Аб эфектыўнасці экспарту нафтапрадуктаў гаварылі на нарадзе ў Палацы Незалежнасці

21 января 2020
Прэзідэнт запатрабаваў акрэсліць перспектыву нафтавага рынку і пазіцыі Беларусі на ім

Першыя ў гэтым годзе 80 тысяч тон нафты з Нарвегіі  заўтра да вечара прыбудуць на наваполацкі "Нафтан" для перапрацоўкі. Сама пастаўка - гэта не столькі фінальнае рашэнне ў маштабах краіны, колькі рэальны калькулятар выдаткаў і рэнтабельнасці. Беларусь пралічвае ўсе альтэрнатыўныя варыянты і не адкідае ні адну з крыніц. Прыярытэт - дыверсіфікацыя і зніжэнне выдаткаў на ўсіх этапах, ці то танкер, труба, чыгунка, ачыстка на заводзе  або фінішныя кантракты беларускай нафтавай кампаніі.

Менавіта такія пытанні сёння паставіў перад топам-кіраўнікоў ўрада і галіны Прэзідэнт. Кіраўнік дзяржавы запатрабаваў акрэсліць каротка- і сярэднетэрміновую перспектыву нафтавага рынку і пазіцыі Беларусі на ім. Галоўныя даручэнні - дэталёва пралічаныя і апрабаваныя на практыцы альтэрнатывы і эфектыўнасць кожнага звяна ад свідравіны да экспарту гатовай прадукцыі. Андрэй Крывашэеў прааналізаваў ключавыя балансы адной з найважнейшых галін эканомікі. 

Альтэрнатыўная нафта і паніжэнне выдаткаў у галіне


Як адкрытая эканоміка і дзяржава, якая не на словах, а на справе клапоціцца аб сваіх грамадзянах, Беларусь не можа дазволіць сабе слабасці ў аснове. Г. з. поўнай залежнасці ад аднаго рынку, рэсурсу або крыніцы сыравіны. Гэта - як добры стол: ён не можа абапірацца на адну ножку: занадта няўстойліва, асабліва ў наш турбулентны век.

Роўна так і ў нашай стратэгічнай галіне - у нафтаперапрацоўцы. З аднаго боку з кожнага барэля нафты, дзе б мы яго не куплялі, трэба выціскаць максімум рэнтабельнасці і шукаць самыя выгадныя крыніцы і лагістыку. Але з іншага - наша бяспека і суверэнітэт па азначэнні не могуць быць намінаваныя ў гэтых самых барэлях або па-народнаму - "бочках" нафты.
 

Рэальная рэнтабельнасць нафтаперапрацоўкі


Сёння ў перапрацоўцы стратэгічнай сыравіны няма "прарокаў" ні ў сваёй, ні ў чужой айчыне. Пакуль партыя нафты з альтэрнатыўнай крыніцы не пройдзе ўвесь цыкл - а гэта "купілі, даставілі, перапрацавалі, прадалі і паставілі ўжо гатовае паліва заказчыку" - рэнтабельнасць не пралічыць. Такія велічыні ў падручніках не апішуць, толькі на практыцы - з гэтага тэзіса Прэзідэнт пачынае нараду (відэа).

Першая альтэрнатыўная партыя ўжо закупленая ў Нарвегіі. 80 тысяч. Праз Клайпеду да Наваполацка. 

Андрэй Рыбакоў, старшыня канцэрна "Белнафтахім": "Чакаем пачатку разгрузкі заўтра да вечара. Іншыя альтэрнатыўныя пастаўкі прапрацоўваюцца. Не буду анансаваць, але ёсць ужо практычна гатовыя кантракты. Гэта датычыцца не толькі самой нафты, але і лагістычных каналаў яе паступлення - будзе не па партах або чыгунцы, гэта будуць ужо іншыя кірункі".

Так, па геаграфіі - Расія бліжэйшая. А трубаправод таннейшы за танкеры і чыгунку. Гэта значыць, што пры іншых роўных, г. з. без гандлёвых войнаў, расійская нафта заўсёды будзе рэнтабельней. Хоць прыбытковасць - не адзіны і не заўсёды галоўны фактар у гэтай сферы.

"Залатое сячэнне" па крыніцах сырой нафты 


Для ўстойлівасці ў сферы нафтаперапрацоўкі, як крэслу, трэба як мінімум тры апоры. Прэзідэнт апісвае аптымальны баланс - "залатое сячэнне" па чорным золаце (відэа).

Рэўнасць да альтэрнатыў і нават да саюзнікаў на саюзным рынку расійскія кампаніі дэманструюць, на жаль, не ўпершыню. Козыр - лагістыка, іншых труб, акрамя расійскіх, на вялізных прасторах Еўразіі ад Казахстана, Азербайджана і Туркменіі да Беларусі і Украіны проста няма. Савецкія людзі, уключаючы савецкіх беларусаў, будавалі магістралі для адзінай краіны. Хто тады мог уявіць, што спадчыну падзеляць па жывым.

Георгій Грыц, намесник старшыні Беларускай навукова-прамысловай асацыяцыі: "Трубаправод "Дружба" будаваў увесь Савецкі Саюз, нафтаперапрацоўчыя заводы таксама. Мы сталі суверэннымі дзяржавамі. І гэта класіка: за суверэнітэт трэба плаціць. Гэтая гісторыя ўжо 10 гадоў цягнецца, Прэзідэнт неаднаразова гаварыў аб альтэрнатыўных пастаўках. Больш за тое, альтэрнатыўныя пастаўкі з большасці краін свету ўжо былі. Венесуэла, Азербайджан, Прыбалтыка… Іншая справа, што гэта было эпізадычна. Нягледзячы на цану, яна сыходзіць на другі план, на першым плане - стабільнасць, устойлівасць". 

Персанальная адказнасць за вынік


Галоўная задача на нарадзе сёння - нават не знешняя, а ўнутраная. Гэта паніжэнне выдаткаў. Так, у лагістыцы ад порта да чыгункі накручваюцца лішнія працэнты да цаны. Можна падціснуць. Далей мадэрнізацыя - Прэзідэнт патрабуе ад канцэрна і заводаў пакінуць усе гутаркі аб цяжкасці інвестпланаў. Заявілі, будзьце добрыя прытрымлівацца тэрмінаў і дадзеных абяцанняў. Не можаце - альтэрнатыва ёсць і ў кадравым, і ў інвестыцыйным пытаннях.

Георгій Грыц, намеснік старшыні Беларускай навукова-прамысловай асацыяцыі: "Не сакрэт, што мы шукаем інвестара, які возьме на сябе долю тых інвестыцый, якія ўжо былі ўкладзеныя. Гэта мільярды долараў, якія забяспечаць бесперабойную працу і адкрыюць новыя высокамаржынальныя рынкі. Тым больш, узровень перапрацоўкі не з'яўляецца дэдлайнам, завяршэннем. Ёсць малатанажная хімія, дзе прыбытковасць складае сотні працэнтаў. Але для гэтага патрэбныя інвестыцыі ў сотні мільёнаў долараў".

Трэці кірунак эканоміі - экспарт. Ад той жа лагістыкі да якасці прадаўцоў. Гэта Беларуская нафтавая кампанія. За 10 гадоў умацавалася на рынку, сваю справу ведае, але кіраванцы могуць і павінны працаваць больш эфектыўна. Крытэрый Прэзідэнта адзін - персанальная адказнасць за кожнае слова і рашэнне. 

У галіне і канцэрне даручэнні Прэзідэнта пачулі і зразумелі правільна. Як бы ні складаліся перамовы з Расіяй, умовы ў Еўразійскім саюзе і на сусветных рынках нафты наступныя пару гадоў для перапрацоўшчыкаў будуць вельмі напружанымі.

Калі ўключыць прагматыку ў дзяржаўным маштабе, то нафта і ў прамым, і ў пераносным сэнсе - занадта цяжкая сыравіна, каб разлічваць на адну крыніцу. А стабільнасць беларускай эканомікі - занадта сур'ёзная каштоўнасць, каб прывязваць яе да важнага, але далёка не адзінага артыкула экспарту. Працаваць у гэтым "відэльцу" нацыянальных інтарэсаў у найбліжэйшыя гады прыйдзецца ўсім дзяржаўным людзям. Працаваць спакойна і на вынік.