У Беларусі вырошчваннем і перапрацоўкай гэтай алейнай культуры займаюцца адзінкавыя гаспадаркі. Чатыры з іх размешчаныя ў Брэсцкай вобласці. Зараз у рэгіёне пад сланечнік адведзена амаль 800 гектараў зямлі. На выхадзе атрымліваюць алей і каштоўны бялкамі корм для жывёлагадоўлі.
Падрабязнасці ў Вікторыі Патоні. У Драгічынскім раёне аднымі з першых звярнулі ўвагу на сланечнік. І вырошчваюць гэтую алейную культуру каля 10 гадоў. Эксперымент паказаў: клімат на поўдні Беларусі дазваляе займацца вытворчасцю і перапрацоўкай сланечніка. Выкарыстоўваюць гібрыды сербскай селекцыі, а для сяўбы і ўборкі адаптавалі айчынную тэхніку, каб зручна было захопліваць кошыкі з семкамі.
Пад сланечнік у гаспадарцы адведзена 170 гектараў. Аграрыі адчуваюць эканамічную перспектыву. Гавораць: гэта і алей, і макуха, і шрот. Імпартазамяшчальныя прадукты, багатыя на бялкі. Раней іх даводзілася дорага закупліваць за валюту ў нашых паўднёвых суседзяў, Украіны, дзе сланечнікавыя плантацыі ў некалькі разоў большыя. На прадпрыемстве лічаць, што сланечнік - сапраўдны канкурэнт рапсу.
Ягор Качан, галоўны аграном ААТ "Імянінскі": "Менш у некалькі разоў трэба азотных угнаенняў. Таксама інтэксіцыдныя апрацоўкі не патрабуюцца на апрацоўцы сланечніка. На рапс трэба тры апрацоўкі як мінімум. Я лічу, з гэтага пункта погляду сланечнік для прадпрыемстваў больш выгадна вырошчваць, чым азімы рапс".
Сланечнікам тут займаюцца ў першую чаргу для жывёлагадоўлі. Дадаюць у камбікорм, што дазваляе палепшыць рацыён і якасць кармоў.
На прадпрыемстве прадугледжаны ўвесь цыкл вытворчасці сланечніка: ад вырошчвання да перапрацоўкі. Вось на такім абсталяванні - спецыяльных прэсах - атрымліваюць алей халоднага адціскання, а таксама макуху, што ідзе на корм жывёле.
Яшчэ адна лінія па перапрацоўцы сланечніка з'явілася на камбікормавым заводзе ў сельгаспрадпрыемстве "Камароўка" Брэсцкага раёна. За лічаныя дні тут запусцяць абсталяванне і адціснуць першыя семкі новага ўраджаю. Тут займаюцца малаком, мясам і птушкагадоўляй. Так што забяспечаць сябе ўласнай сыравінай, якую раней даводзілася закупліваць у Аргенціне.
Святлана Феакцістава, начальнік камбікормавага завода ААТ "Камароўка": "Гэта высокабялковы прадукт, які выкарыстоўваецца ў далейшым для вытворчасці камбікармоў для птушкі, буйной рагатай жывёлы. Лішкі плануем прадаваць, таму што гэта дарагі прадукт. У сярэднім наша лінія будзе вырабляць не меней як 6 тон алею за суткі".
Адназначнага меркавання па рэнтабельнасці вырошчвання экзоту сярод аграрыяў няма. Навукоўцы выдзяляюць чацвёртую агракліматычную зону і ўсё ж лічаць: сланечнік збядняе глебу. У нашых шыротах, хутчэй, з'яўляецца дапаможнай культурай.
Віктар Дзямянчык, намеснік дырэктара Палескага аграрна-экалагічнага інстытута НАН Беларусі: "Насенняводства, селекцыю лепш і больш эканамічна праводзіць дзесьці ў паўднёвых рэгіёнах. А само вырошчванне, асабліва на зялёную масу, аптымальнае, таму што ў нас стала значна цяплей. Вядома, па якасці, паўнацэннасці сланечнікавы алей не мае роўных сярод іншых аналагаў".
Убіраць сланечнік неабходна максімальна хутка. Бо галоўны вораг культуры ў гэты адказны перыяд у нашых кліматычных умовах - дажджы.
