інвестыцыі не дайшлі, мы не адзінокія. Асноўны прыток грашовых сродкаў назіраўся ў прамыслова развітыя краіны - ён вырас амаль удвая. Аб'ём інвестыцый у краіны, што развіваюцца, дадалі ўсяго 5%. У краіны з пераходнай эканомікай і зусім скараціліся - на 54%. Больш за ўсё ў нашых партнёраў па ЕАЭС, Расіі і Казахстана: на 92% і 66% адпаведна. Нядзіўна, што наш галоўны фундатар Расія - вымушана скараціла ўкладанні ў нашу эканоміку.
Першую дзясятку, відавочна не дагнаць. ЗША, Ганконг, Кітай, Нідэрланды, Вялікабрытанія, Сінгапур, Індыя, Бразілія, Канада, Францыя - традыцыйна прывабныя для фундатараў. Але для таго, каб разгледзець і заняць сваю нішу, Беларусь вымушаная наганяць дэфіцыт зносін з фундатарам паскораным тэмпам. Як вынік - толькі за апошні год мы правялі прэзентацыі сваёй эканомікі ў Нью-Ёрку, Лондане, Вене і Стамбуле.
Аналагічныя інвест-форумы праходзяць і тут, у Мінску. Чарговы адбыўся на адыходзячым тыдні. Там працаваў наш карэспандэнт Андрэй Лапцёнак. Ён скарыстаўся тым, што пад адным дахам сабраліся топ-фігуры айчыннай эканомікі і масцітыя замежныя фінансісты, і дасканала распытаў іх аб інвестыцыйных праблемах і перспектывах Беларусі.
Раскошны гатэль сусветна вядомай амерыканскай сеткі Marriott. Пабудаваны на беразе Свіслачы ў выглядзе птушкі сокала, якая з'яўляецца сімвалам Катара - найбагатай краіны Аравійскага паўвострава. Калі прыходзяць на рынак гатовыя траціць. У гэты гатэль усходні фундатар уклаў больш як 200 мільёнаў долараў ЗША.
Сімвалічна, што ў гэты раз фундатараў для вялікай гутаркі запрасілі сюды. Адкрываючы форум, беларускі прэм'ер задае планку глабальнасці рашэнняў, абяцаючы, што ўсе яны выкарыстоўваюцца пры падрыхтоўцы праграмных дакументаў краіны на найбліжэйшую і сярэднятэрміновую перспектыву.
500 удзельнікаў з 30 краін свету. Арганізатары нібы захапіліся геаграфіяй, а да абмеркавання эканамічнай будучыні краіны паспрабавалі прыцягнуць шырокі інтэрнацыянальны склад бізнесменаў. Форум так і назвалі: "Пашыраючы гарызонты: інвестыцыі, фінансы, развіццё". Прыклад, супраць якога няма аргументаў. Кампаніі з замежным капіталам за апошнія 5 гадоў павялічылі свой патэнцыял у Беларусі больш чым у тры разы.
Практычна ўся Беларусь - свабодныя эканамічныя зоны. Па азначэнні, усе выдаткі інвестпраекта зніжаюцца на 25-30%. Апошнія гады мы так жадалі дагадзіць фундатару, што, па меркаванні Мінфіна, нават перастараліся. Да фарміравання падаткаў падыходзілі спантана і хаатычна. У выніку ў краіне дзейнічае каля 12 спецыяльных рэжымаў падаткаабкладання.
Ужо на першай панельнай дыскусіі мадэратарам выступае Франсіс Дэлей, кіраўнік прадстаўніцтва Еўрапейскага банка рэканструкцыі і развіцці ў Беларусі, які напярэдадні ажывіў экспертную супольнасць інфармацыяй аб тым, што ўрад зрабіў заказ на перадпродажную падрыхтоўку пяці беларускіх дзяржпрадпрыемстваў.
Робячы экскурс у найноўшую гісторыю Беларусі, Дэлей зважае на дамінаванне дзяржсектара ў эканоміцы.
Відавочна, што беларускі бізнес за гэты год памяняўся. Упэўненасць у перамовах з фундатарам - ад таго, што навучыліся зніжаць выдаткі, самастойна выходзіць на экспартныя рынкі.
У 2015 сусветная эканоміка вымушана зрабіла фундатара асцярожным. Беларусь адчула. У 2015 годзе ў рэальны сектар эканомікі нашай краіны ўклалі парадку 11 млрд. долараў. Гэта значыць - на чвэрць план мінулага года быў фактычна правальны.
З самага верху ідзе сігнал: сёлета для аднаўлення эканамічнага росту неабходна прыцягнуць не менш як паўтара мільярда прамых замежных інвестыцый на чыстай аснове. Для гэтага ўлады гатовыя ўхіліць усякія бюракратычныя бар'еры.
Слова "перазагрузка" сёння ўсё ж дарэчы. Усе праекты - ад банкаўскага сектара да нафтахіміі і дарожнага будаўніцтва - Беларусь гатовая даручыць буйному капіталу на новых умовах. І галоўнае зараз - ва ўсім падыход не будзе стандартным.
Зараз урад вырашае - ці дазволіць фундатарам прыязджаць у Беларусь без віз? Праект падрыхтавала Нацыянальнае агенцтва інвестыцый і прыватызацыі. Па прапанове агенцтва, рэзідэнты тых краін, якія з'яўляюцца найболей актыўнымі дзелавымі партнёрамі Беларусі, змогуць знаходзіцца тут без візы на працягу 15 працоўных дзён.
Толькі такое стаўленне да фундатара, па меркаванні Наталлі Нікандравай, можа ўпэўніць яго ўкладвацца, калі гаворка ідзе аб стратэгічных інвестыцыях для прадпрыемстваў краіны.
Момант і на самай справе прыдатны. Як раз тады, калі Беларусь аб'яўляе аб вялікім паходзе па інвестыцыі, Еўрасаюз анансуе стварэнне новага механізму падтрымкі краін-суседзяў.
"Наша бізнес-супольнасць просіць аб бяспецы і аб абароне ад усіх магчымых рызык - як ад фінансавых або прававых, так і ад рызык нестабільнасці. План замежных інвестыцый будзе падмуркам іх бяспекі і стымулам для пошуку новых магчымасцяў за межамі нашых меж. План накіраваны на тое, каб знайсці больш чым 40 мільярды еўра інвестыцый для краін - суседзяў ЕС"
Ужо вядома што ў дарожную карту фундатара, якую Беларусь зараз рыхтуе, увойдуць прапановы прайшоўшага ў Мінску форуму.
