Медыцына і таблеткі не заўсёды могуць ісці на карысць. Напрыклад, з лёгкай рукі наркадылераў бяскрыўдныя пілюлі ад кашлю могуць ператварыцца ў небяспечныя псіхатропы. У Беларусі продаж прэпаратаў, з якіх можна прыгатаваць наркотыкі, знаходзіцца пад строгім кантролем і ажыццяўляецца толькі па рэцэпце ўрача. Але ў той жа Польшчы хто заўгодна можа купіць медыкаменты, якія змяшчаюць псеўдаэфедрын. Гэта рэчыва, неабходнае для вырабу вядомага ў пэўных колах наркотыку "вінт". "Цырус", "Акатар", "Грыпекс" - гэта толькі некаторыя таблеткі, якія можна выкарыстоўваць па двайным прызначэнні.
На гэтым тыдні карэспандэнт Зоны Х пастараўся правесці не толькі журналісцкае расследаванне, але і тонкую мяжу, дзе сканчаюцца лекі і пачынаюцца наркотыкі. Матэрыял Юрыя Шаўчука.
"Вінт" - вулічная назва вырабленых у хатніх умовах сінтэтычных наркотыкаў з прэпаратаў, якія змяшчаюць эфедрын. У саматужных лабараторыях у яго дабаўляць таксама ёд, саляную кіслату, чырвоны фосфар і нават бензін. Моцны псіхастымулятар, які выклікае хуткую псіхічную і фізічную залежнасць ужо пасля трэцяга ўжывання.
Сяргей Аляксандраў, намеснік галоўнага ўрача Мінскага абласнога клінічнага цэнтра псіхіятрыі і наркалогіі: "Аказваюць вострыя таксічныя эфекты на арганізм, на сардэчна-сасудзістую сістэму, выклікаюць скокі ціску, кровазліццё ў мозг. Калі людзі гінуць у 20-30 гадоў, яны гінуць менавіта ад такіх нечаканых сардэчна-мазгавых праяў. Акрамя залежнасці, у людзей развіваюцца псіхозы, яны могуць трапляць у псіхіятрычныя клінікі".
Упершыню атрута была сінтэзаваная яшчэ ў Савецкім Саюзе. Тады псіхатропы варылі з таблетак "Первіцін", адсюль "вінт" і атрымаў сваю назву. Але апошні завод па вытворчасці "Первіціна" быў закрыты ва Уфе яшчэ ў 70-ых гадах. Затым драгдылеры для сваіх мэт пачалі выкарыстоўваць "Салутан", "Тэафедрын" і "Трайфед". Аднак продаж гэтых лекаў у Беларусі, Расіі і Украіне трапіў пад жорсткі кантроль. У выніку імпартныя аналагі, якія трапілі ў свабодны продаж за мяжой, сталі лёгкім вырашэннем праблемы для вытворцаў наркотыкаў.
Сяргей Сідаровіч, начальнік аддзела кантролю за легальным абаротам наркотыкаў ГУНіПГЛ МУС Беларусі: "Усплёск адназначна адбываецца апошнім часам. Пад выглядам лекавых прэпаратаў заводскага паходжання ў нашу краіну паступаюць у неабмежаванай колькасці рэчывы, якія выкарыстоўваюцца потым нарказалежнымі ў якасці прэкурсараў для вырабу наркотыкаў".
Як правіла, "вінт" раскручвае нарказалежных паўднёвага рэгіёна. Менавіта праз Брэст праходзяць асноўныя пастаўкі псеўдаэфедрыну ў Беларусь. Дарэчы, напярэдадні байцы наркакантролю затрымалі ў Мінску 40-гадовага брэстаўчаніна. Мужчына наладзіў пастаўкі "Цыруса" з Польшчы. У кожнай таблетцы гэтага прэпарата ўтрымліваецца 120 міліграмаў псеўдаэфедрына - ідэальны прэкурсар для выраба "вінту". У затрыманага было канфіскавана 280 такіх таблетак. Але, як высветлілася пазней, гэта была толькі вяршыня айсберга.
На здымнай кватэры, дзе абгрунтаваліся саўдзельнікі затрыманага, аператыўнікі выявілі яшчэ 1200 аналагічных таблетак. А гэта патэнцыяльныя дозы амаль для 1000 нарказалежных. Паводле інфармацыі аператыўнікаў, медыцынскія прэпараты з Польшчы падазроныя прывезлі кантрабандай, як мяркуецца, праз Брэст. Па гэтым жа маршруце ў рамках журналісцкага расследавання да заходніх суседзяў адпраўляемся і мы.
Праз пункт пропуску "Варшаўскі мост" едзем у найбліжэйшы горад Бяла-Падляска. На месцы заходзім у аптэку і просім прадаць нам прэпараты, якія змяшчаюць псеўдаэфедрын. Вось тыя самыя таблеткі, па якія мы праехалі 400 кіламетраў, купіць нам іх удалося ў першай жа аптэцы. Зразумела, што ўвозіць на тэрыторыю Беларусі рэчыва, якое ўтрымлівае эфедрын, мы не будзем, пакінем таблеткі тут. Але пусты пачак возьмем з сабой, каб правесці яшчэ адзін маленькі эксперымент. Мы купілі ўпакоўку "Цыруса" ледзь менш чым за 16 злотых - гэта амаль 4 долары. Пасля праходжання фармацэўтычнай кантрабанды праз мяжу яе кошт значна вырасце. Але рэкорднага кошту псеўдаэфедрын дасягне, калі пройдзе апрацоўку і ператворыцца ў наркотык - цана вырасце прыкладна ў 10 разоў. Як нам удалося высветліць, 6 таблетак, якія мы купілі, хапіла б на дозу "вінту". У сваю чаргу гэтай атрутай змаглі б "пачаставаць" мінімум пяць нарказалежных. Справядлівасці дзеля варта сказаць, што польскія правізары адпускаюць толькі па пачку патэнцыяльных наркотыкаў у рукі, але ж ніхто не забараняе знайсці яшчэ адну аптэку і паўтарыць пакупку.
"Цырус", "Акатар Акці Табс", "Грыпекс" - запомніце гэтыя таблеткі і ніколі не спрабуйце перавезці іх праз мяжу. У пастку наркадылераў можа трапіць любы вадзіцель, якога папросяць перавезці праз мяжу бяскрыўдныя пілюлі ад кашля.
Сяргей Сідаровіч, начальнік аддзела кантролю за легальным абаротам наркотыкаў ГУНіПГЛ МУС Беларусі: "Праводзіцца праверка, калі недэклараваныя таблеткі. Легальнасць яго набыцця - гэта ў першую чаргу, прызначэнні ўрача. Калі ў яго была хвароба, і ён звярнуўся да доктара, ён мае права іх перавозіць, але не больш за тры сутачныя дозы і па прызначэнні ўрача".
Каб пазбегнуць непрыемных сітуацый на мяжы, спецыялісты раяць не толькі не перавозіць таблеткі сумнеўнага паходжання, але і дэклараваць любую пілюлю. Спіс забароненых у Беларусі прэпаратаў можна знайсці ў Інтэрнэце. Але быць больш уважлівымі варта і на мяжы. Пусты пачак з-пад "Цыруса" мы ўсё-такі правезлі. Яно і зразумела: зазірнуць у кішэню або бардачок кожнаму падарожніку практычна не рэальна. Таму патрэбна мера, якая дапаможа і мытнікам, і пагранічнікам папярэдзіць людзей ад кантрабанды наркотыкаў. Напрыклад, да знакамітай фразы "ці вязеце вы зброю, наркотыкі, іншыя забароненыя прадметы?" ўсяго толькі варта дадаць "таблеткі". І ў чалавека будзе яшчэ адзін шанц задумацца, ці купляў ён у аптэцы нешта падазронае. І, калі так, то своечасова пазбавіцца ад гэтага перад праходжаннем мяжы. Інакш усё можа скончыцца вельмі сумна. Адгаворкі, тыпу "я не ведаў", "проста купіў ад кашля" або "мяне папрасілі прывезці" ў гэтым выпадку ўжо не дапамогуць. Як вынік - артыкул за пазапраўную кантрабанду прэкурсараў для наркотыкаў.
